Deutsche Welle: Kuzey Ren Vestfalya eyaletine bağlı Anayasayı Koruma Teşkilatı radikal İslamcı Selefi çevrelere mensup yaklaşık 40 kadını izlemeye aldığını açıkladı. Bu gelişmeyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Mouhanad Khorchide: Bunun benim için sürpriz bir gelişme olmadığını söyleyebilirim. Bunlar kadar organize bir yapıya sahip olmasalar da- buna benzer daha pek çok Selefi şebekesinin var olduğunu düşünüyorum. Çoğu Selefi grubun, toplumdan izlole bir yaşam benimsediği, kendilerini Batı karşısında "korumaya" aldığı biliniyor. Bu çerçevede kendilerine has eğitim metodlarıyla -anasınıflarından okullara kadar- bazı kurumlar inşaa etme çabasında oldukları ortada. İzolasyon, nerelerden alışveriş yapıldığı, boş zamanların nerede geçirildiğini de kapsıyor.
Deutsche Welle: Bu örgütlü Selefi kadınların faaliyetleri arasında neleri sayabiliriz?
Khorchide: Çoğu aynı caminin cemaati; birbirini camiden şahsen tanıyor. Eşleri hapisanede ya da ölmüşse kadınlar kendi aralarında dayanışma içine giriyor, belirli aralıklarla biraraya geliyorlar. Bu buluşmalarda ön planda olan sadece din değil birlik olma. Birlikte yemek yapıyor, zaman geçiriyor, oyunlar oynuyorlar. Tüm bunlar yeni bir kimlik kazanmada büyük rol oynuyor. Kadınlarda bu gruplara ve dogmalarına karşı bir aidiyet hissi uyanıyor. "Güçlü olmalıyız, çürümüş Batı toplumuna karşı birlik olmalıyız" diyorlar. Bu faaliyetlerde internetin fazla rolü yok. Çoğu birbirini şahsen tanıyan insanlar.
Deutsche Welle: Genel olarak kadınların Selefilikteki yeri nerdir?
Khorchide: Uzunca bir süre dikkatler kadınlar üzerinde yoğunlaşmadı, şüpheli olarak görülmediler. Yetkililerin bu yöndeki düşünce yapısı birkaç yıl öncesine kadar bu yöndeydi. Ancak Selefilikte kadınların aktif bir rol üstlendiğini- sadece ailelerini destekleyici; geri planda bir rol üstlenmediklerini- artık anladılar. Misyonerlik faaliyetleri yürütüyor; kadınlara özel imkanlar sunuyor, onlara ders veriyor el işi kursu veriyorlar. Ancak bunların arkasındaki neden ideolojilerini yaymaya dayalı.
Son yıllarda kadının rolü oldukça ağırlık kazanmaya başladı. Özellikle 'cihatçı' bağlamında. Ancak her Selefi'nin bir cihatçı ya da bir potansiyel terörist olmadığını da teslim etmek gerekir. Kadınların özellikle cihat eviliklerinde rolü büyük. İleride şehit mertebesine ulaşmış birinin eşi olabilmek için cihatçılarla evleniyorlar. Kendilerini bu şekilde sunarak Allah'a daha yakın olmayı arzuluyorlar.
Deutsche Welle: Selefiliği kadınlar için çekici kılan ne?
Khorchide: Avrupa'da özellikle göçmenler arasında Selefilik kimlik kazanımında büyük rol oynuyor. Selefilikte dünya iyi ve kötü olarak ikiye ayırıyor. Mensupları, Selefileri iyi olarak tanımlıyor. Allah'ın Selefilere özel bir biçimde destek verdiğine inanıyorlar. Diğerleri Allah tarafından cehennemle cezalandırılırken, Selefilerin cennete gideceklerine inanıyorlar. Bu basit ideoloji biçimi dünyaya yeni bir yapı kazandırıyor ve böylece yeni bir kimlik kazanımında etklili oluyor. Özellikle de toplum içinde kendine bir yer edinme ve kabul görme arzusunda olanlar, kendilerini marjinalleşmiş ve aciz hissedenler için.
Selefilik insanlara güç ve takdir görme hissi veriyor. Özgüven duyguları aidiyet hissiyle artıyor. Bu da Selefiliği hem erkekler hem de kadınlar için cazip kılıyor. Kadınlar ayrıca baba rolüyle, topluma meydan okuyan kahraman rolüyle de burda karşılaşabilyor. Selefilik kadınlarda, bir topluma ait oldukları ve birlik hissi uyandırıyor, kimlik arayışlarında da onlara bir perspektif sunuyor.
Deutsche Welle: Güvenlik birimleri bu yapı içerisinde faaliyet gösteren bazı kadınları "tehlikleli" telakki etti. Sizin bu konudaki düşünceniz nedir?
Khorchide: Açıkçası ben doğrudan bir terör tehlikesi doğurdukları kaanitinde değilim. Kadınlar normal şartlar altında terör saldırıları planlamak için biraraya gelmiyorlar, kendi kimlikleriyle barışık olmak, kabul görmek için birraraya geliyorlar. Ana amaç daha çok kendilerini, çocuklarını toplumdan nasıl koruyabilecekleri konusu, terör planları yapmak değil. Burada asıl tehlike izolasyon ve paralel toplumların oluşması.
Münster Wilhelms Üniversitesi, İslam teolojisi Merkezi Başkanı Lübnan doğumluğu Sosyolog ve İslam Bilimci Profesör Dr. Mouhanad Khorchide, Kuran'a tarihi açıdan eleştirel perspektifler sunan araştırmalar yapıyor.
Söyleşi: Stephanie Höppner
© Deutsche Welle Türkçe