Donald Trump'ın ABD başkanlık seçimlerini kazanmasının ardından Güney Kore'de başlayan 4B hareketine dünya çapında ilgi arttı. Peki neden bazı kadınlar seks, flört, evlilik ve bebeğin reddedildiği dört ilkeye göre yaşamak istiyor?
Min-ju, dünyanın dört bir yanındaki kadınların dikkatini çeken bir sosyal medya paylaşımını anımsıyor:
"Erkekler, Trump'ın seçilmesinin ardından kürtajın günah olduğunu söylüyor. Ama yine de kadınların kendileriyle seks yapmasını bekliyor. Bu çelişki aynı anda var olamaz."
Bu haber için konuştuğumuz birçok kadın gibi taciz korkusu nedeniyle adını değiştirmemizi isteyen 27 yaşındaki kadın, 4B ilkelerine göre yaşıyor:
Flört etmek yok, seks yapmak yok, evlilik yok ve çocuk doğurmak yok.
Bu, toplumda var olduğuna inandıkları kadın düşmanlığına tepki olarak erkeksiz yaşamayı seçen Güney Koreli feministler tarafından yaratılan bir hareket.
Min-ju, "Sürekli olarak flört şiddetine maruz kalan ve hatta bir ilişkiyi bitirmeye çalışırken öldürülen kadınların haberlerini duyuyoruz" diyor.
Geleneksel toplumsal cinsiyet rollerine ve beklentilerine meydan okuyan bu hareket şimdi Amerika Birleşik Devletleri'ne de yayılmaya başladı.
Son haftalarda, Donald Trump'ın ABD başkanlık seçimlerini kazanmasının ardından 4B hareketi hakkındaki tartışmalar Batı'da ilgi uyandırıyor.
Hareketin ilkelerini geliştiren ve bu ilkelere göre yaşayan Güney Koreli feministler, son dönemdeki küresel ilgiyi hem sevindirici hem de üzücü buluyor.
4B nedir?
"4B" terimi dört Korece ifadeden geliyor:
- Bi Yeon-ae (flört yok),
- Bi Sex (seks yok),
- Bi Hon (evlilik yok) ve
- Bi Chul-san (doğum yok).
"Bi" ön eki Korece'de "hayır" anlamına geliyor.
Gerçek adını paylaşmak istemeyen Ji-sun "Bu bir kavram, bir hareket ve kadınlar için günlük bir uygulama" diyor.
Kürtaj hakları grubu B-Wave'in (adı hareketle aynı değil) eski bir lideri olan Ji-sun, 4B'nin 2016 yılında birkaç radikal feminist grup tarafından tasarlandığını söylüyor.
Ji-sun, Bi Hon'un (evlilik yok) evliliğin tam kadınlara göre bir şey olduğu yönündeki ataerkil düşünceyi reddetmek amacıyla oluşturulduğunu söylüyor.
Seks, flört ve çocuk doğurmayı reddetmek gibi diğer ilkeler de kadınların özerkliğini vurgulamak için eklendi.
Ji-sun, "Bu kendimize saygı duymak için bir seçim" diyor.
Ona göre 4B erkekleri reddetmek değil, ataerkilliği yıkmakla ilgili.
"Bu, kadınların insan olarak yaşaması için bir hareket" diyor ve devam ediyor:
"Flört etmek, seks yapmak, evlilik ve doğum gerçekte kadınları zayıflatan şeyler."
Ji-sun ayrıca Bi So-bi (kadınları cinsel olarak sömüren ürünlerden kaçınma) ve Bi Dob-bi'yi (evli olmayan kadınların birbirlerini desteklemesi) içeren hareketin bir uzantısı olan yeni "6B" kavramından da bahsediyor.
Hareket hakkında akademik makaleler yazmış Gong Yeon-hwa, 4B ilkelerini benimsemeye karar verdiği zamandan bahsediyor.
"Önemli olayların yaşandığı bir dönemdi" diyen Gong Yeon-hwa, Gangnam istasyonunda sırf kadın olduğu için hedef alınan 23 yaşındaki bir gencin ölümünden, kadınların gizli kameralarla filme alınmasının yaygın hale gelmesinden ve bu tür videoları internette dağıtan Webhard kartelinden söz ediyor.
"Birçok kadın sadece evliliğin değil, flört etmenin ve hatta seks yapmanın da kendilerini tehlikeye atabileceğini fark etmeye başladı" diye devam ediyor.
2016'da 34 yaşındaki bir adamın umumi tuvalette bir kadını bıçakladığı Gangnam cinayeti, Seul'deki feministleri bir araya getirdi.
Kadınlar sokaklara dökülerek, "Sırf kadın olduğu için öldürüldü" sloganını attı.
Yeon-hwa, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Aile Bakanlığı'nın 2020 yılında yayımladığı ve ankete katılan erkeklerin yüzde 42'sinin en az bir kez geneleve gittiğini ortaya koyan rapora işaret ediyor.
Yeon-hwa, bunun arkadaşlarını erkek partnerlerine karşı giderek daha şüpheci hale getirdiğini söylüyor.
"Ben de bazen kendimi yalnız hissediyorum ve bir bağ kurmayı arzuluyorum. Ancak şüphe ve korkuyla dolu bir ilişkinin, zamanımı ve enerjimi diğer kadınları desteklemek için harcamak kadar değerli olmadığını anladım."
4B'yi benimseyen Güney Koreli kadınlar
Min-ju için 4B, kadınların ilişkilerinde maruz kalabilecekleri şiddetten hem fiziksel hem de zihinsel olarak kendini korumanın bir yolu.
"Failler genellikle çok az ceza alıyor" diyor.
"Kore'de flört etmek, bir erkeğin bana zarar verme, hatta küçük de bir netice de olsa canımı alma hakkını teslim etmek gibi geliyor."
30'lu yaşlarının başında bir kadın olan ve gerçek adını paylaşmak istemeyen Gomsae, geçirdiği yumurtalık operasyonlarının 4B yaşam tarzını benimsemesi için ona ilham verdiğini söylüyor.
Gomsae, "Doktorlar yumurtalıklarımın işlevini geri kazanmaya odaklandılar ama asıl endişeleri üremekti" diyor.
"Bu, kadın bedeninin üreme aracı olarak görüldüğünü anlamamı sağladı"
Gomsae, 4B'nin pasif bir direniş biçimi olduğunu, kadınların açıkça ilan etmedikleri, ancak üremeyi kontrol etmek için sessizce yapmaya karar verdikleri bir şey olduğunu söylüyor.
"Bu, kadınların seslerinin duyulmadığı bir toplumda hayatta kalmanın bir yolu haline geldi" diyor ve devam ediyor:
"4B, kadın düşmanlığına ve anti-feminizme karşı ulusal bir boykot."
Kadınlar Güney Kore'de 4B ilkelerine göre yaşamanın zor olduğunu kabul ediyor.
Min-ju, kararından erkek meslektaşlarına ya da arkadaşlarına bahsetmediğini söylüyor.
"Kendimi açıkça 4B olarak tanımlamanın riskli olduğunu düşünüyorum" diyor ve ekliyor:
"Birçok feministin ve Bi Hon'u (evlilikten vazgeçme) savunanların, duruşlarını internette açıkça paylaştıktan sonra siber zorbalığa maruz kaldıklarını gördüm."
Yeon-hwa şu anda Avustralya'da yaşıyor ve ülkesinin kendisi için "güvensiz" olduğunu hissettiğini söylüyor.
"Cinsiyet ayrımcılığına maruz kalmanın ötesinde, kadın haklarını savunmak ve feminist olmak bile beni tehditlerin hedefi haline getirdi. Bu beni derinden rahatsız ediyor" diye konuşan Yeon-hwa şunları söylüyor:
"Ne zaman 4B hareketine desteğimi açıkça ifade etsem, Kore toplumunda düşmanlığının fitilini ateşleyen bir terim olan 'feminist' olarak etiketleniyorum.
"Bu hareketlerin Güney Kore'de doğmasının nedeni, kadın düşmanlığının toplumda derin köklere sahip olması."
4B diğer ülkelere doğru yayılıyor
ABD'nin yeni başkanının kürtaj konusundaki, hangi kuralların yürürlükte olacağını eyalet yönetimlerine bırakan tutumu, kadın hakları grupları arasında olası bir federal kürtaj yasağı korkusunu da beraberinde getirdi.
Beyaz Saray, Senato ve Temsilciler Meclisi'ni kontrol edecek olan Cumhuriyetçiler, Yüksek Mahkeme'de muhafazakâr çoğunluğa sahip olmaları nedeniyle, kısıtlayıcı yasaları geçirmek için güçlü bir konumdalar.
Buna ek olarak, Trump'ın cinsel istismar iddiaları ve rakibi Kamala Harris hakkındaki tartışmalı sözleri de dahil olmak üzere kadınlar hakkındaki yorumları da yine gündemde sıcaklığını koruyor.
Amerikalı kadınlar arasında tüm bunlara karşılık erkekleri "boykot etme" ve 4B'yi benimseme yönünde büyüyen bir eğilim var.
Hareketle ilgili sosyal medya paylaşımları büyük ilgi toplarken, arama motoru verileri de son birkaç ay içinde bu ilgide dramatik bir artış olduğunu gösteriyor.
Yeon-hwa 4B'nin dünya çapında yayılmasını hem iyi hem de kötü olarak değerlendiriyor.
"Bir yandan, Koreli kadınlar tarafından başlatılan bir hareket olan 4B'nin artık küresel feminist konuşmanın bir parçası olmasından gurur duyuyorum" diyor.
"Ama aynı zamanda aşağılayıcı bir durum. ABD feminist söylemde Kore'den 100 yıl ileride, ancak 4B'nin orada benimsenmesi, Amerika'da bile kadınların güvenli ve eşit bir şekilde yaşamasının hala ne kadar zor olduğunu gösteriyor.
"Bu kadınların evrensel olarak karşılaştığı zorlukların da bir göstergesi."
Ancak Güney Kore'de 4B'ye ilişkin kamuoyu farkındalığı ve duyarlılığı sınırlı ya da oldukça olumsuz.
Kim Hyun-jung bu hareketle ilk kez üç yıl önce internette karşılaşmış.
30 yaşındaki kadın, "4B'yi sahiplenen insanları yargılamıyorum ama bazılarının diğer kadınları aynı değerleri benimsemedikleri için suçladığını gördüm. Bu yanlış" diyor.
Diğerleri ise bu hareketi hiç duymadıklarını itiraf ediyor.
Kim Mi-rim isimli kadın, "Daha yakın zaman önce araştırdım. Bazı kadınların neden bu yaşam tarzını seçtiğini kısmen anlayabiliyorum ama benim için bu daha çok ekonomik zorluklarla ilgili" diye konuşuyor.
"Hayat pahalılığı arttıkça, yakın ilişkiler kurmak giderek zorlaşıyor."
Yine de 4B, bazı Koreli kadınlar için hayatlarındaki planlarını tamamen değiştirdi ve aile vizyonlarını yeniden tanımladı.
Yaklaşık sekiz yıldır 4B yaşam tarzını takip eden Gomsae, hareketin ABD'ye yayılmasını hem cesaret verici hem de üzücü olarak görüyor.
"4B eşit işe eşit ücret gibi haklar istemekle ilgili değil. Bedenim üzerindeki temel haklarımı geri almakla ilgili" diyor. Bu haklarıysa şöyle tanımlıyor:
"Erkeklerin asla uğruna savaşmak zorunda kalmadıkları ya da düşünmedikleri haklar."