Yusuf Özkan
Lahey
Avrupa Birliği (AB) ülkelerine seyahat için gerekli olan Schengen vizesi başvuruları, yakın bir gelecekte internet üzerinden yapılabilecek.
Avrupa Komisyonu tarafından, koronavirüs salgını sonrası gündeme getirilen yeni uygulama Schengen vizesine başvuruları kolaylaştırmayı, vizeyi hırsızlığa ve dolandırıcılığa karşı daha dirençli hale getirmeyi amaçlıyor.
Komisyon tarafından hazırlanan "dijital vize" önerisi Avrupa Parlamentosu (AP) Sivil Özgürlükler Komitesi'nde kabul edildi.
AP ve AB Konseyi tarafından tartışılacak olan yeni düzenlemenin 2026 yılında başlaması öngörülüyor.
Avrupa Komisyonu, beş yıllık geçiş döneminin ardından 2031 yılından itibaren Schengen uygulamasına dahil tüm birlik üyelerinin, dijital vize başvurusunu kullanmasını hedefliyor.
Türkiye’den her yıl yaklaşık bir milyon kişinin başvurduğu Schengen vizesinin dijitalleşmesine ilişkin ayrıntılar şöyle:
Dijital vize uygulamasına eden gerek duyuldu?
Covid 19 salgını sırasında vize başvurularını askıya alması üzerine üye devletler, vize işlemlerinin dijitalleştirilmesini hızlandırması için Avrupa Komisyonu’na çağrıda bulundu.
Komisyon, Schengen Bölgesi'ne seyahat eden üçüncü ülke vatandaşlarına yönelik vize politikasını "daha modern, müşteri dostu ve güvenli bir araç haline getirmek için" dijital başvuru önerisini hazırladı.
Dijital vize başvurusu ne zaman yürürlüğe girecek?
AB Konseyi ve AP arasındaki müzakerelerin sonucuna göre, AB Seyahat Bilgileri ve Seyahat Yetkilendirme Sistemi (ETIAS) üzerinden dijital başvuru platformun geliştirilmesi 2024'te başlayacak. Başvurular 2026'da faaliyete geçebilir. Beş yıllık geçiş döneminin ardından tüm Üye ülkeler 2031'de dijital başvuru sistemini kullanmaya başlayacak.
Dijital başvuru ile vize almak kolaylaşacak mı?
Yeni düzenleme ile vize başvurusu daha kolay yapılabilecek. Başvuru sahipleri, konsolosluk ya da büyükelçiliklere gitmek zorunda kalmayacak.
Ancak başvuru için gerekli belge ve değerlendirme koşullarında bir değişiklik olmayacak. Gerekli koşullara sahip olmayan kişilerin başvurusu reddedilecek.
Dijital Schengen vizesi başvurusu nasıl yapılacak?
AB vizesine ihtiyaç duyan kişiler önce sistem üzerinde güvenli bir hesap oluşturacak. Bu hesap üzerinden başvuru formu doldurup kendilerinden istenen gerekli belgeleri yükleyecekler. Daha sonra vize ücretini internet üzerinden ödeyerek başvurularını tamamlayacaklar.
Sistem, başvuruyu otomatik olarak seyahatin ana varış noktasının bulunduğu Schengen ülkesine yönlendirecek.
Başvuru sahipleri, başvurularının durumunu platform üzerinden takip edebilecek. Vize onaylandıktan sonra, başvuru sahipleri vizelerine internet üzerinden erişebilecek. Gerekirse vize süreleri online olarak da uzatılabilecek.
Başvuru sahipleri, sohbet kutusu ve sıkça sorulan sorular gibi uygulamalarla, işlem sırasında gerekli desteği alabilecekler.
Dijital vize daha mı güvenli olacak?
Avrupa Komisyonu’na göre, pasaportlara işlenen kâğıt üzerindeki vizeler, dolandırıcılık ve hırsızlığa karşı daha hassas. Bu da AB'nin güvenliği için risk oluşturuyor. Dijital vize, Vize Bilgi Sisteminde bir tür elektronik dosya olacak ve bu nedenle artık sahtecilik ve dolandırıcılık önlenebilecek.
Dijital ortam dışında hala kağıda basılı vize için de başvuru yapılabilecek mi?
Schengen vizesi konusunda insani sebepler söz konusu olduğunda, özel hükümler uygulanabilecek ve kâğıt üzerinde vize talep edilebilecek.
Ayrıca serbest dolaşım haklarını kullanan AB/Avrupa Ekonomik Alanı vatandaşlarının aile üyeleri de başvurularını kağıt üzerinde sunabilecek.
Vize başvurusu için yine de konsolosluğa gitmek gerekecek mi?
Tüm başvuru sahipleri, işlemlerini internet üzerinden tamamlayabilecek. Ancak, ilk kez Schengen ülkelerine seyahat edecek olanlar ile biyometrik bilgilerinin süresi dolan başvuru sahiplerinin yine de konsolosluk veya vize başvuru merkezine, biyometrik belgelerini bizzat ibraz etmeleri gerekiyor. Bu işlemler için randevu ise internet üzerinden alınabilecek.
Bütün AB ülkeleri için ortak bir başvurunun yararları ne?
Başvuru sahipleri, gönderdikleri tüm vize başvurularına tek bir hesaptan erişebilecek.
Komisyon, her üye ülkeye ait ulusal portalları aşamalı olarak kaldırmayı ve bunları AB düzeyinde tek bir uygulama platformuyla değiştirmeyi öngörüyor.
Uygulama yürürlüğe girdikten sonra beş yıl içinde ulusal platformlar aşamalı olarak kaldırılacak.
Başvuru sahiplerinin kişisel verileri, büyük bir güvenlik sistemi içinde korunacak.
Dijital Schengen başvurusu Romanya, Bulgaristan ve Kıbrıs için de geçerli olacak mı?
Dijital vize başvurusu, öneri yasalaştıktan sonra, Schengen müktesebatını tam olarak uygulayan ülkeler tarafından kullanılmaya başlanacak.
İrlanda, Bulgaristan, Romanya ve Kıbrıs Cumhuriyeti ile birlikte İzlanda, Norveç, Lihtenştayn ve İsviçre, Schengen müktesebatını tam olarak uygulamıyorlar
Schengen vizesi vermeyen ve vize bilgi sistemine erişimleri bulunmayan ülkeler, dijital başvuru kapsamında olmayacak.
Türkiye’den kaç kişi Schengen vizesi için başvuruyor?
Türkiye’deki AB ülkesi temsilcilikleri, dünya genelinde en fazla Schengen vizesi başvuruları konusunda ilk üç sırada yer alıyor. Koronavirüs salgını sırasında önemli ölçüde düşüş yaşansa da, normalde yıllık yaklaşık bir milyon Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Schengen vizesi için başvuru yapıyor.
Bu başvuruların yaklaşık yüzde 17’si reddediliyor. Dünya genelinde Schengen vizesi başvurusu reddedilenlerin oranı ise, yüzde 13,4 civarında.
Schengen vizesi ücreti ne kadar?
Schengen vizesi başvuru ücreti 80 euro. 18 yaşından küçüklere indirim uygulanıyor. 12 yaşından küçük başvuru sahipleri ise ücret ödemiyor.