İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Adayları Binali Yıldırım ve Ekrem İmamoğlu Pazar akşamı gazeteci İsmail Küçükkaya'nın moderatörlüğünde canlı yayında karşı karşıya geldi.
Yıldırım ve İmamoğlu arasında yaşanan polemiklerden biri de Sayıştay raporuyla ilgiliydi.
Peki bu tartışma nasıl başladı? Söz konusu Sayıştay raporunda hangi tespitler yer alıyor?
Yıldırım: Sayıştay raporunda öyle bir rakam yok, bu yalan
Ekrem İmamoğlu, daha önce yaptığı açıklamalarda İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nde yapılan israfları kısarak "kent yoksulluğuna karşı savaşmayı" vaatleri arasında saymıştı.
İsmail Küçükkaya da İmamoğlu'nun atıfta bulunduğu israf iddialarını ilk önce Binali Yıldırım'a sordu:
"Sayıştay raporlarına baktığımız zaman 753 milyon liralık bir zarar gözüküyor. İhtiyaç dışı araç kullanımı 120 milyon diye bir ifade var, vakıflara ayrılan para ilgili 308 milyon liradan bahsediliyor. Siz seçilirseniz bu tabloyu nasıl değiştireceksiniz?"
Binali Yıldırım'ın, "Sayıştay raporunu siz gördünüz mü İsmail Bey?" sorusuna Küçükkaya, "Gazetelerden okuduk" yanıtını verdi.
Yıldırım ise bunun üzerine "Sayıştay raporunda öyle bir rakam yok, bu yalan" dedi.
İmamoğlu: Sayıştay raporu konuyu anlatır, hesap kitap yapmaz
Ekrem İmamoğlu ise aynı soruya şu şekilde cevap verdi:
"İstanbul'un şu an en büyük sorunu yoksulluk ve mali süreciyle ilgili derin problemler ve israf. Biz israf, tasarruf ve seferberlik kelimelerini çok önemsiyoruz. Belki birilerinin canını acıtıyor ama kul hakkı meselesini de çok önemsiyoruz. Sayıştay denetiminden çıkan raporu ben getirdim, arzu ederlerse Sayın Yıldırım'a takdim ederim, söyleyeceklerim de burada sayfa sayfa mevcuttur.
"Sayıştay raporunda İETT ve İSKİ'de İBB yönetimiyle beraber toplam yapılan usulsüzlüklerin 753 milyon liraya ulaştığı var, Sayıştay raporu konuyu anlatır, hesap kitap yapmaz. Örnek, Belediye taşınmazları işgal olarak kullandırtılıyor, işgaliyelerin sadece yüzde 20'sinden tahsilat yapılıyor. Bedeli 164 milyon lira civarında. Biz inceledik bu raporu. (Binali Yıldırım) Yanıltılmış olabilir, aldatılmış olabilir, kendisine bilgi verenleri gözden geçirsinler. İhtiyaç fazlası araç kullanımı, cenaze kullanımı altında ambulans, itfaiye, tanker kullanılması. Sadece İBB'ye ait, iştirakler hariç, 1810 araç, yedi personele bir binek araç düşüyor."
Rapor 2017 yılına ait
İki aday arasında Pazar akşamı yayımlanan tartışmanın ardından kimi basın kuruluşları Sayıştay'ın 23 Mayıs'ta yaptığı basın açıklamasına dikkati çekti.
Sayıştay, 3 hafta önceki açıklamasında, "Haberlerde yer alan açıklama ve yorumlarda 2019 yılı ile karşılaştırma yapılmaktadır. Oysa 2019 yılına ilişkin denetim süreci henüz başlamamıştır. 2018 yılı denetimleri ise henüz sonuçlanmamış olup, bu yıla ilişkin raporlama süreci devam etmektedir. Dolayısıyla hem 2018 hem de 2019 yılına ilişkin sonuçlanmış herhangi bir denetim bulunmamaktadır" demişti.
Ancak İmamoğlu'nun canlı yayında gösterdiği ve verileri aldığını söylediği rapor, Sayıştay Başkanlığı'nın Ekim 2018'de açıkladığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin denetimine dair 2017 yılı raporu.
Rapora Sayıştay'ın internet sitesinden ulaşılabiliyor.
İmamoğlu'nun basın ekibinden yapılan açıklamada da şu ifadeler yer aldı:
"Belirtilen konular Sayıştay'ın seçim sürecinin başlamasının hemen öncesinde, Ekim 2018 tarihinde açıklanan 2017 yılına ait İBB, İSKİ ve İETT Denetim Raporlarına dayanmaktadır. Bazı basın organlarında çıkan sahte iddiası tamamen saçmadır. Sayıştay Başkanlığı'nın kendi resmi web sitesinde rapor halen bulunmaktadır. Raporda kamu zararına ve usulsüz işlemlere ilişkin; taşınmaz kayıtlarının tutulmaması, ihale kanununa aykırı işlem yapılması, belediyenin yapması gereken tahsilatları yapmaması, İSKİ'nin bankalardan lüks araç temin etmesi gibi birçok husus bulunmaktadır."
Aynı zamanda Sayıştay'ın internet sitesinde İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT) ve İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ) kuruluşlarına ait 2017 Sayıştay raporları da yer alıyor.
CHP'nin usulsüzlük iddialarının dayanağı ne?
Sayıştay'ın İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ni incelediği raporunda yer alan verilere göre İBB'nin 2017 yılında gerçekleşen bütçe geliri 14,6 milyar TL; bütçe gideri ise 19,5 milyar TL.
Sayıştay, Kamu İdaresi Hesaplarının Sayıştaya Verilmesi ve Muhasebe Birimleri ile Muhasebe Yetkililerinin Bildirilmesi Hakkında Usul ve Esaslar'ın 5'inci maddesi gereğince yaptığı denetim sonucunda 59 hatalı bulguyu tespit ettiğine raporunda yer veriyor.
CHP ise Sayıştay'ın bu raporunda yer alan dokuz bulgunun usulsüzlük olduğunu, bunların israfa yol açtığını öne sürüyor.
İmamoğlu'nun canlı yayında, "Belediye taşınmazları işgal olarak kullandırtılıyor, işgaliyelerin sadece yüzde 20'sinden tahsilat yapılıyor" olarak ifade ettiği usulsüzlük, Sayıştay raporunda altıncı bulgu olarak, "Belediye Taşınmazlarının Ecrimisil Karşılığı Kullandırılması ve Ecrimisil Tahsilatlarının Düşük Olması" başlığı altında şu şekilde yer alıyor:
"Büyükşehir Belediyesinin ecrimisil karşılığı kullandırdığı yerlere ilişkin olarak yapılan incelemeler neticesinde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na aykırı olarak 2738 adet taşınmazın ecrimisil karşılığı idare edildiği ayrıca ecrimisil tahakkuk ve tahsilat oranlarının da düşük olduğu tespit edilmiştir.
"Ayrıca 147.011.486 TL'si devreden tahakkuk ve 61.112.317 TL'si 2017 yılı tahakkuku olmak üzere toplam 208.123.800 TL'lik ecrimisil alacağının, yalnızca 44.016.230 TL'sinin tahsil edildiği ve dolayısıyla tahsilat oranının da %21,15 düzeyinde gerçekleşerek çok düşük kaldığı görülmüştür."
Ecrimisil nedir?
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin (d) bendinde ecrimisil, Hazine taşınmazının, İdarenin izni dışında gerçek veya tüzel kişilerce işgal veya tasarruf edilmesi sebebiyle, İdarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın İdarece talep edilen tazminatı olarak tanımlanmıştır.
Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin (e) bendinde Fuzuli şagil (İşgalci), kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, Hazine taşınmazının zilyetliğini, yetkili İdarenin izni dışında eline geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu malı kullanan veya tasarrufunda bulunduran gerçek veya tüzel kişilerdir, şeklinde tanımlanmıştır.
Söz konusu tanımlar incelendiğinde ecrimisil,
- İzinsiz olarak kullanılan bir mal vardır.
- Malın sahibinin bu malı kullanamamaktan dolayı zarara uğrayıp uğramadığına bakılmaz.
- Bu maldan işgal, tasarruf veya herhangi bir şekilde kullanılarak faydalanmak söz konusudur.
- İşgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaz.
- Ecrimisilin takdirinde taşınmazın işgalden önceki haliyle getirebileceği muhtemel gelir esas alınır.
- Ecrimisil mal sahibi tarafından istenir, fuzuli şagil tarafından ödenir.
- Ecrimisil, malın sahibinin izinsiz kullanımının karşılığı olan bir tazminattır.
unsurlarını içermektedir.
(Milli Emlak Genel Müdürlüğü)
İETT'nin bazı taşınmazları enerji şirketlerinin bedelsiz kullanımına vermesi
CHP, Sayıştay'ın sadece İBB değil, İETT ve İSKİ'ye ait raporlarında da usulsüzlüklere yer verildiğini iddia ediyor.
Sayıştay'ın İETT denetimine ait bulguları arasında raporunda açıkladığı ve CHP'nin öne çıkardığı unsurlardan biri de "Taşınmazların Bedelsiz Kullandırılması."
"İdarenin mülkiyetinde bulunan bazı taşınmazların, enerji sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin bedelsiz kullanımında olduğu tespit edilmiştir" denilen raporda bu taşınmazların bedelinin yaklaşık 157 milyon TL değerinde olduğu belirtiliyor.
'Lüks araç temini'
Sayıştay'ın İSKİ'yi denetimden geçirdiği 2017 raporunda ise "Mevzuata aykırı olarak bankalar aracılığıyla araç temin edilmesi" ara başlığı altında şu ifadeler yer alıyor:
"Mali kaynaklarının kullanılması karşılığında bankalardan lüks araç temin edilmesi mevzuata aykırı olduğu gibi kiralama ve diğer şekillerde de yabancı menşeli, yüksek motor hacimli ve lüks araç edinilmesi mevzuata uygun değildir. Hele ki aynı amaca hizmet edecek benzer niteliklere sahip birden fazla aracın Kurum bünyesinde bulunması kamu kaynaklarının verimli kullanılması ilkesi ile örtüşmemektedir."
CHP, Sayıştay'ın İBB, İETT ve İSKİ'ye ait üç denetim raporu sonucunda ortaya çıkan bu bulguları hesaplayarak toplam israfın 753 milyon TL'ye ulaştığını öne sürüyor.
Binali Yıldırım: Sayıştay bizim söylediklerimizi doğruluyor, demek ki Ekrem Bey yanlış biliyor
Pazar akşamı Sayıştay raporu ile ilgili olarak yaşanan tartışmanın ardından, Pazartesi günü Binali Yıldırım'a Sayıştay'ın 23 Mayıs'ta yaptığı açıklama soruldu.
Yıldırım, "Sayıştay bizim söylediklerimizi doğruluyor, demek ki Ekrem Bey yanlış biliyor" ifadesini kullandı.
6 Kasım 2018'de CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu ve dönemin CHP belediye meclis üyeleri, İstanbul Adliyesi'ne giderek Sayıştay'ın raporlarında belirtilen usulsüzlük ve yolsuzluklara ilişkin suç duyurusunda bulunmuştu.
Dilekçede eski İBB Başkanı Kadir Topbaş, dönemin İBB Başkanı Mevlüt Uysal, İSKİ Genel Müdürü Fatih Turan, İETT Genel Müdürü Arif Emecan ve eski İETT genel müdürü Ahmet Bağış hakkında görevi kötüye kullanma suçlarından dava açılması talep edilmişti.
Kaftancıoğlu, CHP'nin suç duyurusuna konu raporda yer alan tespitleri de bir basın açıklamasıyla adliye önünde duyurmuş ve "Sayıştay incelemesi sonucunda İBB, İSKİ ve İETT'de saptanan usulsüzlüklerin açıklanan tutarı 753 milyon TL'yi buluyor" demişti.