Sanayide son 31 ayın en kötü performansı yaşandı. Aylardır üretim artış hızı yavaşlayan sanayide ağustosta üretim yüzde 4 azaldı. Küresel krizin darbesinden reel sektör de nasibini aldı. İhracatçı sektörler otomotiv ve tekstildeki üretim azalması ekonomik büyüme üzerinde de olumsuz risk oluşturuyor.
Sanayi üretiminin en büyük bileşeni imalat sanayiinde işler iyi gitmiyor. Toplam sanayi üretimi yüzde 4 gerilerken imalat sanayiindeki küçülme yüzde 5,7'yi buldu. Bunun en önemli nedeni de tekstil, hazırgiyim, deri, otomotiv gibi ihracatçı sektörlerde yaşanan üretim kaybı. İç piyasada aylardır yaşanan durgunluk nedeniyle siparişleri büyük oranda düşen sektörler ihracatla bir süre ayakta kalabildi. Ancak küresel krizin Avrupa'yı da vurduğu ortaya çıktı. Bu durum ihracatçı sektörlerin siparişlerinin de kesilmesine neden oldu.
Başta otomotiv olmak üzere şimdi yeniden iç piyasanın canlanmasını bekleyen sektörlerde henüz umut ışığı görünmüyor. Tekstilde ise işler bu yıl hiç iyi gitmedi. Üretimdeki azalma 8 ayda yüzde 17'yi buldu. Hazırgiyim ve deri sektörleri de tekstille aynı kaderi paylaşıyor. Bu iki sektördeki gerileme de yüzde 8'lerde. Sektörü kurtarma planının etkileri ise önümüzdeki aylarda görülecek.
Avrupa'daki daralma etkiledi
Avrupa'nın etkisiyle ihracatçı sektörlerin yavaşlaması bu sektörlere yan ürün sağlayan sektörleri de olumsuz etkiliyor. Tüketim malı üreten sektörlerin siparişlerine göre üretim yapan kimya ve ana metal sektöründe de ağustosta gerileme yaşandı. Bu durum tüketimde de bir daralmanın yaşanacağının habercisi. Ancak bu gerileme Merkez Bankası'nın da faiz indirimi için elini güçlendiriyor. Tüketimdeki yavaşlama bir faiz indirimi sinyali veriyor.
Otomotiv son iki yılın en gözde sektörüydü. İhracatla büyüyen sektör haziranda başlayan iç talep durgunluğu nedeniyle tehlike sinyali vermeye başlamıştı. Temmuzda az da olsa toparlanma yaşansa da ağustostaki yüzde 8,9'luk üretim gerilemesi bu sektörde işlerin iyi gitmediğinin habercisi oldu. Öyle ki temmuz ve ağustos aylarında toplu izinlerin yaşandığı sektörde bazı firmalar siparişlerin azlığı nedeniyle eylülde de bayram tatiliyle birleşen yaklaşık 15 gün üretimi durdurdu. Bu durum eylülde de otomotivde yüksek büyüme yaşanamayacağının göstergesi.
Ağustosta otomobil üretimi yüzde 14,4, minibüs üretimi yüzde 33,2 azaldı. Sanayideki yavaşlama, ekonomik büyüme için ağustos rakamlarının tehlike çanları çalmasına neden oldu. Üçüncü çeyrek rakamlarının sanayideki ve tüketimdeki gerilemeyle oldukça düşük gelmesi bekleniyor. Yüzde 3 civarında olan büyüme beklentilerinin daha da gerilemesi bekleniyor. Yıl sonu için büyüme beklentisi ise yüzde 4-5 civarında.
Sadece 5 sektörde üretim artışı yaşandı
İmalat sanayiinin neredeyse tüm alt sektörlerinde üretim geriledi. Özellikle büro muhasebe bilgi işlem makinelerinde üretim adeta durma noktasına geldi. Sektörün üretimi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 56,6 düştü.
Üretim düşüşü, radyo, tv, haberleşme cihazlarında yüzde 36,8, tekstilde yüzde 21,3, tıbbi, optik, hassas cihazlarda yüzde 18,7, elektrikli makinelerde de yüzde 16,8'le ciddi boyutlara ulaştı. TÜİK'in verilerine göre diğer ulaşım araçlarında yüzde 16,4, giyimde yüzde 13, makine ve teçhizatta yüzde 12,6, metal eşyada yüzde 10,4'le ciddi boyutlarda üretim düşüşleri yaşandığı dikkati çekti.
Üretim, deride yüzde 9,9, otomotivde yüzde 8,9, kimyasal maddelerde yüzde 6,5, basım yayımda yüzde 6, gıda ve içecekte yüzde 4,2, ağaç ve mantar ürünlerinde yüzde 1,9, metalik olmayan minerallerde yüzde 1 geriledi. İmalat sanayiinin sadece beş alt sektöründe geçen yıla göre üretim artışı kaydedildi. En yüksek artış yüzde 15,6 ile plastik-kauçuk ürünleri imalatında gerçekleşti.