Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, 2023 yılına ait Sanayi Kapasite Raporu'nu açıkladı. Buna göre, 2022 yılında 95.804 olan Kapasite Rapor sayısı, 2023 yılında yüzde1,61 artışla 97.346 oldu.
Bu raporların ait olduğu üretim tesislerinin yüzde 44,46’sında 1-9 arasında, yüzde 39,14’ünde 10-49 arasında, yüzde 7,90’ınde 50-99 arasında, yüzde 5,89’unde 100-249 arasında, yüzde 2,62’sinde ise 250’den fazla çalışan bulunduğu açıkladı.
Raporda öne çıkan bölümler şöyle:
2023 yılında Sanayi Kapasite raporuna sahip tesislerde toplam çalışan sayısı önceki yıla göre yüzde 3,17 artışla 3.994.277 olmuştur.
Toplam çalışanların yüzde 5,45’i 1-9 çalışan bulunan tesislerde istihdam edilirken, yüzde 22,01’i 10-49, yüzde 13,50’si 50-99, yüzde 22,11’i 100-249, yüzde 36,94’ü ise 250 ve daha fazla çalışanı bulunan tesislerde istihdam edilmektedir.
Geçerli Raporlara göre istihdamın en fazla olduğu ilk beş il sırası ile İstanbul (785.501), Bursa (336.935), İzmir (266.274), Kocaeli (247.098) ve Ankara (230.424) olmuştur.
En az çalışan bulunan son beş il sırası ile Iğdır (1.112), Hakkâri (751), Tunceli (635), Ardahan (539), Bayburt (300) oldu.
KOBİ payı geriledi
2022-2023 döneminde KOBİ ölçeğindeki sanayi firmalarının istihdamdaki payı yüzde 63,51’den yüzde 63,06’ya düşerken, Büyük firmaların payı yüzde 36,49’dan yüzde 36,94’e yükselmiştir.
2022 ile karşılaştırıldığında 2023’te sanayide en çok istihdam artışı sağlayan şehirler; Bitlis (yüzde 44,60), Bingöl(yüzde 28,43), Tunceli (yüzde 27,77), Kırşehir (yüzde 23,28), Muş(yüzde 22,62).
2022 ile karşılaştırıldığında 2023’te sanayide istihdam azalışının en çok olduğu şehirler;
Osmaniye (-yüzde 5,11), Ağrı (- yüzde 6,94), Kahramanmaraş (-yüzde 7,61), Gümüşhane (-yüzde 8,92), Ardahan (-yüzde 8,95).
Bölgeler bazında sanayi istihdamında artış; Ortadoğu Anadolu (yüzde 8,01), Batı Karadeniz (yüzde 7,13), Orta Anadolu (yüzde 6,34) şeklinde gerçekleşmiştir.
Sanayi istihdam artışının en düşük olduğu bölgeler; İstanbul (yüzde -0,65), Akdeniz (yüzde 0,35), Doğu Karadeniz ve Batı Marmara (yüzde 2,60).
En çok mühendis Marmara'da
2023 sonu itibariyle sanayi tesislerinde en çok mühendis Doğu Marmara’da çalışmaktadır.
Doğu Marmara’da çalışan 47.453 mühendise karşılık, Batı Anadolu’da 44.039 İstanbul’da 42.871, Ege’de 28.810, Akdeniz’de 12.651 mühendis sanayi tesislerinde istihdam edilmiştir.
Toplam çalışanların yüzde 5,20’sini mühendis, yüzde 4,54’ünü teknisyen, yüzde 6,25’ini usta, yüzde 71,80’nini işçi, yüzde 11,22’sini idari personel oluşturmuştur.
* 2023 sonu itibariyle sanayi tesislerinde ortalama 41,03 kişi çalışmaktadır.
Sanayi tesisi başına en çok çalışanı olan il Çankırı’dır (117,61). Daha sonra sırası ile Zonguldak (94,93), Bilecik (88,30), Bartın (84,15), Tekirdağ (78,43), illeri gelmektedir.
Yüksek teknolojinin payı arttı
2022-2023 döneminde; Yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı yüzde 2,31’den yüzde 2,36’ya, Orta-Yüksek teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı yüzde 23,73’ten yüzde 24,12’ye, Orta-Düşük teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı yüzde 30,26’dan yüzde 30,45’e, Düşük teknoloji kapsamındaki sanayi tesislerinin oranı yüzde 43,69’dan yüzde 43,07’ye şeklinde değişmiştir.
2023 yılı sonu itibariyle Kapasite Raporlarının 2.569’u yüksek teknoloji konularında düzenlenmiştir.
Geçerli olan Kapasite Raporlarına göre 2.569 Kapasite Raporu yüksek teknoloji ürünleri, 26.202 Kapasite Raporu orta-yüksek teknoloji, 33.085 Kapasite Raporu orta-düşük teknoloji ve 46.796 Kapasite Raporu düşük teknoloji konusunda düzenlenmiştir.
En çok Alman sermayeli tesis var
2023 yılı sonu itibariyle 1.204 Yabancı Sermayeli Firma Kapasite Raporu yaptırmış bulunmaktadır.
Yabancı sermayeli firmaların üretim tesislerinin en çok olduğu il İstanbul (273) olmuştur. Daha sonra sırası ile İzmir (204), Kocaeli (188), Bursa (114) ve Tekirdağ (71) olmuştur.
Yabancı sermayeli firmaların kapasite raporu yaptırdıkları tesislerin faaliyet grubuna göre ilk beş sıralaması “Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç) (168)”, “Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı (151)” , “Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı (143)”, “Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı (127)” ve Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı (85)” biçiminde olmuştur.
2023 yılı sonu itibariyle en çok yabancı sermayeli sanayi tesisi Almanya sermayelidir.
Yabancı sermayeli sanayi tesisleri sayısında 269 adetle Almanya ilk sırada yer almıştır. Daha sonra sırası ile Hollanda (92), İtalya (68), Fransa (63) ve Amerika Birleşik Devletleri (60)