T24 - Rusya'yı etkisi altına alan orman yangınları, Sarov'daki Nükleer Araştırma Merkezi'ne de yaklaştı. Rusya için büyük öneme sahip olan tesis etrafında tedbirler artırıldı. Yangın sonucu ortaya çıkan ısının, Çernobil'den kalma toprağa yerleşik radyoaktif parçacıkları açığa çıkarmasından endişe ediliyor.
Rusya'da çıkan orman yangınları kontrol altına alınamıyor. Aşırı sıcaklar yangınla mücadele çalışmalarını güçleştirirken, alevler başka bölgelere de sıçrıyor. Son 24 saat içinde ülke genelinde 403 yeni yangın rapor edildi. Resmî verilere göre, şu ana dek 48 kişi hayatını kaybetti. Uluslararası yardım örgütü Caritas, ölü sayısının daha fazla olabileceği görüşünde. Yangından en çok etkilenen bölgelerin başında Moskova'nın 400 kilometre kadar doğusundaki Nişni Novgorod geliyor. Rusya için büyük öneme sahip olan Sarov Nükleer Araştırma Merkezi’nin bu bölgede bulunması endişe yaratıyor. Yangın, buradaki nükleer tesisleri de tehdit ediyor. Tedbir olarak, radyoaktif ve patlayıcı maddeler tesisten uzaklaştırıldı.
Rusya’nın başkenti Moskova yine kalın duman bulutlarıyla kaplanmış durumda. Yetkililer, karbonmonoksit oranının normalden en az üç kat daha fazla olduğunu belirtiyor. Moskovalılar için nefes almak işkence haline geldi. Görüş yüz metrenin altında. Moskova yakınındaki Domodedovo Uluslararası Havaalanı’nda uçuşlar cuma günü sadece kısıtlı olarak sürdürülebildi.
Bryansk bölgesinde radyoaktif tehlike
Moskova’nın 400 kilometre güneybatısında, Ukrayna ve Beyaz Rusya sınırı yakınındaki Bryansk bölgesi ise özel gözlem altında. Bölge, 1986’daki Çernobil faciası nedeniyle radyoaktif ışınıma maruz kalmıştı. Bölgedeki toprak ve ormanlarda hâlâ büyük oranlarda radyoaktif parçacık bulunuyor. Âfetlerden Korunma Bakanı Sergey Şoygu endişeli:
“Burada bir yangın çıkması durumunda sadece bilindik zararlı gazlar değil, bu radyoaktif parçacıklar da açığa çıkacak. Bu durumda yeni bir radyasyon alanı oluşabilir.”
Radyoaktif alanın hızla yön değiştiren güçlü rüzgar nedeniyle yayılması da önemli bir tehlike.
Tesis etrafında önlemler artırıldı
Rusya Nükleer Enerji Kurumu Başkanı da yangın söndürme çalışmalarını koordine etmek için Sarov'a gitti. Nükleer Araştırma Merkezi’nin etrafındaki görevli sayısı on kat artırıldı. Resmî açıklamalara göre, henüz ciddi bir tehlike söz konusu değil. Bu da Araştırma Merkezi’nin, herhangi bir kısıtlama olmaksızın çalışmalarına devam ettiği anlamına geliyor.
Sarov Belediyesi’nde çalışan Svetlana Mihailova-Listrem de bunu doğruladı ve şunları kaydetti:
“Durum, kontrol altında. Rüzgâr sık sık yön değiştirse de gece saatlerinde yangını sınırda tutmayı başardık. Önlem olarak, tesisin etrafına mümkün olduğunca geniş hendekler açmaya karar verdik. Özel birlikler, aralarında iki helikopter ve dört uçağın da bulunduğu teknik donanımıyla devreye girdi. Savunma Bakanlığı söndürme çalışmaları için yangın yerine ek olarak 500 mevcutlu bir birlik daha gönderdi. Nükleer Araştırma Merkezi'nin tüm birimleri çalışıyor. Şu anda herhangi bir eksiğimiz yok."
İlk Sovyet hidrojen bombasının geliştirildiği Nükleer Araştırma Merkezi’nin yönetimi, bölgedeki işletmelerden, tesis etrafındaki arazinin su altında tutulmasını ve kazılmasını istedi. Kent sakinlerine de özel yangın söndürme aletlerini hazır tutmaları bildirildi.
Yangınla mücadele kaynaklarında kesinti
Rusya’da şimdi ülkenin bu en büyük doğa felaketlerinden biri olan yangınların nedeni tartışılıyor. Çevre savunucuları, geçmiş yıllarda orman yangınlarıyla mücadele kaynaklarında yapılan kısıntıyı eleştiriyor. Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın Moskova şubesinden Nikolai Şmatkov, yangınların bu kadar kontrolsüz ve dizginlenemez biçimde yayılmasında tasarruf tedbirlerinin de rol oynadığını söylüyor:
Şmatkov, “90’lı yıllara kadar Orman Koruma Dairesi, oldukça iyi çalıştı ve çok etkiliydi. Bölgelerini düzenli bir şekilde kontrol eden korucular vardı. Ormanda ateş yakanlarla konuşarak onları bunun yol açabileceği ciddi sonuçlar hakkında aydınlatıyorlardı. Korucular, yangını başlar başlamaz fark ediyorlardı ve yangın çok çabuk söndürülebiliyordu" diyor.
Korucuların sayısı azaltıldı
Korucuların yüzde 75’inin işine son verilmesinden şikâyetçi olan çevre savunucuları, şu anda daha çok idareci konumunda personel çalıştırıldığını belirtiyorlar. Şmatkov, devletten ormanlık alanların profesyonel bir biçimde yeniden ağaçlandırılmasını istiyor: “Orman yalnızca yapraklı kereste hammaddesi olarak görülmemeli. Ormanın sadece kuşlar ve diğer hayvanlar için değil aynı zamanda insanlar için de doğal çevre olduğu unutulmamalı.”
Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev, ülkeyi etkisi altına alan orman yangınlarıyla mücadele edebilmek için yurtdışından gelen yardım önerilerini kabul etti. Ukrayna iki yangın söndürme uçağı, Azerbaycan ise iki helikopter gönderiyor.
Yangınlar Ukrayna'da da arttı
Güçlü rüzgâr ve 40 derecenin üstündeki sıcaklar Ukrayna'da da orman yangınlarını artırdı. Binlerce hektarlık orman alevler içinde. Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç, Güvenlik Kurulu toplantısında, yangınlara karşı ellerindeki tüm güçle mücadele etmeleri gerektiğini vurguladı:
“Askerleri ve iç güvenlik birliklerini harekete geçirmeli, ormanlara girişleri kapatmalıyız. İnsanların ormanlara girişi yasaklanmalı. Buralarda askerî tatbikatlar asla yapılmamalı.”
Ukrayna, Rusya'nın yaptığı hataya düşmemeye çalışıyor. Rusya'da bazı birimlerin yangınlara geç tepki vermesi yoğun eleştirilere yol açmıştı. Rus kriz merkezi ise cuma günü yaptığı açıklamada durumun biraz daha yatıştığını bildirdi. Vladimir Stepanov:
“Rusya'da durum son 24 saattir istikrarlı kaldı. En zor şartları Moskova çevresi ile Sarov'da yaşadık. Ama yoğun çabalar sonucu durumu kontrol altına almayı başardık. Yangın söndürme çalışmaları sürüyor.”
Stepanov, alevleri köy ve evlerden uzak tutmayı başardıklarını, yeni can kayıpları olmadığını belirtti. Ancak meteoroloji pek umut vermiyor. Rusya'da önümüzdeki günlerin de sıcak, kuru ve rüzgarlı geçmesi bekleniyor.