Rusya ve Ukrayna donanmasına ait gemilerin Azak Denizi'nde karşı karşıya gelmesinin ardından başlayan gerginlik tırmanıyor. Rusya ilhak ettiği Kırım Yarımadası'nın karasuları açıklarında Karadeniz'den Azak Denizi'ne giriş yapmaya çalışan Ukrayna donanmasına ait üç geminin geçişine engel olmuş, Ukrayna gemilerine ateş açmıştı.
Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi dün akşam yaptığı toplantıda, söz konusu eylemi, "askeri saldırı" olarak nitelerdirerek, ülkede 60 gün "savaş durumu" ilan edilmesini önerdi. Ukrayna Parlamentosu bugün toplanarak konseyin savaş durumu (sıkıyönetim) ilan edilmesi talebini görüşecek.
Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko gelişmelerin "Rusya'ya savaş ilan edilmesi" anlamına gelmediğini söyledi. Poroşenko, "Savaş durumu ilan edilmesi sadece savunma amaçlı" diye konuştu. Devlet Başkanı sıkıyönetim ile ülkenin ve vatandaşların güvenliğinin sağlanmasının hedeflendiğini ifade etti. Ukrayna Dışişleri Bakanı Pavlo Klimkin ise yaptığı açıklamada Batılı müttefikleri, "Rusya'nın saldırgan tavrına karşı durmaya" çağırdı.
Rusya'nın açıklaması
Aynı zamanda sınır güvenliğinden sorumlu olan Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) Ukrayna donanmasına ait gemilerin durdurulduğunu ve ateş açıldığını doğruladı. Açıklamada Rus güvenlik güçlerinin gemilerde arama yaptığı bu sırada üç Ukrayna askerinin yaralandığı ve askerlere tıbbi müdahalede bulunulduğu bildirildi. Açıklamada yaralanan Ukraynalı askerlerin hayati tehlikesinin bulunmadığı kaydedildi. FSB Ukrayna donanmasına ait gemilere, "Rusya sınırını ihlal ettikleri ve yasadışı faaliyetlerde bulundukları" suçlamasını yöneltti.
Kiev'de protesto gösterileri
Rusya-Ukrayna gerginliğinin ardından Kiev'de akşam saatlerinde bir grup Rusya Büyükelçiliği önünde protesto gösterisi düzenledi. Rus Tass ajansı polisin yoğun güvenlik önlemi aldığı gösteride büyükelçilik yakınlarında bulunan, Rus Büyükelçiliğine ait bir aracın ateşe verildiğini belirtti. Göstericilerin ayrıca Lviv kentindeki Rus konsolosluğu önünde de otomobil lastiklerini ateşe verdiği kaydedildi.
BM Güvenlik Konseyi toplanıyor
BM Güvenlik Konseyi Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan gerginliği görüşmek üzere bugün acil toplanıyor. Acil toplanma talebinin Rusya ve Ukrayna'dan geldiği bildirildi. ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley yaptığı açıklamada, BM Güvenlik Konseyi'nin Orta Avrupa Saati'yle 17:00'de toplanacağını duyurdu.
AB Komisyonu Sözcüsü Maja Kocijanic yaptığı açıklamada, taraflara itidalli davranma ve gerginliği dindirme çağrısında bulundu. Kocijanic yaptığı açıklamada, "Kerç boğazındaki gerginlik bugün tehlikeli bir biçimde arttı. Rusya'dan Kerç boğazındaki geçişe yeniden izin vermesini bekliyoruz" dedi.
NATO da gerginliğin dinmesi çağrısı yaptı. NATO'dan yapılan açıklamada, Rusya'nın uluslararası hukuka uygun olarak Azak Denizi'nden Ukrayna limanlarına geçişe izin vermesi istendi.
Azak Denizi'nde Rus savaş gemileri ile Ukrayna donanmasına ait gemiler karşı karşıya gelmiş, Rusya Ukrayna'ya ait gemilerin karasularına girdiğini belirterek müdahalede bulunmuştu. Kerç boğazı hem Moskova hem de Kiev için büyük öneme sahip. Kerç, Karadeniz ile Azak Denizi arasındaki tek bağlantı. Azak Denizi ve Kerç Boğazı 2003 tarihli bir anlaşma ile Ukrayna ve Rusya'nın ortak karasuları olarak belirlenmişti. Ancak Moskova'nın Kırım Yarımadası'nı 2014 yılında ilhak etmesi ile birlikte boğazın ve iç denizin giriş ve çıkış kontrolü Rusya'ya geçmişti.