Paul Adams, BBC Ukrayna Muhabiri
Cumartesi günü Rusya'yı Kırım Yarımadası'na bağlayan Kerç Köprüsü'nde meydana gelen patlama hakkında çok sayıda teori var ama bu teorilerin 0çoğu pek güvenilir değil.
Rusya, köprüde bombalı araçla saldırı düzenlendiğini iddia ediyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'yı "terör eylemi" düzenleyerek köprüye saldırmakla suçluyor.
Sosyal medya üzerinden paylaşılan güvenlik kamerası görüntüleri, patlama anında köprü üzerinden batı yönünde ilerleyen bir kamyon olduğunu gösteriyor.
Kamyonun Rusya'nın Krasnodar kentinden geldiği iddia ediliyor. Krasnodar, köprüden 1 saatte gidilebilen bir şehir.
Rus yetkililer, kamyonun 25 yaşındaki Krasnodarlı Samir Yusubov'a ait olduğunu, şöförün ise daha yaşlı akrabası Makhir Yusubov olduğunu söylüyor.
Ancak patlama anında dev bir ateş topunu gösteren görüntüleri dikkatle inceleyen uzmanlar, kamyon ile patlama arasında herhangi bir ilişki kuramıyor.
Patlama köprünün altında meydana gelmiş olabilir
Saldırının bomba yüklü bir kamyon tarafından yapıldığı iddiaları Rusya'da şaşırtıcı bir hızla yayıldı.
Bu belki de Kremlin'in "terör saldırısı" teorisini Ukrayna tarafından yapılan bir sabotaj eylemi ihtimaline tercih ettiğinin göstergesi.
BBC'ye konuşan İngiliz ordusundan eski bir patlayıcı uzmanı, "Araçlara yerleştirilen çok sayıda bomba gördüm ve bu onlara benzemiyor" dedi ve patlamanın köprünün alt kısmında meydana gelmiş olabileceğini aktardı.
Uzman, patlamanın bir insansız hava aracı (İHA) ile düzenlenmiş olabileceğini söyledi ve sözlerine devam etti:
"Köprüler aşağı ve sağ ile sol yöndeki rüzgar baskısına dayanıklı bir şekilde inşa ediliyor. Ama genelde aşağıdan yukarıya doğru bir baskıya uygun değiller. Bence saldırıda bundan yararlanıldı."
Güvenlik görüntülerini izleyen bazı gözlemciler patlamadan saniyeler önce köprünün ayaklarından birinin etrafında ufak bir teknenin yay dalgasını tespit etti.
Peki bu nasıl bir tekne olabilir?
İnsansız tekne iddiası
21 Eylül'de Rus sosyal medya platformlarında, Kırım'daki Sivastopol kentinde Rus deniz üssüne yakın bir noktada insansız bir teknenin karaya vurduğunu gösteren görüntüler paylaşılmıştı.
Bu büyük ve üstü kapalı, önünde sensörleri ve üzerinde beyaz periskop cihazı olan bir kayıktı.
Yerel basında yer alan haberlere göre bu tekne karaya vurduktan sonra açık denize götürülüp patlatıldı.
Rusya kontrolündeki Sivastopol'un valisi Mihail Razvozhayev, "İnsansız bir teknenin parçası bulundu. Kontrollerden sonra tekne açık denizde patlatılarak imha edildi. Bu süreçten kimse olumsuz etkilenmedi" dedi.
Ukrayna'nın buna benzer gizli donanıma sahip olduğu daha önce de iddia edildi.
BBC'ye konuşan İngiliz ordusundan eski bir patlayıcı uzmanı, "Ukrayna'nın hem gözetleme hem de uzaktan kumandalı deniz saldırı araçları olduğuna dair güvenilir bilgiler var. Bu, yıllardır geliştirilen bir donanım" dedi.
Eğer Ukrayna gerçekten kendi kontrolündeki topraklardan yüzlerce kilometre uzaklıktaki Kerç Köprüsü'ne bu şekilde saldırdıysa, bu Kiev'in şimdiye kadarki en iddialı operasyonlarından bir tanesi olabilir.
Ancak bu iddiayı henüz kimse doğrulamadı.
Rusya'nın iç anlaşmazlıkları mı yoksa Ukrayna'nın saldırısı mı?
Diğer taraftan Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkan Yardımcısı Mykhailo Podolyak, dün yaptığı açıklamada Rusya'nın kamyon saldırısı teorisini bir bakıma destekledi.
Podolyak, patlamanın Rusya güvenlik kurumları arasında yaşanan anlaşmazlıklardan kaynaklandığını ve "suçluların Rusya'da aranması gerektiğini" söyledi ve sözlerine devam etti:
"Bu olay FSB (Rusya'nın iç istihbarat servisi), PMC (Wagner Grubu gibi özel askeri müteahhitler) ve Rusya Savunma Bakanlığı çalışanları arasındaki anlaşmazlıkların somut bir tezahürüdür."
Podolyak acaba başka kimsenin bilmediği birtakım bilgilere mi sahip? Yoksa Rusya'nın son dönemde Ukrayna'daki askeri kayıpları üzerine Moskova'nın sinirlerine mi dokunmaya çalışıyor?
Bunun cevabını bilmiyoruz.
Ukrayna, Nisan ayında Rus savaş gemisi Moskva’nın batırılması ya da Ağustos'ta Saky'deki Rus hava üssünün vurulması olaylarında olduğu gibi bu durumda da gerçekleri saklı tutuyor.
Kiev yönetimi, Rusya'nın 24 Şubat'ta Ukrayna'yı işgalinden bu yana askeri faaliyetlerinin yanı sıra çok başarılı bir enformasyon kampanyası da yürüttü. Son patlama sonrası takınılan tavır da bunun bir parçası. Bu strateji, işliyor gibi görünüyor.