Moskova'daki bir seçim posterinde, "Birlikte olursak seçebiliriz" mesajı yer alıyor.
Slogan vurucu ama yanıltıcı. Ülkedeki muhalefet, bugünkü Rusya'da seçime kimin girip kimin girmeyeceğine yetkililerin karar verdiğini söylüyor.
Sosyolog Vladislav Inozemtsev, "Seçimlerimiz kukla tiyatrosu gibi... Birçok bağımsız adayın yarışmasına izin verilmiyor" diyor.
Yerel ve genel seçimlerine girmelerine izin verilmeyen siyasilerin listesi, Rusya muhalefetinin ana figürlerini de ortaya koyuyor bir anlamda.
Eski bir milletvekili olan Dimitri Gudkov, "Aleksey Navalni cezaevinde ve tüm ekibi siyasi yasaklı konumda. Ilya Yashin ve Lev Schlossberg'in de seçimlere girmesi yasak" diyerek durumu değerlendiriyor.
"Bağımsız milletvekili istemiyorlar"
Bu senenin başlarında Dimitri Gudkov da seçime katılmak istediğini söyledi. Polis onun evine ve diğer aile üyelerinin evlerine baskın yaptı ve kendisiyle, teyzesi gözaltına alındı.
Gudkov babasına bir mesaj gönderildiğini ve eğer ülkede kalırsam teyzem ile birlikte cezaevine gireceğim uyarısında bulunulduğunu söylüyor.
Rusya'dan ayrılarak Bulgaristan'a geçen Dimitri Gudkov şu yorumu yapıyor:
"Putin'in popülaritesi azalıyor. Yetkililer bağımsız milletvekili çıksın istemiyor. Bu yüzden tüm tanınmış muhaliflerden kurtulmak istiyorlar. Putin'in zaferi için güvenlik kurumları, polis ve savcılar kilit önemde bulunuyor."
Ülkenin en tanınmış muhalif figürü Aleksey Navalni, geniş kesimlerce siyasi olarak görülen bir mahkeme sonrası mahkum oldu. Kurduğu siyasi hareket de "aşırı" ilan edildi ve yasaklandı. Hiçbir üyesi seçime giremiyor.
Navalni organizasyonunun Murmansk'taki eski lideri olan Violetta Grudina, seçime girmesini engellemek için güvenlik güçlerinin aşırıya kaçan adımlar attığını anlatıyor.
"20 gün boyunca zorla Covid servisine yatırıldım" diyen Grudina devam ediyor: "Mahkeme kararıyla beni karantinaya aldılar ki seçime girmek için gerekli belgelerle başvurumu yapamayayım. Televizyondaki suç dramaları gibiydi. Ama bu Putin Rusya'sındaki bir muhalefin gerçeği."
Yarım milyon gözlemci gerekiyor
Kremlin'i destekleyenler, siyasi rakiplerin, seçimlerden kitleler halinde uzaklaştırıldığı suçlamasını kabul etmiyor.
Birleşik Rusya partisinin önce gelen siyasilerinden Senatör Andrey Klimov, durumun birkaç kişiden ibaret olduğunu savunuyor:
"Siyasi duruşları nedeniyle değil, soruşturmalar nedeniyle seçime sokulmuyorlar. Ülkemdeki seçim şartları diğer ülkelerle hemen hemen aynı gibi…"
Ancak bağımsız bir seçim gözlemcisi örgüt olan Golos farklı bir resim çiziyor.
Örgütün eş başkanı olan Stanislav Andreyçuk, "Rus yetkililerin, istemedikleri herhangi bir adayı seçime sokmayabilecekleri bir durumla baş başayız" diyor.
Andreyçuk devam ediyor:
"Aynı zamanda büyük hile ve sahtecilik vakaları da bekliyoruz. Bu seçimde sanal oy da kullanılacak ki bu da saydamlığın önünde engel. Üç gün sürecek seçimi tam olarak izleyebilmek için yarım milyon gözlemci gerekiyor. Bu da inanılmaz büyük bir sayı."
Seçim salonlarındaki faaliyetinin sanal ortamda takip edilebilmesi teklifi de yetkililer tarafından reddedildi. Geçen seçimlerde, oy sahteciliği kameralara yansımıştı.
Gazeteciler 'ajan' ilan ediliyor
Seçimlerin arefesinde, yalnızca muhalefet değil medya da baskı altında.
Yetkililer, bir grup bağımsız gazeteci için "yabancı ülke ajanı" iddiasını kullandı.
Novosibirsk gazetecisi Petr Manyakin, "Olanlar, muhalif güçlere yapılanın bir devamı. Onlar için mantıklı olan bağımsız medyayı da dağıtmaları olur" diyor.
Manyakin daha önce Rusya'da güçlü makamlarda oturanlar hakkında yüksek profilli araştırma dosyalar yapan Proekt'de çalışıyordu.
Proekt Temmuz ayında 'istenmeyen organizasyon' ilan edildi ve kapatıldı.
Petr Manyakin kendisi hakkında da yasal sınırlar bulunduğunu anlatıyor: "Her üç ayda bir, Adalet Bakanlığı'na gelirlerim ve harcamalarımı göstermeliyim. Üzerimde "yabancı ajan" etiketi varken de iş bulmam çok daha zor"
Seçime girecek 12 parti var
Kağıt üzerinde Rus seçmenlerin seçme hakkı bulunuyor. Birleşik Rusya tek parti değil. Seçmen kağıdında, komünistlerden milliyetçilere 12'den fazla parti yer alacak.
Ama sistem partileri adı verilen bu örgütler Kremlin tarafından süzgeçten geçiriliyor. Seçime girmelerine izin veriliyor çünkü, tehdit olarak görülmüyorlar. Bu partiler, Kremlin'in ipleri elinde tuttuğu, "denetimli demokrasideki" onaylanmış unsurlar.
Peki Kremlin her şeyi tam olarak kontrol altında mı tutabiliyor mu? Tam değil…
Son yıllarda Birleşik Rusya partisinin popülaritesi geriliyor. Bu da, büyük seçim zaferlerinin bağlı olduğu denetim gücünün azalması sonucunu doğuruyor.
Aleksey Navalni, cezaevinden bile iktidar partisine kan kaybettirmek için planlar yapıyor. Buna Akıllı Oy adı verildi.
Bu plana göre, iktidar partisinin karşısında hangi güçlü aday varsa o aday etrafında birleşilmesi isteniyor.
Yekililer bu planı engellemek için harekete geçti ve Navalni'nin Akıllı Oy sitesine erişim ile uygulamanın telefona indirilmesini engelledi.
Moskova, Washington'ı bu sistemlere teknolojik destek vermekle suçluyor.
Peki Akıllı Oy planı bir fark yaratabilir mi? Rusya'da artan otoriter işleyiş içinde sıradan bir Rus vatandaşı, özgür ve adil bir seçim yapılıp yapılmadığını umursuyor mu?
Sosyolog Vladislav Inozemtsev bu soruyu şöyle yanıtlıyor:
"Ruslar demokratik özgürlüklere karşı içten bir ihtiyaç duymuyor. Bu atmosferde bile seçmenlerin çoğunluğunun seçim haklarını kullanmayacağını görebiliyorum.
"İnsanlar bu duruma alıştılar. Eğer yaşantılarını etkilemiyorsa bu duruma uzun süre katlanabilirler."