Kirill Buketov
Rusya, her yıl olduğu gibi bu yıl da 1 Nisan tarihinde, askerlik hizmeti zorunluluğu bulunan Rus vatandaşlarını askere çağırmaya başladı. Devlet Başkanı Vladimir Putin daha önce de askerlik yapma zorunluluğu bulunan 147 bin genç Rus'un orduya çağrılmasını öngören bir kararname imzalamıştı. Bu sayı, önceki yılların ortalamasından yaklaşık yüzde 8 oranında daha fazla. Örneğin 2022 baharında askere çağrılan kişi sayısı, 134 bin 500 idi.
Bu baharki askerlik çağrısına, bir reklam kampanyası da eşlik ediyor. Rusya, bu kampanya ile genç erkek yurttaşların orduya katılmaya ikna edilmesi amaçlanıyor. Bloomberg'in güvenilir kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, Rus genelkurmayı bu kampanya ile orduya Ukrayna'da konuşlandırmak üzere 400 bin yeni asker kazandırmayı hedefliyor.
Bir yandan bu gerçekleşirken diğer yandan Rusya Savunma Bakanlığı, yeni bir seferberlik ilan edileceğine ilişkin söylenti ve haberleri yalanlıyor. Rus genelkurmayında seferberlikten sorumlu olan departmanda çalışan Vladimir Zimliyanski, "Genelkurmay ikinci bir seferberlik dalgası planlamamaktadır. Askere alınmış olan ve özel operasyonda gönüllü olarak yer alan kişiler yeterlidir" açıklamasını yaptı. Rus hükümeti, Ukrayna savaşından bahsederken "savaş" kelimesi yerine "özel operasyon" ifadesini kullanıyor.
Okullar ve apartman yöneticilerine reklam zorunluluğu
Sergey Çerniskov, Novosibirsk'teki özel bir eğitim kurumunun yöneticisi. Söz konusu kurum da Rus askeri kuvvetleri bünyesinde sözleşmeli askerlik için reklam yapmak zorunda kaldığını söylüyor. Özel bir kurum olan Novocollege'ın direktörü Çerniskov, reklam kampanyası yapması için belediye kurumları tarafından materyal gönderildiğini belirtiyor. Bunun üzerine Çerniskov, sosyal medyada genç insanların Rus askeri kuvvetlerine katıldıklarında nasıl avantajlar elde edebileceklerine dair bir reklam broşürü paylaşıyor.
Ancak Çerniskov, "Böyle bir şeyi internette paylaşmak için insan delirmiş olmalı. Bence devlet kurumları, bu reklam için yanlış hedef kitleyi seçti. Çünkü öğrencilerin askere gitmesine daha zaman var. Onlardan okulu bırakıp askerlik hizmeti yapmalarını talep etmek delice. Ordu topyekün aptal kişileri mi arıyor? Öte yandan bu, eğitimin siyasetten ayrılmasına yönelik değerlerimize aykırı" diye konuşuyor.
"Taiga.Info" ismindeki portal da Novosibirsk belediyesinin benzer broşürleri apartman yönetimlerine gönderdiğini aktardı. Apartman yöneticilerinden orduya katılım reklam broşürlerini "apartman kapılarına ve merdivenlere" asmaları istendiği belirtiliyor.
Kremlin ordunun güçlendirilmesini istiyor
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ocak 2023'te, orduda bir reform yapacaklarını duyurmuştu. Bu kapsamda silahlı kuvvetlerin çapının, 2026 yılına kadar 1,15 milyondan 1,5 milyon askere yükseltilmesi hedefleniyor. Ancak uzmanlar, bu kadar kısa zamanda bu kadar çok asker bulma hedefinin gerçekçi olmadığını savunuyor.
Öte yandan Kremlin, mevcut durumda 18-27 yaş arası olan askerlik yaşını 21-30 yaş arasına yükseltmeyi önerdi. Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma'daki milletvekilleri ise ilk aşamada yalnızca üst sınırı yükseltmeyi, ardından da alt sınırdaki değişikliği yapmayı hedefliyor. Bu değişiklik yapıldığında, orduya çağrılan kişi sayısının artacağı belirtiliyor.
Ancak bu reformun, bahardaki asker alımıyla bir ilgisi yok. "Askere Alınanlar Okulu" ismini taşıyan insan hakları örgütünün yöneticisi Aleksey Tabalov, zorunlu askere alımın "eski kurallara göre yapılacağını" savunuyor. Bir diğer insan hakları örgütü olan "Vatandaş-Ordu-Yasa'nın" yöneticisi Sergey Krivenko da bu görüşe katılıyor. Krivenko, "Bu baharda yapılacak olan askere alım, yalnızca 27 yaş altı kişilerin askere alındığı son veya sondan bir önceki dönem olacak" diyor.
Rus Savunma Bakanlığı baharda askere çağırmalar başlamadan kısa süre önce sözleşmeli askerlikle ilgili bir kampanya başlattı. İnsan hakları savunucularına göre, zorunlu askerlik için celplerin gönderildiği Mart ayında zarfa bir de sözleşme kondu. Rus memurlar, Telegram üzerinden ve birçok ilçe belediyesinin web sitesinde reklam yaparken bu broşürleri devlet kurumlarında, kütüphanelerde ve spor okullarında duvarlara asıyor.
Zorunlu askerlik yapanlar savaşa mı gidecek?
Rus makamları ise şu ana kadar zorunlu askerlik yapan kişileri Ukrayna'daki savaşa göndermeyeceğini söylüyor. Ancak buna rağmen basında sürekli olarak vatandaşların, yakınlarının savaş bölgesine gönderildiğini bildirdikleri haberler yer alıyor.
Altay bölgesinden Galina, şu anda Novosibirsk bölgesinde zorunlu askerlik hizmetini yerine getiren oğlunun, Ukrayna'ya yakın Belgorod bölgesine gönderilmekle tehdit edildiğini aktarıyor. Galina, "Neden üç aydır askerlik yapan oğlum Ukrayna sınırına gitsin ki? Devlet Başkanı, zorunlu askerlik yapanların savaş bölgesine gönderilmeyeceğini emretmişti halbuki" dedi.
Putin, 2022'nin Mart ayında zorunlu askerlik yapanların Ukrayna'daki savaşta görevlendirilmeyeceğini açıklamıştı. Ancak Savunma Bakanlığı bundan hemen sonra hatasını kabul etmiş ve savaş bölgesine gerçekten de bu kişilerin gönderildiğini söylemişti.
Söz konusu iddiaların gerçeği yansıttığını teyit eden insan hakları savunucusu Tabalov, "Bize düzenli olarak zorunlu askerlik yapanların Ukrayna sınır bölgesine gönderildiğine dair haberler ulaşıyor" diye konuştu.
Son aylarda, zorunlu askerlik hizmetini yerine getiren genç Rusların, sığınak inşası ve siper kazma işleriyle görevlendirildiği ortaya çıktı. Askerde olan yakınlarının bu işleri yapmak zorunda bırakıldığını kanıtlayan nitelikte fotoğraflar paylaşan çok sayıda kişi mevcut. Tabalov, "Savunma Bakanlığı'nın seferberlik ilanı yerine vatandaşları sözleşmeli askerlik yoluyla kazanmak istemesi, zorunlu askerlik yapan kimselerin bu reklam kampanyasının yüksek ihtimalle en önemli hedef kitlesi olduğunu gösteriyor" değerlendirmesini yaptı. Tabalov, gelecekte zorunlu askerlik yapan kimselerin, askerlik hizmetleri sona erdiğinde de orduda görev yapmaya devam etmeye zorlanacakları daha fazla vakayla karşılaşılacağını tahmin ediyor.