Rus uçağının düşürülmesiyle başlayan krizi sona erdiren Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın gönderdiği 'özür mektubu'nun ardından ilişkilerinin normalleşme sürecine girmesiyle birlikte iki ülke arasında dün imzalanan Türk Akımı Projesi kadar önemli bir gelişme daha oldu. Dışişleri kaynaklarından öğrenildiğine göre, Türkiye uzun menzilli hava savunma sistemi ihalesi için Rusya'dan teklif alacak.
NTV'nin haberine göre, Dışişleri kaynakları, Rusya ile bu konuda masaya oturabileceklerini belirtti. Bu konuda NATO'nun aldığı tedbirlerin tamamı Türkiye'yi kapsamıyor. Türkiye'nin, NATO veya bir başkasına, hava savunma konusunda bağımlı kalmak istemediği bildirildi. Bu kapsamda, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Türkiye ziyaretinde bu konu da ele alındı.
Türkiye, teknoloji transferi ve kullanımının kendisinde olmasını istiyor. Dolayısıyla bu şartları kabul eden ülke ile çalışmalar başlayacak.
Putin de Erdoğan'la ortak açıklamasında bu konunun altını çizdi ve "Savunma sanayi alanındaki işbirliğini sürdürmeye hazırız. Bunu somut projelere dönüştürülmesini umut ediyoruz" dedi.
Türkiye'ye daha önce uzun menzilli hava savunma sistemi ile ilgili ABD, Çin, Rusya ve bazı Avrupa ülkeleri teklif vermişti.
Türkiye önce Çin ile anlaştığını duyurmuş ancak sonra varılan mutabakat iptal edilmiş ve görüşmelere yeniden başlanmıştı.
Dışişleri kaynaklarının bilgilendirilmesi ile Türkiye'nin bu sistem için Rusya'ya yeşil ışık yaktığı anlaşıldı.
Erdoğan: Doğu Akdeniz projesi için en doğru güzergah Türkiye
Amerika'nın Sesi'nden Hilmi Hacaloğlu'nun haberine göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan da Dünya Enerji Kongresi’nde yaptığı konuşmada Türk Akımı ve TANAP sayesinde Türkiye’nin önemli bir enerji tedarikçisi olacağının altını çizdi.
Cumhurbaşkanı, “Rusya'nın halihazırda Balkanlar üzerinden aldığımız gazı doğrudan Karadeniz üzerinden ülkemize sevk etmesini öngören Türk Akımı projesi de devam ediyor. Bu projenin ikinci aşaması da Avrupa'daki gelişmelere bağlı olarak geliştirilecektir. Yapılan araştırmalar, Doğu Akdeniz projesi için en doğru güzergahın Türkiye olduğunu gösteriyor. Yeni ve önemli yatırımların arifesindeyiz. Bu alanda büyük yatırımlar gerçekleştireceğiz. Avrupa'nın doğalgaz arz güvenliğine de böylece katkı sağlıyoruz. Avrupa'ya dördüncü gaz koridorunu birlikte oluşturma amacındayız” dedi.
Aydın Sezer: İtalya ve Yunanistan Türk Akım 2 için Brüksel’e baskı yapıyor
Amerika’nın Sesi’ne konuşan Türkiye Rusya Araştırmalar Merkezi Başkanı Aydın Sezer, ikinci hattın Güney Avrupa’ya ulaştırılmasının planlandığını söyledi.
Sezer, “Asıl önemli olan ikinci hat. Rusya, Ukrayna’yı devre dışı bırakarak 16 milyar metreküplük gazı Türkiye üzerinden Yunanistan ve İtalya’ya göndermek istiyor. İtalyan ve Yunan firmaları ve devletleri bu projeye çok sıcak bakıyorlar. Geçen Şubat ayında Gazprom bu iki ülkeyle protokol imzaladı. Ancak burada Avrupa Birliği’nin Güney Koridoru Gaz Hattı’na yeşil ışık yakması gerekiyor. Her iki ülke Brüksel’e pres yapıyor” dedi.
İki lider Mabeyn Köşkü’nde yaptıkları görüşmede Akkuyu Nükleer Santrali’ne dair çalışmalarının ilerlemesinde de mutabakat sağladı.
Ancak Erdoğan-Putin görüşmesinin en çok öne çıkan konular Suriye’nin geleceği ve savunma alanındaki işbirliği oldu. Bölgesel konuların görüşmede önemli bir yer tuttuğunu ifade eden Rusya lideri Putin, Türkiye ile Rusya’nın Suriye’deki pozisyonu şöyle özetledi:
“Rusya olarak Suriye’de siyasi çözüme en hızlı şekilde geçilmesini istiyoruz. Bize göre, Suriye’de barış isteyen herkes bunu desteklemeli. Halep’e insani yardımların götürülmesi için her türlü çabanın sergilenmesi konusunda Türkiye ile görüşümüz aynıdır. Tek konu insani yardımın güvendiğimiz kaynaklarca götürülmesidir. Halep’e insani yardımın ulaştırılması Kastello yolundan Suriye ordusunun muhalif güçlerin uzaklaştırılması konusunda Türk ortağıma bilgi verdim. ABD tarafına da ateş açılmasın ve provokasyon olmasın diye önerilerimiz oldu. Amerika tarafı fiilen bunu yapmak istemiyor ya da yapamıyor. Özellikle özel servisler ve askeri kurumlarımızın arasındaki temasların hızlandırılması için mutabık kalmıştık.”
Putin, Cumartesi günü İsviçre’de yapılacak görüşmelerde Halep’te akan kanın durdurulması için rejim muhaliflerinin Kastello yolundan uzaklaştırılmış olacağını bu konuda da Erdoğan’la uzlaşma sağladıklarını söyledi.
Putin: Savunma sanayinde işbirliğine hazırız
Görüşmede en büyük sürpriz ise Putin’in savunma sanayindeki işbirliği vurgusu oldu. Rusya liderinin “Biz savunma sanayinde işbirliğine hazırız. Her iki taraftan önerilen şeyler araştırılıyor. Bunları gerçekleştirmek için imkanlarımız var” demesi 2000’li yılların başında Türkiye’nin Rus S-400 füzelerine talip olmasını akıllara getirdi.
Aydın Sezer, “Türkiye 2005 yılında füze savunma sistemi ihalesi açtığında Rusya S-300’lerle ABD’nin patriot’larının önündeydi. Ancak Türkiye S-400’lere talipti. Bunları Türkiye’de üretmek istiyordu. Ancak Rusya Türkiye’ye S-300’leri teklif etti. Türkiye ihaleyi Çin firması lehine sonuçlandırdı ancak o ihaleyi sonra iptal etti. Bu, gerçekleşirse Türkiye ile ABD ilişkileri nasıl gelişir, bu tabii ki muamma” dedi.