Ukrayna'da devletin kontrolü altında bulunan doğal gaz şirketi Naftogaz Sözcüsü Valentyn Zemlyansky, yaptığı açıklamada, Rusya'nın doğal gaz şirketi Gazprom'un yerel saat itibarıyla 07.44'de Avrupa'ya gaz sevkıyatını tümüyle kestiğini belirtti.
Rusya ile komşusu Ukrayna arasında doğal gaz konusunda devam eden anlaşmazlık özellikle kış aylarında Avrupalı tüketicileri vuruyor.
Gazprom'un Ukrayna'dan geçen doğal gaz hattından geçen gaz sevkıyatını kısma veya tümüyle kesmesi şeklinde de yıllardır devam eden yönteminden Avrupa'da yaklaşık bir düzine etkileniyor.
Rusya, Ukrayna'yı boru hattından geçen doğal gazı çalmakla, Ukrayna'da Rusya'yı sevk ettiği doğal gaz miktarını düşürmekle suçluyor.
Romanya'da, Rusya'nın sevk ettiği doğal gazı tamamen kestiğini bildirdi.
Rusya'dan gaz akışı kesildi
Mavi Akım’dan alınan gaz 48 milyon m³'e çıktı
Gazdaki kesilme Türkiye’yi nasıl etkileyecek?
Gaz krizinin vurduğu ülkeler
Bir haftalık gazı kalan Türkiye İran'a mahkum
Türkiye, hemen her yıl olduğu gibi Ukrayna-Rusya doğalgaz krizinin ortasında kaldı ve Ukrayna üzerinden Batı Hattı yoluyla gelen ortalama günlük 34 milyon metreküplük gaz dün itibariyle tamamen kesildi. Türkiye ile aynı anda Balkan ülkelerine Ukrayna üzerinden giden doğalgaz da kesildi. Önceki yıl bu dönemde Türkiye'nin günlük 140-150 milyon metreküpe ulaşan tüketimi, bu yıl ekonomik durgunluğun etkisiyle 130 milyon metreküp seviyesine geriledi. Bu azalış, krizin yönetiminde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile BOTAŞ'a kolaylık sağladı. Ancak Türkiye'nin arz kriziyle mücadele için öngördüğü yolların 1 hafta sonra tükenebileceği, kriz çözüme ulaşmazsa kesintilerin yaşanabileceği öğrenildi. Bunun önüne geçilmesi için spot piyasadan sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) alımı başladı ancak bu dönemde İran'dan gelen gazın kesilmesi durumunda Türkiye'yi zor günler bekliyor olacak.
Sistemin yüzde 30'u devreden çıktı
Ukrayna'nın Rusya'ya olan borcunu ödememesi, doğalgaz satış fiyatında anlaşılamaması ve Ukrayna'nın transit geçiş ücretlerindeki artırım talebinin kabul görmemesi nedenleriyle doğalgaz krizi ortaya çıktı. Öncelikle Ukrayna üzerinden Avrupa ülkelerine verilmesi gereken günlük doğalgaz akışında azalma yaşanırken, 6 Ocak itibariyle Türkiye ile Balkan ülkelerinin doğalgazında kesinti meydana geldi. Böylece Türkiye'nin doğalgaz arz sisteminin yüzde 30'u devreden çıkmış oldu. Rusya, buna karşılık Mavi Akım boru hattından Türkiye'ye verdiği günlük 40 milyon metreküplük doğalgazda 8 milyon metreküplük artırıma gitti. Bu hattan en fazla 48 milyon metreküplük doğalgaz sevkıyatı yapılabildiği için Türkiye eksilen doğalgazı telafi etmek amacıyla yeni arayışlara girdi. İran üzerinden gelen gazın miktarı artırılmak istenirken, Silivri doğalgaz deposu ile özel sektörün elindeki Egegaz LNG terminali ve depolama tesisi de devreye sokularak günlük 33 milyon metreküp doğalgaz tüketimine katkı yapma yoluna gidildi. Termik santraller ve hidroliklerdeki elektrik üretimi artırıldı, doğalgaz santrallerinde ise ikinci yakıta geçiş yapıldı. Ancak bütün bu yöntemlerin arz güvenliğine ancak 1 haftalık katkı sağlayacağı belirtildi.
İran da gazı keserse sorun büyür
Türkiye'nin İran'dan günlük 28 milyon metreküp doğalgaz alması gerekirken, günlük sevkiyat 15 milyon metreküp seviyesinde gerçekleşiyor. Yani İran taahhüdünün altında doğalgaz veriyor. İran her yıl ocak ayında kış koşullarının ağırlaşması ve iç tüketiminin artması nedeniyle Türkiye'ye giden gazda büyük oranda kesintilere giderken, yeniden aynı durumun ortaya çıkmasından endişe edildiği kaydedildi. Türkiye ile İran arasındaki doğalgaz boru hattının kapasitesinin artırılmasına yönelik çalışmaların ise henüz devam ettiği ve ek bir kapasite kullanımının mümkün olmadığı ifade edildi.
Ukrayna üzerinden artık sadece BOTAŞ değil, Shell ve Bosphorus Gas şirketleri de doğalgaz ithal ediyor. Kontrat devri çerçevesinde doğalgaz ithalatına başlayan bu iki şirketin alımları da kesildi. Bu nedenle şirketlerin müşterilerini BOTAŞ'ın devraldığı öğrenildi. BOTAŞ dün yaptığı duyuruyla Şebeke İşleyiş Düzenlemeleri'nin (ŞİD) 14'üncü maddesine göre 'Zor Gün' şartlarının oluştuğunu belirterek, varsa başka giriş noktalarından sevkiyatın gerçekleştirilmesi veya ana çıkış noktalarındaki müşterilere kesinti-kısıntı uygulamasına başlanarak, arz-talep dengesinin sağlanması gerektiğini belirtti. BOTAŞ duyurusunda, doğalgaz kullanıcılarının alternatif yakıt tedariklerini sağlamaları için acilen uyarılması gerektiğini de ifade etti.
‘İstanbul'un 3 aylık doğalgazı kaldı’
İGDAŞ Genel Müdürü Bilal Aslan, "İstanbul'da doğalgaz sıkıntısı yok kente üç ay yetecek doğalgazımız var" dedi.
İGDAŞ Genel Müdürü Bilal Aslan bu konuyla ilgili olarak, "Yeraltı deposunda yaklaşık 2 milyar metreküp gaz var. Bu da kış ayları için söyleyeceksek İstanbul'un üç aylık tüketimine denk geliyor ki bu da önemli bir miktar. Dolayısıyla biz deponun yanında olduğumuz için İstanbullular şanslıyız. Herhangi bir problem inşallah yaşamayacağız" dedi.
Aslan, İstanbul'un Rusya'dan gelen doğalgaza mahkum olmadığına da dikkat çekti.
Aslan, "Marmara Ereğlisi'nde de LNG tankları var, dolayısıyla her iki taraftanda bizi besleyebiliyorlar. Mavi Akım'da bir problem yok hatta bir miktar gaz arzında artış söz konusu oldu. Mavi Hat'tan da İstanbul beslenebilir. Çünkü sistem entegre bir sistem" dedi.
Peki alınan tüm önlemlere karşın yine de doğalgaz sıkıntısı meydana gelirse ne olur?
Bilal Aslan bu soruya "Doğalgaz arzında bir problem olduğu zaman en son konutlar kesilir. Önce büyük tüketiciler elektirik santrallerinin, sanayicilerin gazı kesilir, en son konutlar kesilir. Şu anda bizim sanayicimiz için de herhangi bir problem yok bu gün itibariyle" cevabını verdi.