Ukrayna’nın özerk Kırım Cumhuriyeti’ndeki havaalanlarının işgal edilmesiyle başlayan kriz büyüyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı’nın Kırım Özel Temsilcisi Sergiy Kunitsin, yerel ATR televizyon kanalına yaptığı açıklamada 13 Rus uçağının Gyardeyskoye Askeri üssüne indiğini açıkladı. Kunitsin her uçakta 150’şer kişinin bulunduğunu belirtirken, ATR televizyonu da uçakların inişini yakından görüntüledi.
Al Jazeera Türk’ün haberine göre, Ukrayna'nın geçici Cumhurbaşkanı Turçinov da televizyondan Putin'e seslendi, "Kırım işgalini durdurun" çağrısı yaptı. Turçinov'un konuşması şöyle:
"Rusya askeri tatbikat kılıfıyla Kırım Özerk Cumhuriyeti'ne asker getirdi. Kırım parlamentosunu işgal etmekle kalmayıp, bakanlar kurulunu da kontrol altına aldılar. Sivillere ait binaları da işgal etmeye çalışıyorlar. Ukrayna askerlerinin bulunduğu bölgelerdeki iletişim hizmetlerini kestiler. Askeri bir krizi provoke etmeye çalışıyorlar. İstihbarat servisimizden aldığımız bilgilere göre, tamamen Abhazya'dakine benzer bir senaryo üzerinde çalışıyorlar. Orada da önce askeri çatışma başlatıp sonra da bölgeyi ilhak ettiler."
Turçinov ayrıca "İngiltere, Almanya ve Fransa'nın Ukrayna halkının güvenliğinin garantörleri olduğunu da hatırlatmak isterim" ifadesini kullandı.
İki havaalanı ele geçirildi
İnterfax haber ajansı silahlı kişilerin Belbek Havaalanı’ndaki pistleri işgal ettiğini duyurdu. Ajansa konuşan bir Rus yetkili, "400 civarında silahlı kişi şu an Belbek Havaalanı'nda. Pistleri de işgal ettiler. Uçaklar hareket edemiyor" dedi.
Ukrayna'nın en büyük havayolu şirketi Ukraine International da Kırım özerk yönetiminin hava sahasını Ukrayna uçaklarına kapatması nedeniyle Kırım'a tüm uçuşları iptal ettiklerini açıkladı.
Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, hava sahasını ihlal ederek Sivastopol'daki Rus Deniz Üssü'yle ilgili anlaşmaya aykırı davrandığı gerekçesiyle Moskova'ya protesto notası verdi.
Ukrayna ayrıca Rusya'dan eski Cumhurbaşkanı Yanukoviç'in iadesini istedi. İki ülke de 1957 Avrupa Konvansiyonu'ndaki 'iade' şartlarına imza atmış olduğundan Ukrayna'nın Yanukoviç'e yönelik resmi suçlamaların dosyasını Moskova'ya sunması gerekiyor.
Putin Merkel ve Cameron'la görüştü
Havaalanlarının işgal edilmesinden sorumlu tutulan Rusya iddiaları yalanlarken, uluslararası diplomasi de hareketlendi.
Ukrayna'nın çağrısı üzerine BM Güvenlik Konseyi de krizle ilgili olağanüstü toplandı. Ancak Konsey'den Moskova aleyhine bir karar çıkma ihtimali yok, zira Rusya daimi üye ve veto hakkı var.
İngiltere Başbakanı David Cameron, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i telefonla arayıp, “Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne saygı gösterin” çağrısı yaptı.
İngiltere Başbakanlığı’ndan yapılan açıklamada iki liderin görüşmesinde Rusya’nın bölgedeki askeri tatbikatı da gündeme geldi. Açıklamada, “Başkan Putin, Rus ordusunun yapacağı tatbikatın önceden planlandığının altını çizdi” denildi. İngiltere Başbakanlığı, “İki lider, geçici hükümetin vadettiği seçimlerin adil olması gerektiğini ve tüm Ukrayna halkının temsil edilmesinin olumlu bir geleceği garanti altına almak için en iyi yol olduğunu vurguladı” ifadelerini kullandı. İngiltere ayrıca Ukrayna halkının Avrupa ile Rusya arasında seçim yapmaya zorlanmaması gerektiğini vurguladı. İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague'i de pazar günü Kiev'e gönderiyor. Hague, yeni hükümetle görüşecek.
AB ile Rusya arasındaki temaslar gün boyu sürdü. Putin, Cameron'un ardından Almanya Şansölyesi Angela Merkel'le de bir telefon görüşmesi yaptı. Kremlin'den yapılan açıklamaya göre iki lider Ukrayna'daki krizin çözümü için uluslararası seçenekleri görüştü. Rus lider ayrıca AB Başkanı Herman Von Rompuy'la da bir telefon görüşmesi yaptı.
'Rusya Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne saygı gösterecek'
Amerika Birleşik Devletleri ile Rusya arasında da Ukrayna krizi konusunda telefon diplomasisi devredeydi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ABD’li meslektaşı John Kerry ile görüştü. Lavrov, Ukrayna’daki ‘aşırı radikallerin engellenmesi’nin önemli olduğunda dikkat çekerken, “Krizi sonlandırmak için ülkedeki tüm siyasi güçlerin çıkarlarının göz önünde bulundurulması gerekir” dedi.
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de Rusya’nın Ukrayna ekonomisinin istikrarına katkı için hazır olduğunu açıklarken, “Lavrov, Moskova’nın Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ihlal etme niyetinde olmadığını söyledi” açıklamasını yaptı.