İran medyasında yolsuzluk haberlerinden geçilmiyor. 31 Ağustos'ta da Eğitim Bakanlığı mali fon yöneticisi, eşi ve çocuğuyla birlikte gözaltına alındı. Muhafazakar milletvekillerinin çoğunlukta olduğu yolsuzlukla mücadele komisyonu, gözaltına alınan bakanlık görevlisinin 200 milyon euroyu zimmetine geçirdiğini duyurdu.
Bu haber, reformcu Hasan Ruhani yönetiminin görevdeki üyelerinin karıştıkları yolsuzluk skandallarıyla ilgili haberleri yayınlayan muhafazakar internet sitelerinde manşetten verildi. İran'a uygulanan yatırımların kaldırılmasından sonra yolsuzluğun daha da arttığı belirtiliyor.
15 yıl İran cezaevinde yatan gazeteci Taghi Rahmani Deutsche Welle'ye verdiği demeçte, ‘yolsuzluk skandallarının ortaya çıkmasının İran'daki karşıt güç merkezleri arasındaki çekişmeyle ilgili olduğunu, ülkede hükümeti ve idari birimleri denetleyecek bir kurumun bulunmadığını, medya gibi yargının da bağımsız olmadığını', söyledi. Rahmani yolsuzluk skandallarıyla ilgili haberlerin Cumhurbaşkanı Ruhani'yi yıpratmayı hedef aldığını da sözlerine ekledi.
Kardeşi en yakın danışmanı
Yolsuzluk suçlamalarına bizzat Cumhurbaşkanı da muhatap oluyor. Ruhani'nin özel danışmanlığını yapan kardeşi Hüseyin Feridun'un karanlık işlere karıştığını öne süren haberler yayınlanıyor.
Devrim Muhafızlarına yakınlığıyla tanınan bir internet sitesinin yayınladığı haberde Ruhani'nin kardeşinin Ahmedinejad'ın cumhurbaşkanlığı sırasında döviz bürosu açtığı ve ekonomik kriz sırasındaki kur dalgalanmaları ve ekonomik yaptırımlar sayesinde servet sahibi olduğu öne sürülmekteydi.
Hüseyin Feridun'un Cumhurbaşkanının özel danışmanı sıfatıyla Maliye ve Ekonomi Bakanlıklarının kararlarına müdahale ettiği duyulduğunda Ekonomi Bakanı dinlenmek üzere Meclis'e çağrılmıştı. Milletvekilleri Bakan Ali Tayebnia'nın tatmin edici cevaplar vermemesi durumunda Cumhurbaşkanını da davet edeceklerini ve kardeşinin icraatlarından Cumhurbaşkanının sorumlu olduğunu söylemişlerdi.
Paris'te yaşayan gazeteci Rahmani ‘demokrasinin kök salamadığı ülkelerde önemli görevlere başkanların aile mensuplarının getirildiğini ve Ruhani'den önceki Cumhurbaşkanlarının da aynı yöntemi uyguladıklarını', söyledi.
Ruhani'nin kardeşi kamu bankalarının yönetimine keyfi atamalar yapmakla suçlanıyor. Bazı yöneticiler astronomik maaş aldıkları için temmuz ayında azledilmiş, bir banka müdürü de Devrim Muhafızları tarafından tutuklanmıştı.
‘Kardeşi yiyici ise kendi de yiyicidir'
Devrim Muhafızları İran'daki muhafazakar elit zümrenin merkezinde yer alıyor. Devrim Muhafızları askeri öneminin yanı sıra İran ekonomisi üzerinde de söz sahibi olup çeşitli branşlarda büyük şirketler işletiyor. Enerji, altyapı ve savunma sanayinde ağırlıklı rol oynayan Devrim Muhafızları'nın bankalarla arası Ruhani döneminden önce pek iyi idi.
Ruhani Devrim Muhafızları'nın ekonomideki nüfuzunu eleştirmiş ve seçim kampanyası sırasında yolsuzlukla kararlı bir şekilde mücadele edeceğini duyurmuştu. İranlı ekonomi uzmanı Feridun Khavand mart ayında Deutsche Welle'ye verdiği mülakatta, ‘Ruhani'nin yolsuzlukla tek başına başa çıkamayacağını', söylemişti.
Bir Fransız üniversitesinde öğretim üyeliği yapan Khavand yolsuzluğun sistemik bir sorun sayılması gerektiğini ve en aza indirilebilmesi için resmi makamların koordineli işbirliği yapmasının kaçınılmaz olduğunu belirtmişti. Khavand'a göre yolsuzlukla mücadeleyi engelleyen kuvvetler arasında yargı da bulunuyor.
Devrim Muhafızları gibi hükümetten bağımsız olan yargı da doğrudan İran Devrim Lideri'nin gözetiminde faaliyet gösteriyor. Reformcu hükümetin uygulamalarına karşı çıkan Devrim Muhafızları Ruhani'nin önümüzdeki yaz yeniden seçilmesini önlemeye çalışacağını duyurmuştu.
Rahmani İranlıların, ‘kardeşi yiyici olanın da yiyici olduğuna' inandıklarını ve Ruhani'nin kardeşini himaye etmemesi gerektiğini' belirtti. İranlı gazeteci Deutsche Welle'nin bir sorusu üzerine, “Suçlamalar soruşturulmalı. Ruhani'nin kardeşi mahkum olursa halk yasaların herkes için geçerli olduğuna inanır. Hüküm giymezse Devrim Muhafızları'na geri adım atmak düşer. Her iki durumda da kazançlı çıkan Ruhani olacaktır”, dedi.
© Deutshe Welle Türkçe
Shabnam von Hein