Birçok futbol sever için, Dünya Kupası Finali bu sporun zirve noktasındaki karşılaşmasıdır. Peki şöyle bir hayal kurun: Ya o karşılaşma bir gün en iyi robotlar ve en iyi insanlar arasında oynanırsa?
Kulağa çok uzak bir ihtimal gibi geliyor olabilir ama robot mühendisliği ile uğraşan bir grup bilim insanı tarafından başlatılan Robot Dünya Kupası ya da RoboCup'ın, geleceğe dair iddialı planları var.
"21. yy'ın ortasına kadar, tamamen otonom robotlardan oluşan bir futbol takımı, o tarihteki Dünya Kupası şampiyonu insan futbol takımını, FIFA'nın resmi kuralları içinde yapılacak bir karşılaşmada yenecektir."
RoboCup'ta şu anda yarışan takımlarda, ileri seviye yapay zeka yazılımları kullanarak pas veya şut çekebilecek şekilde kendi kendilerine karar verebilen, insan şeklindeki robotlar bulunuyor.
Ama bu robot futbol takımları 2050 yılında bir maçta, insanlardan oluşan bir Dünya Kupası şampiyonunu yenebilir mi?
RoboCup organizasyonu başkanı Peter Stone, "Kesinlikle olabilir" diyor ve devam ediyor: "Buna büyük para yatırmasam bile kesinlikle robotlara karşı bahis de oynamazdım. "30 yıl teknolojik anlamda çok uzun bir süre. Bu zaman dilimi içinde çok şey olabilir."
Dünyanın dört bir yanından takımlar, şu anda bir dizi farklı kategoriye sahip olan küresel çaptaki yarışmada boy gösteriyor. Standart Lig'de takımların tümü, benzer mekanik özellikleri olan robotlarla sahaya çıkıyor. Takımları birbirinden ayıransa yapay zeka yazılımlarının yaratacağı fark oluyor.
Ekiplerin kendi robotlarını tasarlayarak inşa ettiği İnsansı Robotlar Ligi'nde (Humanoid League) ise, yapay zeka teknolojileri ve robotik mühendislikleri yine ekipler tarafından geliştiriliyor.
Organizasyondaki, diğer etkinlikler arasında robotların arama ve kurtarma senaryolarında rekabet ettiği 'RoboCup Kurtarma' ve üretim ve teslimat gibi işlere dayalı görevlere odaklanan 'RoboCup@Work' yarışmaları bulunuyor.
Ama yarışmanın asıl odak noktası futbol.
Profesör Stone, "Aşılması gereken zorluk; bir insan kadar hızlı ve çevik hareket edebilen, Beckham gibi falso verebilen, topa vurduğunda yön değiştirtebilen bir robot yapmak" diyor ve devam ediyor:
"20 yıl önce şu anda olduğumuz yeri hayal bile edemezdim, ama daha gidilecek daha çok yol var."
RoboCup'ta yarışan takımlar arasında, Kanada'daki Dalhousie Üniversitesi'nden yapay zeka ve robotik bilimi üzerinde çalışan öğrenciler ve personelden oluşan bir ekip var.
2019'dan bu yana hiçbir fiziksel turnuvanın koronavirüs nedeniyle yapılmaması nedeniyle, son RoboCup organizasyonu sanal bir ortamda düzenlendi. RoboCup Yazılım Ligi adı altında yapılan yarışmada ekipler bir bilgisayar oyununun içinde yarıştı ve bu turnuvayı Cyrus kazandı.
Cyrus takımının oyuncusu olan bilgisayar mühendisi akademisyen Mehtap Sarvmaili, robotik spor organizasyonlarının ileride yaygınlaşacağını ve muhtemel olarak da kazançlı olacaklarını öngördüğünü söylüyor:
"Bu olabilir ya da olmayabilir. Ama bu iddialı hedef, küresel ölçekte, heyecan katsayısı yüksek bir topluluğu bu amaçta yapay zeka geliştirme konusunda motive ediyor.
"Tıpkı insanlı etkinlikler gibi, reklamlar yoluyla maddi anlamda kazançlı olabilir"
Ancak uzun vadede, robotlu spor organizasyonlarının destekçileri bile, spor severlerin ilgisini bu karşılaşmalarda tutabilmenin zorluğuna işaret ediyor.
Profesör Stone buna örnek olarak, IBM'in geliştirdiği Deep Blue (Derin Mavi) isimli bilgisayarın, satranç ustası Garry Kasparov'u 1997 yılında yenmesini gösteriyor. O oyundan sonra insan ve bilgisayar arasındaki karşılaşmalar çok ilgi çekmedi.
Stone, "Yapay zeka ile uğraşan toplulukta, insan seviyesine yaklaşma noktasındaki her türlü girişim heyecan yaratır. Etrafında büyük patırtı kopar ama sonra ilgi azalabilir" diyor.
Profesör Stone, RoboCup'lardan elde edilecek gerçek faydanın, bu alanda yapılacak çalışmalarla, robotik teknolojiler dünyasına yapılacak katkı olduğunu öngörüyor.
Dünyanın önde gelen robot teknolojileri firmalarından Amazon Robotics, bu ismi almadan önce RoboCup kazananı olan Raffaello D'Andrea tarafından kurulmuş bir teknoloji şirketiydi.
D'Andrea, 2003 yılında kurduğu Kiva Systems'i, 2012 yılında perakende devi Amazon'a 775 milyon dolara (566 milyon sterlin) sattı ve ismi Amazon Robotics oldu.
Bugün Amazon Robotics tarafından geliştirilen binlerce robot, Amazon depolarında sipariş hattının her aşamasında kullanılıyor.
Profesör Stone da, "Yaratıcı teknolojiler alanında istekli çok sayıda uzman kişiyi bir araya getiren etkinliklerin, başka büyük etkiler yaratmak gibi sonuçları olur" diyerek D'Andrea'nin Amazon'a geçişini değerlendiriyor.
Bazıları için, spor dünyasındaki robotlar şimdiden çok farklı bir etki yaratmaya başladı.
Haziran ayında, ABD'deki bir robotik firması olan OhmniLabs ve otomobil üreticisi Volkswagen, gelişmiş bir video konferans teknolojisi sağlayan telepresence robotları Champ'i (Şampiyon) tanıttı.
Champ, bir futbol maçına veya başka bir spor etkinliğine katılamayacak kadar hasta olan çocukların, favori takımlarıyla uzaktan sahaya çıkabilmeleri için geliştirildi. Bu teknoloji sayesinde, sahada olanları görebiliyor, duyabiliyor ve oyuncularla robot aracılığı ile konuşabiliyorlar.
Champ, Temmuz ayında oynanan ABD - Meksika kadınlar futbol maçında ilk kez görücüye çıktı ve nadir görülen bir kemik kanseri hastası olan genç Luna Perrone'nin bizzat orada bulunmayı deneyimlemesini sağladı.
Peki 2050 yılında robotlardan oluşan bir takım, insanların şampiyonunu yenerken, Champ tezahürat yapıyor olabilir mi?
Oxford Üniversitesi'nden yapay zeka ve robot teknolojisi uzmanı Profesör Sandra Wachter, buradaki zorluğun fiziksel yetenek kadar zihinsel yetenekler olduğunu söylüyor:
"Futbol sahası içinde, uyulan ve sıklıkla da değiştirilebilen oyun stratejileri ve dizilişleri var.
"Birkaç saniye içinde gol fırsatı ortaya çıkabilir ve o anı sonuca çevirmek için de çok hızlı hareket edilmesi gerekir. Bunun olması için, takım arkadaşları iyi bir sezgi ve güven ile sözsüz - sözlü iletişimin varlığı gereklidir.
"Konu futbol olduğunda, ileride bir aşamada robotlar, insan kapasitesini aşabilir, ancak bunun ne zaman olacağını söylemek zor."