ABD Başkanı Donald Trump, Washington-Riyad hattında Kaşıkçı cinayeti nedeniyle tansiyonun yükseldiği bir dönemde kritik bir atama önerisinde bulundu. Trump, Riyad Büyükelçiliği görevine emekli orgeneral John Abizaid'i aday gösterdi.
Abizaid, 2003'teki Irak işgalinden kısa süre sonra ABD'nin Ortadoğu'daki güçlerinden sorumlu olan Merkez Kuvvetler Komutanlığı'nın başına geçmişti. Irak savaşının şekillenmesinde önemli rol oynayan Abizaid, 2007 yılına kadar Merkez Kuvvetler (CENTCOM) Komutanı olarak görev yaptı.
Abizaid, Irak savaşı sırasındaki görevi nedeniyle Türkiye'de de yakından tanınan bir isim. Merkez Kuvvetler Komutanı olarak Ocak 2005'te Türkiye'ye gerçekleştirdiği ziyarette, ABD'nin Adana'daki İncirlik Üssü'nden savaş sırasında daha fazla faydalanması talebinde bulunmuştu. Türkiye'nin ABD'den Kuzey Irak'taki PKK unsurlarına yönelik askeri operasyon talebi içinde olduğu bir dönemde gerçekleşen ziyaret, Ankara'nın beklentilerini boşa çıkarmıştı.
Ukrayna görevi
Obama yönetimi tarafından Eylül 2016'da askeri danışmanlık görevi için Ukrayna'ya gönderilen Abizaid, Ukrayna ordusunun modernize edilmesini ve NATO ile daha yakın işbirliği gerçekleştirmesini sağlayacak reformların uygulanmasına yardımcı olmak için Ukrayna Savunma Bakanı Stepan Poltorak'a danışmanlık yapmıştı.
Senato'nun onayı gerekiyor
Harvard Üniversitesi'ndeki yüksek lisans tezini Suudi Arabistan üzerine yazan 67 yaşındaki Abizaid'in Riyad Büyükelçiliği adaylığının ABD Senatosu tarafından onaylanması gerekiyor. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamaya göre, hâlen Stanford Üniversitesi Hoover Enstitüsü’nde ders veren Abizaid, aynı zamanda JPA Associates adlı stratejik danışmanlık şirketinde özel danışman olarak çalışıyor. Lübnan kökenli olan Abizaid, iyi derecede Arapça biliyor.
Abizaid'in İran'a bakışı
Trump göreve geldiğinden bu yana Suudi Arabistan'ın bölgesel rakibi konumundaki İran'a karşı sert bir politika izliyor. Bu nedenle Washington ve Riyad'ın İran konusundaki çıkarları büyük oranda örtüşüyordu. Ancak Abizaid, 2007'de ordudan emekli olduktan kısa süre sonra, ABD'nin İran'ın nükleer silah sahibi olmasının önüne geçmeye çalıştığı bir dönemde yaptığı açıklamada, "Nükleer bir İran ile yaşamanın yolları da var" demişti. İran'ın bu çabasının rasyonel olduğunu savunan Abizaid, ABD'nin nükleer silah sahibi Sovyetler Birliği ile de baş edebildiğini hatırlatmıştı.
Son dönemde gerilen ABD-Suudi Arabistan ilişkileri
Göreve gelmesiyle birlikte Suudi Arabistan'la ilişkileri sıkılaştıran Trump, gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinin ardından başlarda Riyad yönetimini eleştirmekten kaçınmıştı. ABD ile milyarca dolarlık silah anlaşmaları yapan Suudi Arabistan'a Kaşıkçı cinayeti nedeniyle ekonomik yaptırım uygulanmasına sıcak bakmayan Trump, üzerindeki kamuoyu baskısının artması nedeniyle söylem değiştirmek zorunda kalmıştı. Son dönemde Suudi Arabistan'la işbirliğine kısıtlama getiren ABD, Riyad'a Yemen'deki askeri operasyonlarını da durdurma çağrısı yapmıştı.
ABD'nin Trump'ın Ocak 2017'de göreve başlamasından bu yana Suudi Arabistan'da büyükelçisi bulunmuyordu. Ancak iki ülke arasında son dönemde yaşanan gelişmeler, bu boşluğu daha da bariz bir hâle getirmişti.
DW,AFP,rtr/CÖ,BK
© Deutsche Welle Türkçe