Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından vatandaşlar, kendi binalarını sorgulamaya başladı. Binalara yapılan risk tespiti işlemlerinde uygulanan modeller ve istenilen ücretler ise kafaları karıştırıyor. Yönetmeliklere uymayan keyfi yöntemler öneriliyor, vatandaşın deprem endişesi suiistimal ediliyor. Aynı bina için 50 bin lira diyen de çıkıyor, 800 bin lira isteyen de. Bazı firmalar ise sonuçları bakanlığa bildirmeyi gizlemeyi dahi teklif ediyor.
Hürriyet’te yer alan izlenim haberinde durum şöyle anlatıldı:
Bakanlık lisanslı ve özel sektör firmalarıyla görüştük. 15 katlı, bir bodrum katı olan ve 1999 yılı öncesinde inşa edilen bir bina için fiyat sorduk. Verilen bilgiler şöyle:
- Binayı gördükten sonra net rakam çıkar ama 50-60 bin liraya deprem performansına bakabiliriz. Bina çok katlı olduğu için risk tespiti de benzer rakamla olur.
- 10 kattan az olsaydı 8-10 bin liraya risk tespiti yapabilirdik.
- Deprem performans testi binayı hırpalar onun yerine risk tespiti öneririz. Maliyeti de 70 bin lira.
- Her kattan örnek alır ve zemine bakarsak 114 bin lira maliyet çıkar.
- Kat başına 9 bin liradan toplam 144 bin lira ödemeniz gerekir.
- Her kat için 5 bin lira istiyoruz, toplam rakam 80 bin lira.
- Deprem performans tespitini 125 bin liraya, risk tespitini 100 bin liraya yapabiliriz.
- Her kattan örnek alarak deprem performans testini 93 bin liraya yaparız.
- Her kattan işleme gerek yok, 4 kata bakmak yeter. Maliyeti de 50 bin lira.
- Şahıslara değil kurumlara hizmet veriyoruz. Ama bu binada uluslararası standartta ve akademisyenler eşliğinde bir çalışma 2-3 ay sürer. Maliyeti de yaklaşık 800 bin lira olur.
10 farklı firma ile görüştükten sonra gördük ki, bazı kurumlarca yönetmeliklerle belirlenen işlemler hiçe sayılıyor. Kaç katta inceleme yapılacağı, ne kadar karot alınacağı firmaların inisiyatifinde ilerliyor. Test işlemini bir tahlil gibi düşünürsek, birçok vatandaş hatalı reçete ile binası için tedavi yolu arıyor.”
"Siz başvurunuzu doğrudan bize yapın, sonucu bakanlığa bildirmeyiz”
Bakanlık lisanslı bir kurum ise deprem performans testinin maliyetli olduğunu, onun yerine risk tespiti gibi bodrum ve zemine bakmanın yeterli olacağını söylüyor. Firma, bu işlemde sonucun kamuya bildirilmesiyle ilgili çekinceye karşılık şu yanıtı veriyor:
“Risk tespitinde e-devlet üzerinden resmi başvuru oluyor ve sonuç bakanlığa gidiyor. Siz başvurunuzu doğrudan bize yapın. Biz risk tespiti ile aynı işlemleri uygulayalım. Sonucu da Bakanlığa bildirmeyiz, sadece size iletiriz. Bu işlemi de 30 bin liraya yaparız. Her katta işlem olursa maliyet 150 bin liraya çıkar.”