BBC Moskova Muhabiri Steve Rosenberg, 5 yıl önce Batılı ülkelerin ambargolarla tecrit etmeye çalıştığı Rusya'nın bugüne nasıl geldiğini kaleme aldı.
Beş yıllık kalkınma planlarını hatırlıyor musunuz? Buralarda çok gözdeydi.
Komünist Rusya, beş yılda bir ekonomiyi dönüştürebileceğini düşünürdü.
Vladimir Putin'in Rusya'sı bu fikri güncelledi. Son beş yıldır Kremlin'in sadece ekonomisi değil, Moskova'nın jeopolitik etkisi de genişliyor.
2014'e kadar gidin.
Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinin ve Doğu Ukrayna'daki askeri müdahalesinin ardından, Batı'nın ambargolar koyduğu Moskova, tecrit edilmiş bir parya ülke gibi görünüyordu.
Baskının, davranışını değiştireceğine emin olan Batılı liderler Putin'i eleştirmek için sıraya giriyordu. ABD Başkanı Barack Obama, Rusya'nın bir "bölgesel güç" olduğu fikrini reddediyordu. Eski bir süpergüç için can acıtıcı bir şeydi bu.
2019'a geri dönün şimdi.
Bugün Rusya, küresel düzeyde nüfuz sahibi olmaya aday. ABD istihbaratına göre, Amerikan başkanlık seçimlerine Donald Trump lehine müdahale ettiler, Afrika ve Latin Amerika'daki rollerini geliştirmeye uğraşıyorlar, aynı zamanda Avrupa'daki bölünmelerden de faydalanıyorlar.
Ortadoğu'da arabulucu
Ortadoğu'daki dönüşüm çok net. Moskova, Suriye'deki askeri operasyonuna başlamasından 4 yıl sonra, bölgede başlıca oyuncu ve güç simsarı rolünü Amerika'dan alıyor.
Vladimir Putin, birkaç gün içinde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la telefonda görüşüp onu Moskova'ya davet etti, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yla "güvenlik meselelerini" görüştükleri bir telefon görüşmesi yaptı, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni ziyaret etti.
Bunlar Rusya'nın, Ortadoğu'da büyüyen aktif rolünün işaretleri.
Çok satan Rus tabloid gazetesi Moskovsky Komsomolets bu değişimi şöyle yorumluyor:
"Ortadoğu'daki mevcut durum (Eski ABD Dışişleri Bakanlarından) Henry Kissinger zamanında, 'küresel jeopolitik satranç' döneminde hayal bile edilemezdi. Amerika adlı fazla büyümüş dev, gün ışığında yolunu kaybetti. Bu arada Rus diplomasisi oyunu önde götürüyor.
"Rusya evrensel arabulucu ve siyasi simsar rolünü oynuyor ve bölgesel güçlerden biri Moskova'yı görmezden gelemiyor."
https://twitter.com/BBCSteveR/status/1184349334269284352
Donald Trump'ın, ABD askerlerini Suriye-Türkiye sınırından çekmesi, Moskova'daki dış politika uzmanlarını şaşırttı.
Kremlin'e yakın Rus dış politika uzmanı Fyodor Lukyanov, "Amerikalılar'ın akıllı olduğuna dair derinleşmiş bir inanç var. Ve Amerikalılar aptalca bir şey yaparsa, aptal olduklarından değil, büyük planlarını tamamen anlayamadığımızdan diye düşünülür" diyor ve ekliyor:
"Çok sayıda Rus için Amerikalılar'ın tamamen çılgınca şeyler yapabileceğine inanmak zor. Ama görülüyor ki, yapabiliyorlar."
Suriye: Rusya neden kazandı?
Moskova'nın Kuzeydoğu Suriye'deki durumdan faydalanabileceği birkaç alan var:
- Rusya, Suriye lideri Esad'ın hem siyasi hem de askeri açıda başlıca destekçisi. Şam yönetimi ne kadar çok fazla toprağı geri kazanırsa, Moskova için o kadar iyi.
- Kürtleri terk etmesiyle, Amerika'nın bölgedeki güvenilir ortak imajı bozuldu. Bu durum, Ortadoğu'daki bütün taraflara kendisini bölgedeki tek güç simsarı ve arabulucu olarak sunmasına izin veriyor. Rus askeri polisi zaten Suriye Ordusu ve Türk güçleri arasındaki bir temas hattında devriye geziyor. Buradaki net mesaj, Ortadoğu'da barış istiyorsanız, yönünüzü Rusya'ya çevirin.
- Son yıllarda, Moskova Batılı ittifakları zayıflatmaya çalıştı. Özellikle de AB ve NATO'da üye ülkeler arasındaki anlaşmazlıklardan faydalandı. Suriye konusunda, Türkiye ve diğer NATO üyleleri arasındaki anlaşmazlık, Moskova'nın işine geliyor. ABD zaten, Türkiye'nin Rus S-400 hava sistemlerini satın almasından rahatsızdı.
Moskova, 2015'te Suriye'deki askeri müdahelesini başlattığında, Kremlin önceliğinin uluslararası terörü yenilgiye uğratmak olduğunu söylemişti. Ancak asıl öncelikleri, Rusya'nın Ortadoğu'daki nüfuzunu yeniden inşa etmekti.
Rusya, Tartus'taki donanma üssünden, askeri gücünü Akdeniz'in tümüne yansıtabilir. Son haberlere göre Moskova, Lazkiye yakınlarındaki üssünü de genişletiyor.
Güç dengesi değişiyor mu?
Rusya'nın dünya sahnesinde giderek daha görünür olması, Batı'daki siyasi içe dönüşle aynı döneme denk düştü.
Fyodor Lukyanov, "ABD ve Avrupalı güçler, birkaç yıl öncesine kıyasla daha içe dönük bir hale geldi. Rusya'yı tecrit etmeye çalışan rakipleri, önemli bir içe çekilme halinde. Tersine, Rusya ise dış baskıya yüksek düzeyde bir dayanıklılık ve Ortadoğu'da becerili davranışlar sergiledi" diyor.
Dayanıklılık ve beceri. Kesinlikle. Artan nüfuz, kesinlikle. Ancak iş Rusya'nın yeniden şahlanmasının önünde bazı engeller var.
Rusya ekonomik bir süper güç değil. Ülkenın kırılgan bir ekonomisi var ve bu Moskova'nın küresel amaçlarını kısıtlayabilir.
Ortadoğu ise karmaşık ve bölünmüş halde. Güvensizlik ve nefret hakim. Rusya bir güç simsarı olarak ortaya çıkmış olabilir. Ancak nüfuzunu barış için kullanmak isterse, çok zorlu bir diplomatik denge kurması gerekecek.
- Barış Pınarı Harekâtı: Rusya, Suriye'de ne yapmak istiyor?
- İngiltere ve ABD basını: 'ABD'nin çekilmesi, Rusya'yı Suriye'nin güç simsarı yaptı'
- Çavuşoğlu BBC'ye konuştu: Rusya YPG unsurlarını Suriye ordusu eşliğinde bölgeden çıkartırsa, karşı çıkmayız
- Suriye Devlet Başkanı Esad'ın danışmanı Buseyna Şaban: Suriye ordusu ülkenin her tarafına girecek
- Barış Pınarı Harekâtı'nda bir hafta geride kaldı, diplomatik arenada neler yaşandı?