Prof. Dr. Kuçuradi'den İHAUM ve Unesco Felsefe ve İnsan Hakları Kürsüsü Bülteni'nden Dünya Felsefe Günü mesajı

T24 Haber Merkezi

Felsefe ve insan hakları konusunda dünya çapındaki çalışmalarıyla bilinen Prof. Dr. İoanna Kuçuradi, Maltepe Üniversitesi İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi (İHAUM) ve UNESCO Felsefe ve İnsan Hakları Kürsüsü Bülteni'nde yer alan Dünya Felsefe Günü mesajında, barış isteyenlerin ‘hak’ ile ‘çıkar’ arasındaki farkı görmesini dilediğini belirtti. Kuçuradi, "'Medenî ilkellik' dediğim olgunun temelindeki ana düşünsel nedenlerinden biri, ‘hak’ ile ‘çıkar’ arasındaki farkın yeterince görülememesi. Bir şey birisinin hakkıysa çıkarı olamaz, çıkarı ise hakkı olamaz" ifadelerine yer verdi.

Maltepe Üniversitesi İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi ve UNESCO Felsefe ve İnsan Hakları Kürsüsü Bülteni'nin on altıncı sayısı çıktı. Bültenin kapağında, Kuçuradi’nin 2024 Dünya Felsefe Günü mesajına yer verildi.

Bültende, Prof. Dr. Edibe Sözen, “Dijital Dünya: İnsan için İnsana Rağmen!” başlıklı yazısında, dijital kapilazmin yol açtığı sorunlara dikkat çekti, Prof. Dr. Aylin Görgün Baran, “İnsan Haklarıyla İlgisinde Dijital Dünya” başlıklı yazısında, dijital teknolojilerin insan hayatının birçok alanında değişiklikler meydana getirdiğine, bunların çoğunun sosyal alanı etkilediğine, nefret söylemine, bireyin mahremiyet hakkının ihlaline yol açtığına vurgu yaptı. Bültene, “İnsan Haklarıyla İlgisinde Robotlar ve Yapay Zekâ” başlıklı yazısıyla katkı veren Hande Gürsoy da, robotların veya yapay zekânın, yalnızca kodlarla yönlendirilen makineler olduğunun altını çizdi. Ayrıca bültenin bu sayısında Elif Şahin Hamidi, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Yönetim Kurulu Üyesi, İletişim İhtisas Komitesi Başkanı Prof. Dr. Deniz Bayrakdar ile gelişen teknolojiyle birlikte değişen medya ve çoğalan etik sorunları konuştu.

"'Medenî ilkelliğin' temelindeki ana düşünsel nedenlerden biri, ‘hak’ ile ‘çıkar’ arasındaki farkın yeterince görülememesi"

Kuçuradi’nin bültenin kapağında yer alan Dünya Felsefe Günü mesajından bir kesit de şöyle:

"Kavramların seçikliğiyle ilgili önemli bir örnek, sık sık birlikte kullanılan ‘hak’ ile ‘çıkar’ arasındaki farktır. Oysa bir şey birisinin hakkıysa çıkarı olamaz, çıkarı ise hakkı olamaz. Bunun için bu yılın Dünya Felsefe Gününde bu farka ışık tutmayı düşündüm ve 2024 yılı mesajımda bu farkı mercek altına aldım. 

Günümüzde gitgide yayılan ve çelişkili bir ifadeyle 'medenî ilkellik' dediğim olgunun temelindeki ana düşünsel nedenlerinden biri, ‘hak’ ile ‘çıkar’ arasındaki farkın yeterince görülememesidir. İki bin dört yüz yıl önce Sokrates’in yaptığı, ama üstünde durmadığı hak tanımına göre, ‘hak’ derken kastedilen, bu hak kimin hakkıysa, ona muhakkak verilmesi gereken bir şeydir -bir 'borç' olan ve geri verilmesi gereken bir şey. ‘Çıkar’ ise, kimin çıkarıysa, onun hak ettiğinden daha fazlası, başkasından/başkalarından eksilen daha fazlasıdır. Çıkar kavramı çatışmayı içerir. Çıkarlar çatışır. 'ortak çıkarlar' da, başkalarının ortak olan ya da olmayan çıkarlarıyla çatışır."

Prof. Dr. İoanna Kuçuradi: Medeniyetlerin ilkelliği yaşanıyor, ben inatla umutluyum