İşkence ve kötü muamele nedeniyle açılan dava ve soruşturma sayısı artıyor ancak, ceza alma oranı sembolik düzeyde. Son 5 yılda İstanbul’da tek bir polis bile ceza almadı.
TBMM İnsan Hakları Alt Komisyonu raporunda, işkence ve kötü muamele nedeniyle hakkında dava ya da soruşturma açılan polis sayısındaki artışa karşın, ceza alanların oranının yüzde 2 ile 4 arasında değiştiğine dikkat çekilerek, “Bu rakamlar değerlendirildiğinde, polisin idari soruşturmalarda korunduğu izlenimine yol açabilecek kaygılar mevcuttur” eleştirisine yer verildi. Raporda son 5 yılda İstanbul’da tek bir polisin dahi hakkındaki iddialar nedeniyle ceza almadığı belirtilirken, 2008 yılında işkence ve kötü muamele iddialarının artış eğiliminde olduğu bildirildi. Raporda ayrıca Engin Çeber’in işkence sonucu beyin kanaması geçirerek öldüğü bir kez daha teyit edildi.
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu içinde oluşturulan ve geçen ekim ayında İstanbul’daki bazı karakollarda inceleme yapan alt komisyon çalışmalarını tamamladı. Raporda, başta Engin Çeber’in önce karakolda dövüldüğü, daha sonra cezaevinde işkenceyle öldürüldüğü iddiasıyla gündeme gelen polisin işkence ve kötü muamele uygulamalarıyla ilgili son 5 yılın çarpıcı rakamlarına yer verildi. Raporda, “İşkence veya kötü muamele uygulandığı konusunda inandırıcı bulgular saptandığında derhal tarafsız soruşturma başlatılmalıdır. Bu eğilimdeki kişileri önleyici bir mekanizma oluşturularak bu kişiler bu tür görevlerde çalıştırılmamalıdır” önerisine yer verildi.
İstanbul polisi ‘iyi’ polis(!)
Raporda, şu bilgilere yer verildi: İstanbul’da 2003-2008 yılları arasında işkence iddiasıyla adli işlem başlatılan 431 personel hakkında 35 dava açıldı. Davalardan 14’ü devam etmekte olup, 64 kişi hakkında beraat, 290 kişi hakkında takipsizlik kararı verildi. Ceza alan personel hiç yok. Bu durum ister istemez akla etkin soruşturma ile ilgili kuşkuların gelmesine yol açmaktadır.
Ceza alma oranı düşük
Son 5 yılda “Efrada Sui Muamele” veya “Zor Kullanmaya İlişkin Sınırın Aşılması” suçundan 448 adli soruşturma başlatılmıştır. 1588 polis memuru veya amiri hakkında 256 iddianame düzenlenmiş, 963 personel hakkında “Savcılık Aşamasında Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair” karar verilmiş, 188 personelin yargılaması devam etmektedir. Ceza alan personel sayısı 19’dur. Bu rakam da yüzde 4 civarındadır.
İşkence 2008’de yükseldi
2003-2008 yılları arasında “İşkence ve Kötü Muameleden” idari soruşturma açılan personel sayısı 2 bin 140’tır. Bu personelden 1676’sı (yüzde 78) hakkında kötü muamele veya eziyet suçundan, 464’ü (yüzde 22) hakkında ise işkence iddialarından soruşturma açılmıştır. 2003’te işkence iddiaları yüzde 68 oranında yer alırken bu rakam 2004’te yüzde 13, 2005’te yüzde 6, 2006’da yüzde 3 şeklinde düşüş seyri izlemiştir. 2007’de ise yüzde 19 ve 2008’de de yüzde 27’ye ulaşarak yükselişe geçmiştir.
Polis korunuyor
2003-2008 yıllarında “İşkence ve Kötü Muameleden” hakkında idari soruşturma açılan 2 bin 140 personelden 43’üne (yüzde 2) disiplin cezası verilmiştir. Polisin idari soruşturmalarda korunduğu izlenimine yol açabilecek kaygılar mevcuttur. Polis hakkındaki insan hakları ihlalleri ile ilgili idari soruşturmalar polis olan meslek görevlilerince değil, bunların sivil amirlerince yapılmalıdır.