16 Nisan’da gerçekleşen anayasa referandumu, Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) oy kullanma gününde "mühürsüz oyların kabul edileceği" kararı ve seçimdeki ‘şaibe’ iddiaları nedeniyle eleştirilmeye devam ediyor. Ancak resmi rakamlara göre, referandum yüzde 87.3 katılım oranıyla gerçekleşirken, sandıktan yüzde 51.4 ‘evet’ oyu çıktı. Türkiye, 2019’da ise üç seçim ile karşı karşıya bulunuyor.
“AKP’nin birinci olduğu mahallelerden 4.042 mahalle hayır”
2015 Milletvekilliği Genel Seçimleri için veri madenciliği yöntemiyle sandık ve oy geçişlerini hesaplayarak ‘Yaklaşık 30 bin sandıkta AKP lehine yaklaşık 1 milyon normal oymayan oy çıktığı‘ tespitinde bulunan Polimetre.com’un kurucusu analist Mehmet Günal Ölçer, 16 Nisan Anayasa değişikliği referandum sonuçlarında Yüksek Seçim Kurulu (YSK) sonuçları baz alınarak yaptıkları ‘2017 Referandum Analiz’ raporunu kamuoyu ile paylaştı. İl, ilçe ve mahalle bazında siyasi partilerin durumlarını göstermesi açısından önem taşıyan rapor, AKP’nin daha önce birinci olduğu İstanbul, Balıkesir, Zonguldak, Manisa, Artvin, Adana, Çanakkale, Manisa, Bilecik, Uşak gibi illerde referandumda hayır çıktığını gösteriyor.
2017 Referandum Analiz Raporu’nda yer alan tespitlerden bazıları şöyle:
Bazı siyasi partilere de gönderilen 2017 Referandum Analiz Raporu sonuçlarına göre, 15 Kasım Genel Seçiminde AKP'nin birinci olduğu mahallelerden, 31.296 mahalle evet, 4.042 mahalle Hayır oyu verdi.
CHP’nin birinci olduğu mahallelerde 213 evet
CHP’nin birinci olduğu mahallelerden 213 mahallede evet çıktı. Hayır oylarının çoğunlukta olduğu 7817 mahalle yüzde 96.5’a karşı geliyor
MHP’nin birinci olduğu mahallelerde yüzde 58.3’ü hayır
15 Kasım Genel Seçiminde AKP'nin birinci olduğu mahallelerin ‘Yüzde 11.2’ si hayır. 15 Kasım Genel seçiminde CHP'nin birinci olduğu mahallelerin yüzde 96.5’si hayır. 15 Kasım Genel Seçiminde MHP'nin birinci olduğu mahallelerin yüzde 58.3’ si hayır’ dedi.
HDP’nin birinci olduğu mahallelerde yüzde 74.8’i hayır
15 Kasım Genel Seçiminde HDP'nin birinci olduğu mahallelerin yüzde 74.8’ si hayır çıktı.
“Kutuplaşma göstergesi mi?"
Polimetre’nin çalışmasında çarpıcı ayrıntılar dikkat çekiyor. Buna göre, yoğun katılım ve yoğun evet ve yoğun katılım ve yoğun hayır veren iller görülüyor. Çorum’da sandıkların yüzde 15 küsurunda hem yoğun katılım ve yoğun hayır var. Aynı ilde Yüzde 13 oranında yoğun katılım ve evet görülüyor. Çorum’un yanı sıra Tokat Amasya, Sivas ve Erzincan başa baş sonuçların çıktığı iller arasında. Söz konusu tablonun kutuplaşma açısından da önem taşıdığı belirtiliyor.
“CHP’li seçmenin oy kullanma oranı yüzde 89.4”
"Polimetre. com’un da kurucusu, Endüstri Mühendisliği alanında yüksek lisans eğitimini tamamlayan ve doktora yapan Mehmet Günal Ölçer’in T24’e rapor çalışmasıyla ilgili değerlendirmeleri şöyle:
Seçimlerde evet çıkma oranıyla seçime katıma arasındaki ilişkiyi irdeliyoruz. Bu ilişkiye bakarken üçüncü bir değişkenimiz var, bu yerler il, ilçe ve mahalle gibi. Bu yerler kasım seçiminde kime oy vermişti onu belirledik. Bunları irdelediğimiz zaman enteresan sonuçlarla karşılaşıyoruz. CHP’li seçmenin en fazla seçime katılan parti olduğunu görüyoruz.
CHP’li seçmenin oy kullanma oranı yüzde 89.4’u oy kullanma oranı. Türkiye ortalaması yüzde 87.3’tür, yüzde 51.4 evet çıkmıştır. Bu YSK’nin açıkladığı sonuçtur. CHP’li mahallelerde seçime katılma oranı yüzde 27 oranında evet çıkmıştır. AKP’ye baktığımızda seçime katılma oranı yüzde 87.4’tür. Türkiye ortalamasına çok yakın.
Evet oranı yüzde 62’dir. Yüzde 38 Hayır’dır. HDP seçime katılma oranı yüzde 80.1’dir. Bunun araştırılması lazım. Referanduma katılma oranının sonunda kalıyor. Belki seçmeni inanmamıştır, baskı altına gitmemiştir bilemiyorum. HDP seçmeninin seçime katılma oranını Türkiye seçime katılma oranı kadar olsaydı 300 bin daha hayır oyu çıkmış olacaktı. Baskıdan dolayı bir kısmı gidemeyebilir. Ancak yaptıklarını yeniden yapacak olabilirlerse tedbir almak gerekir."
“MHP’nin birinci olduğu il yok”
AKP’ye baktığımız zaman bir önceki seçimlerde birinci çıktığı pek çok ilde İstanbul, Balıkesir, Zonguldak, Manisa, Artvin, Adana, Çanakkale, Manisa, Bilecik, Uşak’ta hayır oyları çıktı. Bu iller AKP için kaybedilmiş iller. Yüzde 60’in altı şu anda kaybedilecek iller. Kasım seçimlerinde 2015 seçimlerinde MHP’nin birinci olduğu, en çok oy aldığı hiçbir il yok.
“Evet’in başarılı olduğu yerler küçük yerler”
"Referandumda evet’in başarılı olduğu yerler küçük yerler. Mesela 48 tane ilde evetler çoğunlukta, 33 ilde de hayırlar çoğunluktur çıkmış. Sayılar eşit çıkmış demek ki bu 48 il daha küçük iller.
Bu çalışma bize çok net bir şekilde AKP küçük yerlerde daha etkin, büyük yerlerde inanılmaz biçimde kan kaybetmektedir.
MHP’ye baktığımızda, 277 mahallede evet çoğunlukta, 403 mahallede hayır çoğunlukta. MHP’li seçmenin yüzde 40’ı evet, yüzde 58.3ü hayır diyor. Geriye kalan oran evet -hayır oylarının eşit çıktığını görüyor."
Çorum’da yüzde 15 hayır yüzde 13 evet
"Çorum, Erzincan, Tokat, Sivas gibi illerde hem yoğun katılım hem de yoğun hayır ve evet sonuçları yani başabaş sonuçlar dikkat çekiyor. Çorum da sandıklarını yüzde 15 küsurunda hem yoğun katılım ve yoğun hayır var. Buna karşın yüzde 13’ünde de yoğun katalım ve evet var. Bu kutuplaşmayı gösteriyor bir anlamda."