T24 - Radikal gazetesi yazarı Murat Yetkin, PKK, IRA ve ETA arasındaki farkları köşesinde değerlendirdi.
Yetkin'in bugünkü (22 Ekim 2011) yazısı şöyle:
IRA ve İrlanda problemi ile ETA ve Bask problemi ve PKK ve Kürt problemi arasındaki farklılıklar, benzerliklerden fazla.
Başbakan Tayyip Erdoğan dün halkı yasadışı PKK’nın terör eylemlerine karşı birleşmeye çağırırken İspanya’daki Bask problemi ile Türkiye’deki Kürt problemi arasında benzerlik kurdu. Erdoğan, Bask Vatan ve Özgürlük Hareketi’nin (ETA) önceki gün yaptığı 43 yıllık silahlı mücadeleye son verme açıklamasına atıfta bulunuyordu.
Kararı olumlu karşılamakla birlikte, İspanya Başbakanı José Luis Zapatero’nun ETA’nın sözünü kalıcı barış için yeterli bir güvence görmediğini açıklaması dikkat çekiciydi. Zapatero, ETA’nın daha önce de defalarca ateşkes, silah bırakma sözü verip bozmuş olduğunu hatırlatmak istiyordu.
PKK’yı andırıyor
Bir bakıma bu durum, PKK’nın da defalarca ateşkes ilan edip, tam Ankara siyasi çözüme yanaşır gibi olunca bozmasını andırıyor. Bu dizinin ilk örneğini 1993’te bir anlaşmaya neredeyse günler kala 33 silahsız askerin bir baskınla öldürülmesi olayıyla hatırlayabiliriz.
Türkiye’de ne zaman Kürt sorununa çözüm tartışılmaya başlasa aydın, araştırmacı ve siyasiler arasında İspanya’nın Bask ve İngiltere’nin İrlanda sorunuyla benzerlik arama alışkanlığı depreşiyor.
Ancak IRA ve İrlanda problemi ile ETA ve Bask problemi ve PKK ve Kürt problemi arasındaki farklılıklar, benzerliklerden fazla. Bu nedenle İrlanda problemi, aradan yıllar geçtikten sonra artık bir çözüm yoluna girmiş görünürken diğer ikisi için aynı şeyi söylemek zor.
PKK, ETA’ya yakın
ETA ve PKK’yı birbirine daha yakın, IRA’yı ikisinden daha uzak gösteren başlıca fark, siyasi liderliğin kimin elinde olduğunda düğümleniyor.
İrlanda Cumhuriyetçi Hareketi, İrlanda dilinde ‘Biz Kendimiz’ anlamına gelen Sinn Fein adı altında 1905’te kuruldu. İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu’nun nüvesi sayılan yasadışı İrlanda Milli Ordusu ise 1913 ve 1916 olaylarının ardından 1921’de, hareketin silahlı kanadı olarak tesis edildi.
İngiliz hükümeti dahil herkes, diyalog kurmak için muhatabın IRA değil, Sinn Fein olduğunu biliyordu. IRA, Sinn Fein ne derse onu dinliyordu, tersi geçerli değildi.
İspanya ve Bask örneğinde bu geçerli değildi. Bask dilince Halkın Birliği anlamına gelen Herri Batasuna partisi 1978’de, ETA’nın siyasi vitrini olarak kurulmuştu; ETA’nın silahı bir örgüt olarak kuruluşu 1959’a dayanıyordu.
Bu, ETA ve Herri Batasuna ile PKK ve onunla aynı tabanı paylaştığını söyleyen Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) arasındaki tek benzerlik değil. PKK, gizli ve silahlı bir örgüt olarak 1978’de kurulmuş, geniş çaplı silahlı eylemlerine 1984’te başlamıştı. Onunla taban bağı olan ilk parti ise 1990’da Halkın Emek Partisi (HEP) adı altında kuruluş, Anayasa Mahkemesi’nce kapatılıp isim değiştire değiştire bugünkü BDP adını almıştı.
BDP’de ilişki farklı
Hem algılama hem de gerçeklik BDP’nin PKK üzerinde hiçbir söz hakkının olmadığı, ama bunun tersinin doğru olduğu yönündedir. Herri Batasuna’nın AB üyesi İspanya’da ETA’nın terör eylemlerini açıkça kınamayı reddetmesi gibi, BDP de PKK’nın terör eylemlerini açıkça kınamayı reddetmektedir.
IRA örneğinde siyasi önderlik siyasi ellerdeyken, PKK ve ETA’da siyasi liderlik silahlı ellerdedir.
Müzakere ve diyalog ortamını zehirleyen, zorlaştıran başlıca unsurlar arasında bu siyasi liderliğin niteliği sorunu bulunmaktadır. Bu sorun, siyasi çözüme giden yolun önündeki en ciddi engellerden birisidir.