ABD'nin en büyük bankalarından Lehman Brothers'ın iflasını açıklaması, Merrill Lynch'in sürpriz bir şekilde Bank Of Amerika tarafından devralınması ve ABD mali sektörüne ilişkin endişeler, piyasaları olumsuz etkiledi.
Piyasalar ‘kara pazartesi’yi şu değerlerle kapattı:
YTL dolar ve Euro karşısında değer kaybetti
Özellikle gelişmekte olan ülke para birimlerine sert satışlar gelirken YTL’de bundan nasibini aldı.
Cuma günü 1.24’den günü kapatan dolar bugün güne 1.2580 YTL civarından başladı, öğleye doğru hareketlenerek 1.26'nın üzerine çıktı ve günü 1.2630 YTL’den kapattı.
Euro ise cuma gününe göre yüzde 1.9 artışla 1.7890 YTL'ye tırmandı ve günü yükselişle kapattı.
En büyük kayıp borsada
Yurtdışındaki dalgalanmanın en büyük etkisi borsada izlendi. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (İMKB) sabah açılıştan itibaren sert düşüşler yaşandı. Satışlar gün boyunca devam ederken ilk yarı yüzde 4.70 kayıpla 35 bin 291 puandan noktalandı. Böylece İMKB Bileşik Endeksi birinci seansta, cuma günü ikinci seans kapanışına göre 1.742,39 puan azalış kaydetti. Gün sonunda ise hisse senetleri yüzde 5.27 oranında değer kaybederek, 35 bin 81 puana indi.
Uluslararası borsalarda da kayıp büyük
Avrupa borsaları, ABD'li Lehman Brothers'ın iflas başvurusu açıklamasından sonra hızla değer kaybetti. ABD vadeli işlemlerde kayıplar yüzde 3'e ulaşırken, Avrupa'da yüzde 3'ü aştı. Avrupa borsalarının kayıpları gün sonunda yüzde 5'e dayandı.
Günün sonunda İngiltere'de FTSE 100 Endeksi yüzde 4.1, Almanya'da Dax yüzde 3.6, Fransada CAC 40 da yüzde 4.5 değer yitirdi.
Dolarda yükseliş bekleniyor
Uzmanlar dolardaki yükselişin bir süre daha devam edeceğini söylüyor.
Raymond James Araştırma Direktörü Hakan Avcı; doların bu seviyeleri kırması halinde 1.32-1.233 YTL bandına kadar tırmanabileceğini belirtti. Avcı, "Ancak o seviyelerden çok daha yukarılara doların kopup gitmesi çok zor. Yükselişler satış fırsatı yaratacak" dedi.
ABank Döviz Pozisyon Müdürü Sevgi Aytekin; dolarda cumaya göre ciddi bir yükseliş olduğunu ifade ederek, "Yavaş yavaş yükseliş devam eder. Çok sert yükselişler olmaz ama aşağı inme olasılığı kısıtlı olacak. Bence cari açığı yüksek ülkelerin sıkıntısı daha fazla olabilir" dedi.
Yabancıların hisse satışları artıyor
Piyasayı değerlendiren uzmanlar, borsada iki farklı etkiye dikkat çekiyor. Birinci sıraya yurtdışındaki dalgalanmayı koyan uzmanlar, ikinci olarak ise Türkiye ekonomisindeki düşük büyüme rakamlarını gösteriyor. Geçen hafta açıklanan ve beklentilerin oldukça altında kalan büyüme rakamlarının piyasadaki endişeleri artırdığını belirten uzmanlar, borsadaki satışların da arttığını ifade ediyor.
A Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Murat Salar, asıl sorunun dışarıdan kaynaklandığını ancak içeride de düşük çıkan büyüme ve yüksek işsizlik rakamları ile sıkıntılı bir süreçten geçildiğini ifade etti. Salar, şöyle konuştu:
"Bu tip günlerde hep kötümser konuşmalar ağırlıktadır ama bazı risklerin artık fiyatlara girdiğini görmek gerek. borsalarda ekimin ikinci yarısından itibaren yıl sonuna kadar sürecek olan yukarı bir tepki yaşanmasını bekliyoruz. Bu noktada özellikle ABD'deki başkanlık seçimlerine ilişkin beklentiler etkili olacak. Mevcut durumda riskler var ama bize göre bu seviyelerden kademeli olarak borsaya yatırım yapılabilir."
Gedik Yatırım Araştırma Müdürü Onur Mutlu, ABD finans sektöründeki olumsuzluğun sürdüğünün belirterek, "Orada henüz bütün çürük yumurtaların ayıklanmadığı için satışlar geliyor. Bunun önümüzdeki dönem Avrupa finans sektörüne etkisi olacak diye bekliyoruz" dedi. İMKB'nin düşünde, yabancı yatırımcıların Türkiye'de likide geçme beklentisinin etkili olduğunu belirterek, "Yabancılar satışta etkili oluyorlar, satışlarında artış var" dedi.
Yurt dışından kaynaklanan dalgalı seyrin sürebileceğini ifade eden Mutlu, dışarıdan gelen verilerin piyasalar üzerinde etkili olacağını, özellikle ABD ve Japonya merkez bankalarının faiz kararlarının önem taşıdığını bildirdi. Mutlu, olumsuz haberlerin Türkiye'de büyüme ile ilgili tedirginliklerle de birleştiğini söyledi.
Dalgalanma Euro lehine
Lehman Brothers ile ilgili olaylar sabah yurtdışında Euro’ya alım getirdi. Geçen hafta 1.38 seviyelerini gören Euro/dolar paritesi bu sabah 1.44 sınırına kadar yükseldi. Ancak sonrasından ibre yeniden dolara döndü ve parite 1.42'nin altına indi.
Anatolia Capital Genel Müdürü Okan Aybar, doların 1.60’lardan itibaren başlattığı yükselişle birlikte Euro/dolar paritesinin 1.38’li rakamlara kadar gerilediğini söyledi. Aybar, "Ancak son Lehman olayı, Doları yükselten faktörlerden olan güvenli liman meselesini Euro lehine çevirdi. Bu hafta içinde Euro lehine olan hareketlerin belirgin bir dalgalanma içinde devam edebileceğini tahmin ediyorum." dedi.