-PETROLDEKİ ARTIŞ ENFLASYONU TETİKLEYECEK ANKARA (A.A) - 12.04.2011 - Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, önümüzdeki kısa dönemde enflasyonun petrol fiyatlarının gecikmeli yansımaları ve baz etkisiyle yukarı yönlü bir hareket sergilemesinin beklendiğini bildirdi. Merkez Bankasının 79. Hesap Dönemi Olağan Genel Kurul toplantısı, bankanın İdare Merkezinde başladı. Başkan Durmuş Yılmaz, genel kurul toplantısında yaptığı konuşmada, küresel ekonomik kriz nedeniyle ortaya çıkan daralmanın kamu gelirlerini önemli ölçüde azaltması ve krizin etkilerini hafifletmeye yönelik olarak uygulanan geniş kapsamlı mali teşvik paketlerinin, küresel ölçekte kamu mali açığının ve borç stokunun artmasına yol açtığını belirtti. Yılmaz, aralarında Türkiye'nin de yer aldığı birçok gelişmekte olan ülkenin ise uyguladıkları mali teşvik programlarının göreli olarak daha küçük çaplı olması, iktisadi faaliyetteki toparlanmanın daha hızlı gerçekleşmesi ve küresel krize görece düşük bütçe açığı ve borç stoku ile girmeleri nedeniyle kamu maliyesi dengeleri açısından daha olumlu bir görünüm sunduğunu söyledi. 2011-2013 dönemini kapsayan ve 2010 yılının Ekim ayında kamuoyuna açıklanan Orta Vadeli Programa (OVP) göre, faiz dışı bütçe harcamalarının GSYH'ye oranının 2010 yılından itibaren kademeli olarak azaltılmasının öngörüldüğünü anlatan Yılmaz, bunun yanı sıra, iç borçlanma faizlerinde gerçekleşen düşüşle birlikte faiz giderlerinde de azalma beklendiğini kaydetti. Vergi gelirlerinin ise vergi denetimlerinin güçlendirilmesi ve vergi tabanının genişletilmesine yönelik yasal ve idari düzenlemelerle artırılmasının amaçlandığını ifade eden Yılmaz, bütçe açıklarının aşamalı olarak azaltılmasıyla birlikte kamu borcunun GSYH’ye oranının da 2010 yılından itibaren düşüş eğilimine geri döndüğünün gözlendiğini belirtti. Nitekim 2010 yılında iktisadi faaliyetteki toparlanmanın öngörülenden daha hızlı gerçekleşmesi ve faiz giderlerindeki düşüşlerin, ülke ekonomisinde kamu maliyesi dengelerini olumlu etkilediğini işaret eden Yılmaz, ekonomideki hızlı büyüme eğilimine ve yapılan vergi ayarlamalarına bağlı olarak artan vergi gelirlerinin bütçe performansındaki iyileşmenin temel kaynağını oluşturduğunu, faiz giderlerinin belirgin olarak azalmasının da kamu maliyesi dengelerine olumlu katkıda bulunduğunu kaydetti. OVP'de kamu maliyesine ilişkin göstergelerin, 2010 yılında ekonominin öngörülenden daha güçlü bir biçimde toparlanmasının da katkısıyla ortaya çıkan iyileşmenin önümüzdeki dönemde de devam edeceğine işaret ettiğini ifade eden Yılmaz, nitekim son dönemde açıklanan verilerin, iktisadi faaliyetteki canlılığın sürmesine bağlı olarak kamu maliyesindeki olumlu görünümün devam ettiğine işaret ettiğini söyledi. Yılmaz, bununla birlikte, mali disiplinin kalıcılığının sağlanabilmesi ve Türkiye'nin diğer ülkelerden olumlu yönde ayrışmaya devam edebilmesi açısından, mali çerçevenin OVP'de öngörülen kurumsal ve yapısal iyileştirmelerle güçlendirilmesinin önem taşıdığını ifade etti. -PARA POLİTİKASI KARARLARI VE UYGULAMALARI- Yılmaz, 2010 yılı genelinde vergi düzenlemeleri ve işlenmemiş gıda fiyatlarının seyrinin enflasyon üzerinde belirleyici olduğunu, temel enflasyon göstergelerinin ise işsizlik ve kapasite kullanım oranlarının kriz öncesi seviyelerinin altında seyretmesinin etkisiyle düşük ve istikrarlı seyrini koruduğunu anlattı. Böylece, enflasyon 2010 yılı sonunda yüzde 6,4 düzeyine gerileyerek yüzde 6,5 olan yılsonu hedefine oldukça yakın gerçekleştiğini anımsatan Yılmaz, gıda fiyatlarındaki aşağı yönlü düzeltmenin de katkısıyla enflasyondaki düşüşün 2011 yılının ilk üç ayında da sürdüğünü ve Mart ayı itibarıyla enflasyonun yüzde 3,99'a gerilediğini anımsattı. Durmuş Yılmaz, 2010 yılı sonunda, temel fiyat göstergelerinden enerji, işlenmemiş gıda, alkollü içecekler ile tütün ve altını dışlayan göstergenin (H endeksi) yıllık artış oranının yüzde 3,49 olarak gerçekleşirken, bu endeksten işlenmiş gıda çıkarılarak hesaplanan göstergenin (I endeksi) yıllık enflasyonunun yüzde 2,99 ile endeksin oluşturulduğu tarihten bu yana en düşük yılsonu seviyesinde gerçekleştiğini kaydetti. Yılmaz, 2011 yılının ilk üç aylık döneminde çekirdek göstergelerin yıllık artış oranının bir miktar yükseliş gösterse de göreli olarak düşük seyrini koruduğunu ifade etti. -TEMEL ENFLASYON GÖSTERGELERİ VE TÜFE ENFLASYONU- 2010 yılı boyunca gıda fiyatlarının dalgalı seyri nedeniyle yıl sonu enflasyon beklentilerinde dalgalanmalar görülse de orta vadeli beklentilerde önemli bir değişim gözlenmediğini belirten Yılmaz, ''2011 yılının ilk çeyreği itibarıyla 24 ay sonrası için enflasyon beklentisi yüzde 6,29 düzeyinde olup orta vadeli hedefimiz olan yüzde 5'in bir miktar üzerinde seyretmektedir'' dedi. Önümüzdeki kısa dönemde enflasyonun petrol fiyatlarının gecikmeli yansımaları ve baz etkisiyle yukarı yönlü bir hareket sergilemesinin beklendiğini ifade eden Yılmaz, Orta Vadeli Enflasyon görünümüne ilişkin güncel değerlendirme ve öngörülerinin ise olası riskler ve politika önlemleri ile birlikte 28 Nisan 2011 tarihinde yayımlayacakları Enflasyon Raporu'nda ayrıntılı bir şekilde paylaşacaklarını bildirdi. Küresel finans krizinin derinleşmesini takiben bir yandan fiyat istikrarı hedefini gözetirken, diğer yandan krizin iktisadi faaliyet ve finansal istikrar üzerindeki olumsuz etkilerini sınırlamaya yönelik politikalara odaklandıklarını ifade eden Yılmaz, bu çerçevede, Merkez Bankasının bir yandan destekleyici likidite önlemlerini devreye sokarken diğer yandan politika faizlerini hızla indirdiğini ve uzun süre düşük seviyelerde tuttuğunu anlattı. Geçen yılın başlarından itibaren krizin finansal piyasalar üzerindeki etkilerinin hafiflemesiyle para ve kredi piyasalarındaki normalleşmeyi göz önüne alarak, 14 Nisan 2010 tarihinde, kriz sırasında aldıkları önlemlerin geri alınmasını ve para politikasını normalleştirme operasyonlarını içeren çıkış stratejisini kamuoyu ile paylaştıklarını ifade eden Yılmaz, kriz döneminden çıkış stratejilerinin birçok merkez bankasına göre daha sade olduğuna işaret etti. Çıkış stratejisi kapsamında, kredi piyasasında gözlenen olumlu gelişmeler ve iktisadi faaliyetteki toparlanma eğiliminin de dikkate alınarak, kriz döneminde devreye sokulan geçici likidite desteklerinin geri çekilmeye başlandığını belirten Yılmaz, ayrıca bu kapsamda piyasaya ihtiyacından fazla sağlanan likiditenin, normalleşmeye paralel olarak, kademeli biçimde azaltıldığını söyledi. Yılmaz, buna ek olarak, Mayıs ayında teknik faiz ayarlaması sürecinin ilk adımının atılarak 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranlarının politika faiz oranı olarak belirlenmesine karar verildiğini kaydetti. 2010 yılı Mayıs ayından itibaren avro bölgesinde öne çıkan mali sorunların etkisiyle dış talebe ilişkin belirsizliklerin yeniden artmaya başladığını ifade eden Yılmaz, bu görünümün, politika faizlerinin uzun süre düşük düzeylerde seyretmesi gerekebileceğine dair öngörülerini doğruladığını söyledi. Yılmaz, bu gelişmeler çerçevesinde, Mayıs‐Ağustos 2010 döneminde mevcut para politikasının duruşunun korunduğunu, politika faiz oranlarının düşük düzeylerde sabit tutulmaya devam edildiğini kaydetti. -DIŞ TALEPDE KADEMELİ TOPARLANMA SÜRÜYOR- Merkez Bankası Başkanı Yılmaz, son dönemde açıklanan verilerin, 2011 yılı Ocak‐Şubat döneminde iç talepteki güçlü seyir doğrultusunda ithalattaki hızlı artışın devam ettiğini, ihracatta ise dış talepteki göreli zayıf seyre bağlı olarak kademeli bir toparlanmanın sürdüğünü gösterdiğini anlattı. Yılmaz, bununla birlikte Kuzey Afrika'da yaşanan siyasi gerginliklerin bir yandan dış talep kanalıyla ihracattaki toparlanmayı yavaşlatırken, diğer yandan petrol fiyatlarındaki artışlar kanalıyla ithalatı artırdığına işaret etti. Dolayısıyla, kısa vadede geçtiğimiz yılın düşük bazının da etkisiyle cari açıktaki artış eğiliminin devam edeceğini tahmin ettiklerini belirten Yılmaz, bununla birlikte, son dönemde aldıkları politika tedbirlerinin krediler ve ithalat üzerindeki sınırlayıcı etkisinin yılın ikinci çeyreğinden itibaren görülmeye başlayacağını öngördüklerini bildirdi. -YURT İÇİ KREDİ HACMİ- Yurt içi kredi hacminin, 2010 yılında yüksek oranda artış gösterirken, özellikle yılın son çeyreğinde belirgin bir ivme kazandığını vurgulayan Yılmaz, krizin etkilerinin hafiflemesiyle birlikte kredi kullanan sektörlerin sayısının hızla arttığını ve kredi vadelerinin uzadığını söyledi. Yılmaz, kredilerin kullanımının canlanmasında, Merkez Bankasının kriz sonrasında kredi piyasalarının işlevselliğinin devamını sağlamaya yönelik olarak aldığı önlemlerin ve bu çerçevede iktisadi faaliyette görülen hızlı toparlanma ile olumlu ekonomik görünümün etkili olduğunun altını çizmekte fayda gördüğünü bildirdi. Buna ek olarak,gelişmiş ülke merkez bankaları tarafından uygulanan parasal genişleme politikaları sonucu bollaşan küresel likidite ile olumlu ekonomik görünümün faiz oranlarını düşük ve öngörülebilir kılmasının kredi kullanımının canlanmasını sağlayan diğer etkenler olarak ön plana çıktığını belirten Yılmaz, bu noktada, bollaşan küresel likiditenin yol açtığı hızlı kredi genişlemesinin olumsuz etkilerini sınırlamak amacıyla 2010 yılı içerisinde uygulamaya koydukları önlemlerin, finansal istikrarı gözetmek ve dış şoklara karşı dayanıklılığı artırmak açısından önemli olduğu kaydetti. Yılmaz, ancak söz konusu önlemlerin krediler üzerindeki etkilerinin gecikmeli olarak gerçekleşeceğinin öngörüldüğü hususunu önemle vurgulamak istediğini bildirdi. -ZORUNLU KARŞILIK ORANLARI Yılmaz, 2010 yılının son çeyreğinde gelişmiş ülke merkez bankalarının miktarsal genişleme sürecine girmesi ve buna bağlı olarak gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye akımlarının güçlenmesinin, para politikası stratejisinde önemli değişiklikler yapmalarını gerekli kıldığını belirterek, kısa vadeli sermaye girişlerinin iç ve dış talebin büyüme hızlarındaki ayrışmayı beslemesinin, cari işlemler açığının hızla artmasına neden olduğunu ve makro finansal riskleri azaltıcı yönde önlem almalarını zorunlu hale getirdiğini söyledi. Başkan Yılmaz, bu doğrultuda, gerek politika faizi gerekse likidite yönetimi araçları ile zorunlu karşılık oranlarını, fiyat istikrarını ve finansal istikrarı sağlamak amacına yönelik olarak birlikte kullanmaları gerektiğini ifade etti. Yeni politika tasarımı çerçevesinde, Türk Lirası (TL) zorunlu karşılık oranının eylül ve kasım aylarında 0,50'şer puan artırılarak yüzde 6 düzeyine yükseltildiğini hatırlatan Yılmaz, buna ek olarak, zorunlu karşılık oranlarının makroekonomik ve finansal riskleri azaltıcı araçlardan biri olarak daha etkin şekilde kullanılabilmesini sağlamak amacıyla eylül ayında TL zorunlu karşılıklara faiz ödenmesi uygulamasına son verdiklerini kaydetti. Sermaye girişlerinin artarak devam etmesi üzerine, kasım ayında TCMB'nin gecelik piyasada uyguladığı borçlanma faiz oranının yüzde 5,75'ten yüzde 1,50'ye indirildiğini, borç verme faiz oranının ise 0,25 puan artırılarak yüzde 9'a çıkarıldığını anımsatan Yılmaz, şunları kaydetti: ''Benzer bir düzenleme geç likidite penceresi faiz oranlarında da uygulanmıştır. Bu önlemlerin yanı sıra, aralık ayında kapsamlı bir düzenlemeye gidilerek TL zorunlu karşılık oranları vadelere göre farklılaştırılmış, daha önce zorunlu karşılığa tabi olmayan yurt içi ve yurt dışı repo işlemlerinden sağlanan bazı fonlar da zorunlu karşılık kapsamına alınmıştır. Söz konusu düzenlemeyle bankacılık sisteminde yükümlülüklerin vadesinin uzatılarak banka bilânçolarındaki vade uyumsuzluğunun azaltılması ve yabancı sermaye girişlerinin daha uzun vadeye yönlendirilmesi amaçlanmıştır. Mart ayı itibarıyla, gerek kredilerin gerekse diğer iç talep göstergelerinin görece güçlü seyrini korumaya devam etmesi, ilave bir parasal sıkılaştırmanın gerekli olduğuna işaret etmiştir. Bankamız, söz konusu sıkılaştırmanın politika faizinden ziyade zorunlu karşılıklar vasıtasıyla yapılmasının iç ve dış talepteki ayrışmadan kaynaklanan makro finansal risklerin azaltılması açısından daha etkili olacağını değerlendirmiştir. Bu doğrultuda, kısa vadeli yükümlülükler için zorunlu karşılık oranlarının ağırlıklı ortalamasında güçlü bir artışa gidilmesine karar verilmiştir. Bu kapsamda, Türk lirası zorunlu karşılık oranları vadesiz ve kısa vadeli mevduatlar/katılım fonları ile diğer yükümlülükler için artırılmıştır. Bu çerçevede, 15 Nisan'da yürürlüğe girecek son düzenleme ile birlikte, Ekim 2010 tarihinden itibaren yapılan zorunlu karşılık düzenlemeleriyle piyasadan yaklaşık 38 milyar TL likidite çekilmiş olacaktır. Aldığımız tedbirlerin, yılın ikinci çeyreğinden itibaren iç talep ve krediler üzerinde etkisini göstermesi beklenmektedir. Alınan politika tedbirleri, temel olarak toplam talebin bileşenlerinin daha dengeli bir büyüme patikasına oturtulması yoluyla makro finansal risklerin azaltılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Son dönemde iç ve dış piyasaya yönelik sipariş beklentilerinin giderek daha dengeli bir görünüm arz etmesi, uygulanan politikaların kısmen de olsa etkisini göstermeye başladığına işaret etmektedir.'' -''DÖVİZ ALIM TUTARI ARTIRILDI''- 2010 yılında, enflasyon hedeflemesi rejimi ile birlikte dalgalı döviz kuru rejimi uygulamasına devam ettiklerini hatırlatan Yılmaz, TCMB'nin güçlü döviz rezerv pozisyonuna sahip olma politikası çerçevesinde döviz arzının döviz talebine oranla arttığı dönemlerde serbest piyasa koşullarını en az düzeyde etkileyecek şekilde döviz alım ihaleleri düzenlendiğini belirtti. Bu çerçevede, diğer gelişmekte olan ülkelerle birlikte, Türkiye'ye yönelik sermaye girişlerinin daha istikrarlı bir şekilde güçlenmesi sebebiyle ağustos ayında günlük döviz alım ihale tutarını artırdıklarını ifade eden Yılmaz, 4 Ekim 2010 tarihinden itibaren ise, döviz rezervlerini güçlendirmek amacıyla Türkiye'ye yönelik sermaye akımlarından daha etkin bir şekilde faydalanmak ve söz konusu akımların değişkenliğine karşı daha esnek olabilmek amacıyla döviz alım ihalelerinde yöntem değişikliğine gidildiğini kaydetti. Bu çerçevede, uluslararası piyasalardaki gelişmelere bağlı olarak likidite koşullarının iyileşmesi ve yurt içine sermaye akışının güçlü seyretmesi durumunda döviz alımlarının hızlandırılabilmesi için düzenli döviz alım ihalelerinde tutarın artırılabildiğini belirten Yılmaz, döviz alımlarının hızlandırılmasına karar verilmesi durumunda ilave alım tutarının haftanın ilk iş gününde belirlenerek kamuoyuna duyurulduğunu ifade etti. Yeni yöntemin rezerv birikimi açısından döviz arzının döviz talebine oranla arttığı dönemlerde yeterli esnekliği sağladığı dikkate alınarak, 3 Ocak 2011 tarihinden itibaren gerçekleştirilecek düzenli ihalelerde bankaların opsiyon hakkı olmayacağının karara bağlandığına işaret eden Yılmaz, ayrıca, aynı kararla günlük ihale alım tutarının 50 milyon dolara yükseltilerek opsiyon uygulamasının sona erdirilmesi nedeniyle döviz alım miktarlarında oluşabilecek keskin düşüşün önlendiğini söyledi. Yılmaz, 2010 yılında ihaleler yoluyla alınan toplam döviz miktarının 14,9 milyar dolar olduğunu belirterek, 2010 yılı sonu itibarıyla 80,7 milyar dolar düzeyinde olan altın hariç brüt döviz rezervlerinin, Mart 2011 itibarıyla 86,2 milyar dolar düzeyine yükseldiğini bildirdi. -''ENFLASYON HEDEFLEMESİ VE DALGALI DÖVİZ KURU REJİMİNE DEVAM EDİLİYOR''- Durmuş Yılmaz, 2011 yılında para ve kur politikasının genel çerçevesinin TCMB'nin 21 Aralık 2010 tarihli ''2011 Yılında Para ve Kur Politikası'' başlıklı duyurusu ile kamuoyuna açıklandığını hatırlatarak, bu çerçevede, 2011 yılında da enflasyon hedeflemesi ve dalgalı döviz kuru rejimlerinin uygulanmasına devam edildiğini kaydetti. 2011 yılı sonu için belirlenen enflasyon hedefinin yüzde 5,5 olduğunu ifade eden yılmaz, belirsizlik aralığının hedef etrafında her iki yönde 2 yüzdelik puan olarak korunduğunu belirtti. Fiyat istikrarını sağlama ve sürdürme amacı doğrultusunda, 2011 yılında da, makroekonomik riskleri ve finansal istikrarı gözetmeye devam ettiklerini dile getiren Yılmaz, şöyle devam etti: ''Bu amaçla para politikası ve likidite yönetiminin etkinleştirilmesine yönelik uygulamalarımızı sürdürmekteyiz. Bu bağlamda, ortaya çıkacak ihtiyaçlara göre, gelecek dönemde de likidite yönetimi stratejisinde değişikliklere gidilebilecek; temel para politikası aracı olan 1‐hafta vadeli repo ihale faiz oranının etkinliğini desteklemek ve finansal istikrara ilişkin riskleri sınırlamak amacıyla borçlanma ve borç verme faiz oranları koridoru ile zorunlu karşılık oranları gibi diğer araçlar da aktif olarak kullanılabilecektir. Önümüzdeki dönemde para politikası fiyat istikrarının kalıcı olarak tesis edilmesine odaklanmaya devam edecektir. Bu süreçte, Bankamız ve ilgili kurumlarca finansal istikrara yönelik alınan önlemlerin enflasyon görünümü üzerindeki etkileri de dikkatle değerlendirilecektir. Orta vadede mali disiplinin sürdürüleceğine dair taahhütlerin yerine getirilmesi ve yapısal reform sürecinin güçlendirilmesi, ülkemizin kredi riskindeki göreli iyileşmeye katkıda bulunarak makroekonomik istikrarı ve fiyat istikrarını destekleyecektir. Mali disiplinin devamı aynı zamanda para politikasının hareket alanını genişletecek ve faizlerin düşük düzeylerde kalıcı olmasını sağlayarak toplumsal refahı destekleyecektir. Bu çerçevede, Orta Vadeli Programın ve Avrupa Birliğine uyum ve yakınsama sürecinin gerektirdiği yapısal düzenlemelerin hayata geçirilmesi konusunda atılacak adımların büyük önem taşımaktadır.'' -HAZİNE MEVDUATININ MB DIŞINDA TUTULMASI Merkez Bankası'nın 79. Olağan Genel Kurulu toplantısının gündemi kapsamında, Banka Esas Mukavelesinde öngörülen değişiklik oylamaya sunuldu ve kabul edildi. 6009 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve KHK'larda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına ilişkin Kanun ve Merkez Bankası Kanunu'nda gerçekleştirilen değişiklikler doğrultusunda Banka Esas Mukavelesinde yapılan düzenlemeyle, Banka Meclisi gerektiğinde ''sınırlarını yazılı olarak açıkça belirlemek'' şartıyla Bankanın diğer organlarına, yani Genel Kurul, Para Politikası Kurulu, Denetleme Kurulu, Başkanlık ve Yönetim Komitesine yetkilerinden bir kısmını devredebilecek. Yapılan düzenlemeyle ayrıca mevcut durumda haznedarlığını sadece Merkez Bankası'na yaptıran Hazine için bu zorunluluk da ortadan kalkacak. Hazine, mevduatını Merkez Bankası dışında bir yerde de tutabilecek. Hazine'nin mevduatını Merkez Bankasında tutması halinde banka, bu mevduat karşılığında Hazine'ye faiz verecek. -1 MİLYAR 288 MİLYON LİRA KAR Bu arada genel kurulda dağıtılan yıllık rapora göre, Merkez Bankasının dönem karı 1 milyar 288 milyon 129 bin 127 lira olarak belirlendi. Bankanın 2009 yılı karı, 2 milyar 738,2 milyon lira düzeyindeydi. Buna göre, bankanın karında 1 milyar 450 milyon 113,6 bin lira azalma meydana geldi. -MB BANKA MECLİSİ ÜYELİKLERİNE, ÇITAK VE GÜNDÜZ SEÇİLDİ Merkez Bankası'nın 79. Olağan Genel Kurulunda, Banka Meclisi üyeliklerine 1 Mayıs 2011-30 Nisan 2014 tarihleri arasında görev yapmak üzere, Mehmet Vehbi Çıtak ile Lokman Gündüz getirildi. Denetleme Kurulu A Sınıfı üyeliğine, 1 Mayıs 2011-30 Nisan 2013 arasında görev yapmak üzere Yasin Aydın, B ve C sınıfı üyeliğine 1 Mayıs 2011-30 Nisan 2013 tarihleri arasında görev yapmak üzere Abdullah Yalçın seçildi. Denetleme Kurulu D sınıfı üyeliğine de 1 Mayıs 2011 tarihinden başlayıp 30 Nisan 2013 tarihi bitimine kadar görev yapmak üzere Mustafa Saim Ünsal getirildi.