İlk bakışta kulağa çelişki gibi geliyor ama değil. Petrol fiyatının son yedi yılın en düşük seviyesine inmesi, Irak'ın ekonomisini petrole endeksleyen siyasi sorumluları zor durumda bıraktı. Ekonomik branşları çeşitlendirmemenin acısı şimdi çıkıyor.
Fıskiyeli havuz, banklar, oynayan çocuklar, bir çayevi. Burası Irak'ın kuzeyindeki özerk Kürt bölgesinin merkezi Erbil. Saddam Hüseyin'in 2003 yılında devrilmesinden sonra Irak'ın diğer bölgeleri kaosa batarken Kürt bölgesi hızla kalkındı. Merkezdeki eski çarşı yenilendi, alışveriş merkezleri açıldı, Erbil'in dış kesimlerinde siteler kuruldu, cam cepheli binalar yükseldi. Irak Kürdistan'ı istikrar ve güvenin hüküm sürdüğü, yabancıların terör saldırılarından korkmasına neden bulunmadığı bir bölge olarak kendini dünyaya tanıttı. 2003 yılında 50 dolar maaşla çalışan öğretmenlere on yıl sonra 500 dolar aylık ödeniyordu. İki yıl önce nüfusu bir milyonu aşan Erbil, yeni Dubai olma yolunda ilerliyordu.
Ya bugün? Politikacılar yeni Dubai'nin semalarında akbabaların uçtuğunu söylüyor. Özerk bölgenin başkan yardımcısı Kubat Talabani daha açık konuşuyor:
“Petrol fiyatının düşmesinin ekonomik durumumuz üzerinde büyük etkisi oldu. Rezervlerimiz eriyor, bütçemiz açık veriyor. Kamu görevlilerinin maaşlarını ödeyemiyoruz.”
‘Maaş ödemezsen kimse çalışmaz'
Özerk yönetim bölgesindeki kamu görevlilerinin maaşları ekim ayından beri kısmen ya da hiç ödenmiyor. Herkes biriktirebildiğiyle geçinmeye çalışıyor. Büyük ailelerde yaşayanlar daha şanslı. Süleymaniyeli öğretmenler maaş alamadıkları için dersleri boykot ediyorlar. Öğrenciler ders görmüyor. Erbil'deki okullarda tedrisat henüz kesilmedi.
Kent merkezinde lokantacılık yapan bu Erbilli memurların işe gitmemesini anlayışla karşılıyor ve “Maaşın varsa çalışırsın. Maaş alamazsan çalışmazsın. Burada memura ödeyecek para kalmadı”, diyor.
Ham petrol ucuz. Yönetimin giderleri ise savaş yüzünden mutat harcamaların çok üzerine çıkmış. Irak İslamcı terör örgütü IŞİD ile savaşıyor. Savaşa peşmerge de katılıyor. Kubat Talabani Irak'ın diğer bölgelerinden güvenli olduğu için özerk bölgeye sığınanların arttığını söylüyor ve ekliyor: “Teröristlerden kaçan 1,8 milyon Iraklıyı bölgemizde barındırıyoruz. Diğer yandan da hükümet etmeye çalışıyoruz. Kaynak ihtiyacımızın arttığı bir dönemde petrolün ucuzlaması ekonomimizi yerle bir ediyor.”