*Perihan Mağden
Sefih ruh hallerimizin bir yansıması da, ağbilemeye doyamamamızda.
Hani yavru köpek kendinden güçlü köpeği görünce kendini yere atıp, göbeğini göstererek ''Sev beni, koru beni, gözünü seveyim, saldırma!'' dercesine kıvranmaya koyulur ya-
Ağbilemeyi öyle görüyorum.
Anında paket edilip masaya konulan bir edilgenlik, bir ast- üst ilişkisinin ön kabul anlaşması var ağbilemede.
İngilizce'de, ya da Latin kökenli birkaç dilde ''brother'' (erkek kardeş), ''sister'' (kız kardeş) diyebilirsin desen desen; değil mi?
Ki, öyle yaygın bir kullanım da söz konusu değil Batı dillerinde.
Siyahlar arasında moda olan ''bro'' lafı arkadaşların birbirine hitabında, bu topraklara da öylece sıçradı.
Gerçekliği Yardırma Şovlarında (reality show) şahit olunuyor erkek yarışmacıların birbirini ''bro''lamasına da-
Karşındakine mutlak bir üstünlük ithafına, buna karşılık dilendiğin korunma hissine yönelik ''Ağbiciğim!'' durumları, bu toprakların tekelinde.
Ayrıca çok avam, çok pavyon ağzı bir yanı var ağbilemenin.
Kızımın servis şoförlerine, diğer çocuklardan gördüğü/ öğrendiği üzere ağbi diye hitap ettiğine şahit olunca, az biraz sarsılmıştım.
Tamam ''Şöför Bey'' diyerek sınıf yapmasın da, Bilmemne Amca'yı (kızım bir çocuk- tu, servis şoförü de bir yetişkin sonuç itibarıyla) Bimemne Ağbi'ye misliyle yeğlerim.
Biz servis şoförümüze Amca diye hitap ederdik nitekim.
Amca'da olması gereken bir mesafe, mevcut yaş farkının ön kabulü ve YALTAKLANMAMA söz konusu.
Sen büyüksün, hürmetler benden; ama o kadar. Yerimizi bilelim, mutlak mesafemizi koruyalım normalliği.
Ağbi kelimesinin burnuma pavyon ağzı kokması bu yüzden.
Ağbileyerek karşındakinden korunma dileniyorsun bir nevi.
E, korunmayı dilenirsen; sana ihsan eder, ya da çok görüverirler.
Yani tehlikeli ve pis bir yol Ağbileme Yolu.
Türkler niye direkt o yola sapıyorlar ki dilleriyle?
Alın size örnek!
Survivor'da yarışırken burnu darbelendi Tuğba Özay'ın.
Ki, Nagihan sayesinde, olduğundan çok daha dik duruşlu, karakter sahibi, özü sözü bir kadın imajı çizmiş vaziyette kendine. Halkımızın birincisi oldu son oylamada. (Birkaç hafta önce sondan birinciyken.)
Aforizma topaçlamalara ve ''Nazım Hikmet der ki!''yle başlayan (gayet tilkice) alıntılar yapmalara doyamıyor.
Eski bir manken, geçimini güzelliğinden çıkarmış bir kadın olarak, son derece haklıdır, insanidir; büyük bir paniğe kapıldı burnu mu kırıldı - diye.
Ekibin doktoru yanına gelip de, muayene ederken; adamın gözlerinin içine yalvararak bakarak öyle bir ''Kırılmış mı AĞBİ?'' deyişi vardı ki!
Tammm da, birbirimizi ağbilememizle kast ettğim sefih ruh halinin mükemmel bir yansıması/ yansıtmasıydı.
''Burnum mu kırılmış Doktor Bey?'' YOK.
''Burnuma bir şey mi olmuş yoksa Metin Bey?'' YOK.
Büyük bir çaresizlik içinde gözlerini yavru köpek gözleri gibi doktorun gözlerine dikip, çok acayip, edilgen, dilenen bir tarzda ''Ağbilediğin'' anda; pavyon çaresizliğini yansıtmış oluyorsun bir kadının.
Çok sık yapıyor Türkler bunu.
Birilerini ağbileyerek himmetinden faydalanma, korumaya alınma girişim ve arzularına doymuyor, doyamıyorlar.
E, madem laf sapıkça ağbileme tercihimizden açıldı; biri bana son 20 yıldır filan başımıza musallat olan şizoid annecim, ablacım, halacım kullanımımızı izah edebilir mi?
Eskimolar İçin Dil Kılavuzu:
Türkler, diyelim bir Türk anne ''Annecim!'' diye hitap ediyor kendi çocuğuna eyyy Eskimo.
Açıklama: Çocuğunun kendisine Annecim diye hitap etmesini teşvik etmek ve böylesine sevgi dolu olası bir hitaba beğenisini, coşkusunu göstermek üzere, PEŞİNEN çocuğunun kendisine hitabını alıp/ çalıp, o kişi söylemiş oluyor.
Bir dayı ya da hala, 3 yaşındaki bir çocuğa ''Dayıcımmm! Halacımmm!'' diye hitap ediyor.
Zira çocuk ona Dayıcım, Halacım! diye hitap edecek diye pır pır atıyor yüreği.
Dolayısıyla, çocuğun hitabını araklayıp kendisi çocuğa BU şekilde hitap ederek muhabbetini ve aynı zamanda BEKLENTİSİNİ DE göstermiş oluyor.
Evet, burada mühim olan BEKLENTİ kelimesi.
Ağbicim hitabına eğilerek/ çömelerek ağbilediğimiz insandan koruma ve insaf, acıma BEKLENTİMİZİ göstergebilimlemiş oluyoruz-
Küçücük bir kız çocuğuna Teyzecim! diye hitap ederek ondan arzuladığımız, beklediğimiz sevgi ve hitabı formatlamış oluveriyoruz.
Yine kızım çocukken döndüğü yelken kursundan onu almaya gittiğimde, yanı başımda bekleyen entel mi dantel annenin ''Annecim!'' diye haykırarak kızını nasıl da kucakladığını gördüğümde, nutkum tutulmuştu.
Halen de tutuk nutkum BU giderek yaygın, giderek yaygın kullanıma.
Paramparça dizisinde mesela 100 milyon (su içinde) değerindeki yalıda yaşayan (Cihan'ın karısı) sofistike ve zengin pozlardaki anne ''Annecim'' diyor da, başka bir şey demiyor kızıyla oğluna.
Türkler'de Ailenin Evrimi ve Sapıtan Hitap Biçemlerine uzak kalmış bir arkadaşıma (Gökhan Özgün'e) epeyce uğraşarak anlatmaya çalıştım geçen yıllardan birinde tüm bu Annecim, Ablacım, Amcacım kullanımının inceliklerini.
Oldukça zorlandı.
O yüzden sen de zorlanıyor olabilirsin eyyy Eskimo!
Ama diyelim bir hala erkek yeğenine ''Halacımmm!'' diye hitap ettiğinde (küçük erkek çocuğun ona böyle hitap etmesi ümidi ve beklentisiyle) ekstra bir cinsiyet şaşırtması da söz konusu.
Bir annenin oğluna ya da kızına ''Annecimmm!'' diye hitap etmesi de afallatıcı, tökezletici, külliyen Şizofreniye Davetiye!
Eyyyy Eskimo! Şimdi sana 'Türk Annecimm!' diye hitap edip yanaklarını mıncıklamaya başlarsam, bu senin Türk ya da kadın ya da benim annem olduğun anlamına gelmiyor.
BU, yalnızca ve yalnızca bana Türk Annecim! diye hitap etmen için yanıp kavrulduğum anlamına geliyor; sakın yanlış anlama.
Birden gözlerimi acık içinde gözlerine dikip ''Eskimo Ağbimmm!'' diye bağırırsam, sırtının üstünde kıvranarak göbeğini gösteren bir köpek yavrusunun çaresizliğini anla sen.
Koruyup kollaman gereken bir zavallılığın tabelası olarak oku o AĞBİCİĞİM hitabını sen.
Bahtsız Türk'ü Kutuplar'da develer tepebilir. Kendini korumaktan acizdir.
Niye Kutuplar'da olduğu da bir muammadır.
Koruyucu kanatlarının altına girmeye muhtaç. Ancak.
O yüzden de ağbi'liyor seni. Afallama.
E daha ne yapsın?
E, daha ne desin?
Anladın sen onu.
Anla yani. İmkansıza yakın olsa da. Anla garibi.
Türkü koru yani Ağbicim benim. Eskimo Annecimmm.
Bu yazı Nokta Dergisi'nde yayımlanmıştır