Vatan gazetesinin ekonomi yazarlarından Ercan İnan, Ocak ayı enflasyon rakamlarına ilişkin olarak, "Patlıcan liderliğinde tüm zerzevat enflasyondaki beklenen düşüşe direnmişti. Enflasyonda yıllık bazda düşüş istenen oranda çıkmadı. Yüzde 8.17’den yüzde 7.24’e geriledi. Merkez Bankası’nın toplantıyı 24 Şubat’a ötelediği açıklandı ve dolar da faiz artmayacak diye gevşedi" yorumunda bulundu.
İnan'ın Vatan'da "Patlıcan yüzünden Foreks’çi bayıldı" başlığıyla yayımlanan (4 Şubat 2015) yazısı şöyle:
Patlıcan yüzünden Foreks’çi bayıldı
Hesap şuydu: TÜİK enflasyonun 1 puandan fazla düştüğünü açıklayacak, Merkez faiz indirecek ve dolar da bu ortamda 2.50 hatta 2.55 TL’yi zorlayacaktı. 1’e 100 riskle pozisyon açan Foreks’çiler dün ters köşe oldu ve pek çok kişi parayı sıfırladı
Türkiye’de son dönemde yıldızı parlayan ve doktorundan, mühendisine hatta ev kadınlarına kadar her kesimden pek çok kişinin oynadığı ‘Foreks’ piyasasında tabir yerindeyse dün kanlar aktı.
Önceki gün yani Pazartesi günü foreks şirketlerinde pozisyon açanların ağırlıklı hesabı şuydu: TÜİK, Salı sabahı Ocak ayı enflasyonunu açıklayacak. Yıllık bazda enflasyonun 1 puandan fazla düştüğü görülecek ve Merkez Bankası Başkanı da kendini sözleriyle bağladığı için
4 Şubat’ta yani bugün kurulu olağanüstü toplayıp faizi 0.50 hatta 0.75 puan düşürecekti... Bu ortamda dolar daha da değerlenecek, o karışıklıkta 2.50 hatta belki 2.55 TL’yi görecekti. TÜİK enflasyon rakamını açıklayana kadar bu baz senaryonun gerçekleşme ihtimali çok yüksekti. Pozisyonlar açıldı, beklemeye geçildi.
Ancak o da ne?
Patlıcan liderliğinde tüm zerzevat enflasyondaki beklenen düşüşe direnmişti. Enflasyonda yıllık bazda düşüş istenen oranda çıkmadı. Yüzde 8.17’den yüzde 7.24’e geriledi. Merkez Bankası’nın toplantıyı 24 Şubat’a ötelediği açıklandı ve dolar da faiz artmayacak diye gevşedi.
Ancak ‘Foreksçi’nin evdeki hesabı çarşıya uymadı. Foreks şirketlerinde adeta yer yerinden oynadı. Pek çok kişinin parası sıfırlandı. Pozisyonunu korumak isteyenler ilave para yatırmak zorunda kaldı. Bu piyasa açıldı açılalı, dünkü kadar hareketli saatler hiç yaşanmamış bu kadar canlar yanmamıştı. Konuştuğum ‘Foreks’ şirketi yetkilileri ,“Dünden pek çok dramatik hikaye çıkabilir. Aile birlikleri bozulmuş, intiharın eşiğine gelmiş insanlar olabilir” diyerek çok kısa ama gayet net durumu özetlediler.
Nasıl sıfırlanılıyor?
Esas itibariyle ‘Foreks’, bir ülkenin para birimi karşılığında başka bir ülke parasının alımı ya da satımı olarak tanımlanıyor. Ancak son yıllarda geleneksel kullanımından farklı bir şekilde yatırım amaçlı ve kaldıraçlı döviz işlemleri tüm dünyaya yayılmış ve yatırımcılar tarafından büyük rağbet görmüş vaziyette. Foreks olarak adlandırılan işlemlerde yatırımcılara yatırdıkları teminatın belirli bir katına kadar işlem yapma olanağı veriliyor. Türkiye’de yatırımcılara 1’e 50 hatta 1’e 100’e kadar oran kullandırılıyor. Peki kaldıraç ne işe yarıyor? Diyelim ki 100 bin liranız var. Doların artacağını düşünürseniz normal şartlarda 100 bin liranız ile 2.43’lük dolardan ancak 41 bin 152 adet alabilirsiniz. Ancak ‘Foreks’ şirketleri yatırımcıya şöyle bir teklifte bulunuyor. Kaldıraçla ben senin 100 bin lirana 10 milyon lira gibi davranacağım. Sana 41 bin 152 değil kağıt üzerinde, bunun 100 katını yani 4 milyon 115 bin doları vereceğim. Kur dediğin gibi 2.50 olursa 100 bin liran, 102 bin 880 lira yerine 387 bin lira olacak.
Ama ya tersi olursa... Nitekim dün öyle oldu ve 2.43’lük dolar 2.40’a geldi. Yani aslında 100 bin lirası olan ama kağıt üzerinde 100 katı işlem yapan birinin parası eridi gitti. Hatta 24 bin lira da borçlandı.