- Hülya Karabağlı
Ankara
“Din, Vicdan ve İnanç Özgürlüğü” maddesinde, AKP ve MHP, din kültürü ve ahlak öğretiminin zorunlu ders olarak Anayasa da yer almasını istedi. CHP, bunun eğitim maddesinde tartışılmasını önerdi. CHP, laikliğin din ve vicdan özgürlüğünün bir güvencesi olduğunda ısrar ederken, buna ilişkin hazırlanan ifadenin maddeye girmesinde ısrar ediyor. CHP ve BDP, önerilerinde ‘vicdani ret’ için de zemin oluşturuluyor.
Uzlaşma Komisyonu’nda tartışması süren ‘Din ve Vicdan ve İnanç Özgürlüğü’ maddesinde siyasi partilerin önerileri şöyle.
AKP: Din kültürü ve ahlak öğretimi ilk ve orta öğretimde zorunlu
Herkes din, vicdan ve inanç hürriyetine sahiptir. Bu hak, tek başına veya topluca, açık veya kapalı olarak ibadet, eğitim, öğretim, uygulama ve tören yapmak suretiyle dinini veya inancını yaşama, açıklama ve bunları değiştirebilme hürriyetini de içerir.
Kimse, ibadete, dini uygulama ve törenlere katılmaya, dini inanç ve düşüncelerini açıklamaya zorlanamaz ya da bunları yapmaktan men edilemez; dini inanç, düşünce ve kanaatlerinden ve inancının gereklerini yerine getirmekten ya da getirmemekten dolayı kınanamaz, suçlanamaz ve farklı muameleye tabi tutulamaz.
Devlet, eğitim ve öğretim alanındaki görevlerini yerine getirirken, eğitim ve öğretimin ana ve babanın dini ve felsefi inançlarına göre yapılmasını isteme hakkına riayet eder din kültürü ve ahlak öğretimi, ilk ve orta öğretim kurumlarında okutulan zorunla dersler arasında yer alıyor. Din eğitimi ve öğretimi kişilerin kendisinin, küçüklerin ise kanuni temsilcilerinin isteğine bağlıdır.
CHP: Devlet, din, inanç ve kanaatlerin çeşitliliğine, çoğulculuğa saygı gösterir
Herkes, din, vicdan, inanç özgürlüğüne sahiptir. Kimse bir din ya da inanç sistemine mensup olmaya ya da buradan çıkmaya zorlanamaz. Herkes din ve inancını serbestçe seçme ve değiştirme veya hiçbir din ve inanç taşımama özgürlüğüne sahiptir.
Kimse ibadete, dini ayin ve törenlere katılmaya ya da katılmamaya, din, inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; inanç ve kanaatlerinden dolayı herhangi bir baskıya tabi tutulamaz; kınanamaz veya suçlanamaz.
Devlet, işlem ve eylemlerinde bütün din ve inançlara karşı tarafsızdır; din, inanç ve kanaatlerin çeşitliliğine dayalı toplumsal çoğulculuğa saygı gösterir. Devlet farklı din ve inançlar ile inananlar ve inanmayanlar arasında karşılıklı saygı ve hoşgörünün yerleşmesi ve sürdürülmesi için gerekli önlemleri alır.
Din, vicdan ve ibadet özgürlüğü, Devletin sosyal, ekonomik, siyasal veya hukukî temel düzenini kısmen de olsa, din kurallarına dayandırma veya siyasal veya kişisel çıkar yahut nüfuz sağlama amacıyla kullanılamaz. Kimse dini veya dini duyguları ya da dince kutsal sayılan şeyleri istismar edemez ve kötüye kullanamaz. Bu fıkraya ilişkin yaptırımlar kanunla düzenlenir.
MHP: İbadet ve dini törenler kamu düzeni, genel ahlaka aykırı olmamalı
Herkes, din, vicdan, inanç ve ibadet hürriyetine sahiptir. Bu hürriyet, tek başına veya topluca, alenen veya özel olarak ibadet, öğretim, uygulama ve tören yapmak suretiyle dinini ve inancını açıklamayı ve öğrenmeyi kapsar.
İbadet ve dini törenler kamu düzeni, genel ahlak, genel sağlık, başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması amaçlarıyla sınırlanabilir.
Hiç kimse, ibadet ve dini törenlere katılmaya, dini inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz, dini inanç ve kanaatlerinden dolayı kimse kınanamaz ve suçlanamaz.
BDP: Bir dine inanma, inanmama, dini inancını değiştirme özgürlüğü
Herkes, din ve vicdan özgürlüğüne sahiptir. Bu özgürlük, bir dine inanma, dini inancını değiştirme ve herhangi bir dine inanmama özgürlüğünü de içerir.
Herke, dinini veya inancını tek başına veya topluca, açıkça veya özel olarak ibadet, eğitim, öğretim, uygulama, örgütlenme ve ayin yapmak suretiyle açıklama ve yayma hakkına sahiptir.
Kimse ibadete, dini ayin ve törenlere katılmaya, dini inanç ve düşüncelerini açıklamaya zorlanamaz. Dini inanç, düşünce ve kanaatlerinden ve bunları değiştirmekten dolayı kınanamaz, suçlanamaz ve farklı bir muameleye tabii tutulamaz.
Her türlü inanç mensupları, tüzel kişiliği haiz dernek, vakıf ve benzeri kurumlar kurabilir. Herkes, bunlara üye olma ve üyelikten ayrılma hakkına sahiptir. İnanç mensuplarının, dini faaliyetler ve törenler düzenlemesi, dini okullar ve yardım kuruluşları kurabilmelerine ilişkin esaslar kanunla düzenlenir.