Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Şehir Devleti Başkanı Papa Francesco, "barış" temalı bir ziyaret için Mısır'a gitti.
Papa'nın 28-29 Nisan tarihleri arasındaki, "Barışın Papa'sı, Barışın Mısır'ında" temalı Kahire gezisinde, Mısır'daki Hıristiyanlarla birlik ve İslam dünyasıyla kardeşlik mesajları vermesi bekleniyor. Papa Francesco, Roma'dan Kahire'ye giderken uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada da, "Bu bir birlik ve kardeşlik gezisidir" dedi.
Papa, gezisinin ilk gününde Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi'nin yanı sıra, Kıpti Ortodoks Kilisesi lideri Papa 2. Tavadros ve Sünni İslam'ın önemli kurumlarından El Ezher Üniversitesi imamı Şeyh Ahmed El Tayyib ile de bir araya geldi.
Papa Francesco, Şeyh El Tayyib ile birlikte El Ezher'de düzenlenen Uluslararası Barış Konferansı'na katılarak bir konuşma yaptı. Papa, Arapça "Es selamu aleyküm" diyerek başladığı konuşmasında Şeyh El Tayyib'i "kardeşim" diyerek selamladı.
Konuşmasında barış ve diyalog mesajları veren Papa, dini liderleri dinin şiddet amacıyla kullanılmasına karşı çıkmaya çağırdı.
Musa peygambere Mısır'daki Sina Dağı'nda geldiğine inanılan 10 Emir'e atıfta bulunan Papa, bu emirlerin merkezinde "Öldürmeyeceksin" buyruğunun yer aldığını söyledi ve şöyle devam etti:
"Şiddet, gerçek dindarlığın reddidir. Bizler, dini liderler olarak sahte bir kutsallık kılığına bürünen şiddetin maskesini indirmekle yükümlüyüz... Barış kutsaldır ve Tanrı adına şiddet eylemleri işlenemez, aksi halde Tanrı'nın adı kirletilmiş olur. Gökyüzü ve yeryüzünün buluştuğu, halkların ve inananların bir araya geldiği bu topraklardan, din ya da Tanrı adına işlenen her türlü şiddete, hesaplaşmaya, nefrete karşı hep birlikte, güçlü ve net biçimde 'hayır' diyelim."
"Bugün barış inşaatçılarına ihtiyaç var, çatışma kışkırtıcılarına değil" diyen Papa, çatışmaları önleyip barışı inşa etmek içinse "radikalizmin daha kolay kök salmasına yol açan fakirliğin ve sömürünün yok edilmesi gerektiğini" vurguladı. Papa ayrıca, "silahların çoğalmasının durdurulması gerektiğini" belirterek "Silahlar üretilip satılırsa er ya da geç kullanılacaklardır da" dedi.
El Ezher İmamı Şeyh El Tayyib de, savaşlar nedeniyle evlerini, yurtlarını terk etmek zorunda kalan insanların "korkunç derecede ağır bir insanlık trajedisi" yaşadığını söyledi ve bu trajedinin "silah ticaretinden kaynaklandığını" belirtti. El Tayyib, "Bu iğrenç ticaret nedeniyle gerilim yuvaları oluşturuluyor; aynı vatanın yurttaşları arasında dini tahrikler, ırksal ve mezhepsel çatışmalar körükleniyor; insan hayatı dayanılmaz bir cehenneme dönüştürülüyor" dedi.
Dinlerinse şiddet eylemlerinden sorumlu tutulamayacağını savunan El Tayyib şöyle konuştu:
"Küçük bir grubun işlediği suçlardan dinleri sorumlu tutmamalıyız. Örneğin, bir grup takipçisinin İslami metinleri pervasızca manipüle etmesi ve bu metinleri cahilce yorumlaması İslam'ı bir terör dini yapmaz. Bu kişiler kan döküyor, insanları öldürüyor, yıkım saçıyor. Maalesef maddi kaynak, silah ve eğitim bulabiliyorlar. Aynı şekilde, bir grup takipçisinin haç taşıyıp insanları erkek, kadın, çocuk, savaşçı ve esir ayırt etmeksizin öldürmesi de Hıristiyanlığı terör dini yapmaz. Ya da bir grup takipçisinin, bir yandan Musa'nın öğretilerini dinleyip bir yandan toprakları işgal edip savunmasız yerli halkın kökünü kazıması Yahudiliği terör dini yapmaz."
İmam El Tayyib, Papa Francesco'ya "İslam'ın şiddet ve terörle suçlanmasına" karşı çıktığı için teşekkür etti. "Çok sayıda ortak değerimiz ve üzerinde çalışacak alanlarımız var" diyen El Tayyib, "medeniyetler çatışması, tarihin sonu, ateizme çağrılar, Makyavelist zihniyet ve din karşıtı modernliğe" birlikte karşı durma çağrısı yaptı.
Papa daha sonra Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi'nin de aralarında yer aldığı siyasi yetkililer ve sivil toplum kuruluşları temsilcilerine hitaben yaptığı konuşmada ise insan haklarına saygı gösterilmesinin öneminden bahsetti.
Papa, "kalkınma, refah ve barış" için "eşitlik, din ve ifade özgürlüğü gibi vazgeçilmez insan haklarına saygı" gösterilmesi gerektiğini söyledi.
Katolik Kilisesi lideri Papa Francesco ayrıca, Kıpti Ortodoks Kilisesi lideri Papa 2. Tavadros ile ortak bir bildiriye de imza attı.
Papa'nın ziyareti, 9 Nisan'daki Palmiye Pazarı ayinleri sırasında iki Kıpti kilisesine düzenlenen ve 45 kişinin hayatını kaybettiği saldırılardan yaklaşık 3 hafta sonra gerçekleşiyor. IŞİD'in üstlendiği saldırılarla ilgili olarak Papa, "Tanrı terör, şiddet ve ölüm eken kişilerin kalplerini ve silah üreticileri ve kaçakçılarının kalplerini dönüştürsün" demişti.
Bu saldırılardan sonra Papa'nın gezisiyle ilgili güvenlik kaygıları dile getirilse de Papa Francesco zırhlı bir araç kullanmamayı tercih etti. Papa'nın Kahire gezisinin ilk günüde Fiat marka sıradan bir otomobil kullanıldı. Öte yandan Papa'nın ziyaret edeceği bölgelerde geniş güvenlik önlemleri alındı.
Papa Francesco, 2000'de dönemin papası 2. Giovanni Paolo'nun ardından Mısır'a resmi ziyarette bulunan ikinci Papa oldu.
Papa Francesco'nun Mısır gezisi, ismini aldığı Assisili Aziz Francesco'nun 13. yüzyılda Haçlı Seferleri sürerken diyalog arayışıyla Mısır'a gitmesine benzetiliyor. Papa da bugün Uluslararası Barış Konferansı'nda yaptığı konuşmasında 800 yıl önceki bu geziye atıfta bulundu.
Papa Francesco, selefi Papa 16. Benedetto'nun döneminde büyük krizlerin yaşandığı İslam dünyasıyla daha yakın ilişkiler kurmaya çalışmasıyla tanınıyor ve sıklıkla farklı inançlar arasında kardeşlik ve diyalog mesajları veriyor.
Papa 16. Benedetto'nun 2006'da yaptığı Regensburg konuşmasının "İslam karşıtı" olarak yorumlanması üzerine Katolik Kilisesi ile İslam dünyası arasında gerginlik yaşanmıştı. 2011'de, yine 16. Benedetto döneminde Mısır'daki bir kiliseyi hedef alan saldırının ardından da Vatikan-El Ezher ilişkileri donma noktasına gelmişti.
Papa Francesco'nunsa İslam dünyasının hassasiyetlerine daha duyarlı yaklaştığı ve El Ezher ile ilişkilere özel önem verdiği dikkat çekiyor. El Ezher imamı Şeyh El Tayyib geçen yıl Mayıs ayında Vatikan'ı ziyaret ederek Papa ile görüşen ilk El Ezher imamı olmuştu.
Vatikan ile El Ezher arasında yürütülen görüşmelerde, Hıristiyan-İslam diyaloğunun güçlendirilmesinin yanı sıra dini referanslı terörün önlenmesi çabaları da önemli yer tutuyor.