Panama ve diğer vergi cennetlerinde vergi kaçırmak ya da para aklamak için hayali şirket kurmak sudan ucuza geliyor. ‘Panama Offshore Worldwide' şirketinin internet sitesi üzerinden paravan şirket kurmak için 900 dolarla birlikte üç yetkilinin isim, adres ve pasaport fotokopilerini göndermek yetiyor.
Gizli şirketin bedeli 1200 dolar. Yıllık uzatma ücreti ise 650 dolar. Nizami hayali şirketten farklı olarak sahibinin adını gizleyen hayali şirketi servis eden kuruluş direktör sıfatıyla üç aracı tayin ediyor.
‘Panama Offshore Worldwide' şirketinin internet sitesinde, anonim hayali şirketin, ‘vergiden tasarruf etmek ya da servetini korumak isteyenler' için biçilmiş kaftan olduğu yazıyor. Devamla, kişisel verilerin resmi kayıtlara geçmediği, kontrolün tamamen şirket sahibinde kaldığı ve üç aracının hiçbir yetkiye sahip olmayıp, istendiğinde değiştirilebileceği de belirtiliyor.
Aracı yardımıyla servet gizlemek
Panama'da veraset işleri için uygun bir vakıf kurmak için 1300 dolar yatırmak yetiyor. Bu hayali vakfın da avantajı, bürokrasiyi asgariye indirip, azami anonimlik sağlaması.
Birikmiş varlıkları şirket sermayesinden ayırmak için vakıfla hayali şirket karışımı bir şirket kurmanın bedeli ise 2400 dolar. Bu formül, ‘servetini tam güven altına alıp, karşıtlarının soyguncu niyetlerini boşa çıkarmak isteyenler' için bulunmuş.
İnternet üzerinden müşteri avlamaya çalışan diğer şirketlerin fiyatları da aşağı yukarı aynı düzeyde. Panama'nın muhteşem iş hanlarında sanal ofis açmak, canlı telefon servisinden yararlanmak, mektup ve paket alıp göndermek için ‘Panama Offshore Systems' şirketine 190 dolar havale etmek yetiyor.
Bankalar sır vermiyor
İnternet sayfalarında bolca reklam yapan şirketlerden hiçbiri Deutsche Welle'nin sorularını yanıtlamaya yanaşmadı. Yasa dışı iş yapanlarla aynı kefeye konmaktan çekinen Alman bankaları da Deutsche Welle'ye açıklama yapmak istemedi.
‘Süddeutsche Zeitung' gazetesinin araştırmalarına göre Alman bankaları hayali şirket kurmak isteyen en az 500 kişiye aracılık yapmış.
Bankalar yasa dışı işlere karışmadıklarını vurgulayarak, ‘Skandalın boyutlarının bilincinde oldukları, hayali şirket kuranın ortaya çıkarılması ve kara para aklamayla mücadele için çıkarılan yasa ve kurallara mutlaka uyulması gerektiği' mealinde bültenler yayınladılar.
Hayali şirket kim için uygun?
Panama'da offshore şirket sahibi olmanın kişi ya da şirketlere yasal yarar sağlayabildiği de bir gerçek. Bir banka temsilcisi Deutsche Welle'ye yaptığı açıklamada, Latin Amerikalı zenginlerin servetini gizlemek ve aile fertlerini fidye için kaçırılmaktan korumak için Panama'da hayali şirket açtıklarını söyledi. Adlarını açıklatmadan milyonlarca dolar değerindeki sanat eserlerine para harcayan zenginler de Panama'daki hayali şirketlerden yararlanıyorlar.
Lüks yat ya da pahalı gayrı menkul sahipleri de bürokrasi çarklarına kapılmadan malını hemen satabilmek için bu yola başvuruyor. Malını çıkarmak isteyen hayali şirketini satınca o şirkete kayıtlı varlık da otomatikman el değiştirmiş oluyor.
En eski ‘cennetlerden' biri
Hayali şirkette yatan varlığın vergisi usulünce ödendiği sürece yasalar ihlal edilmiş olmuyor. Sorumluluk Panama devletine değil, hayali şirketin sahibine düşüyor. 2015'ten beri Panama'da da vergi kaçırmanın cezası var. Trinidad, Tobago ve Vanuatu gibi vergi cennetlerinde ise vergi kaçırmanın müeyyidesi bulunmuyor.
Panama'nın ‘cennetliği' büyük Amerikan petrolcülük şirketlerinin ABD'de vergi vermemek için gemilerini Panama bayrağı altında işletmeye başladığı 1918 yılında başlamış.
Offshore şirketçiliğine geçiş ise, Amerikan finans şirketlerinin gevşek şirket kurma yasaları çıkarması için Panama'ya yardımcı oldukları 1927 yılına kadar dayanıyor. O tarihten beri herkes vergisiz anonim hayali şirket kurabiliyor.
Somut bilgi az
Hayali şirket kurmak artık Lüksemburg'da ya da İngiltere'nin Guersney, Jersey ve Isle of Man adalarında da mümkün. Britanya'ya bağlı Karayip adası Virgin Island da vergi cennetleri arasında yer alıyor.
Hayali şirketler üzerinden yapılan işlemlerin yasak olmayıp yasa dışı yollara başvurmayı kolaylaştırması, uluslararası anlaşmalar hazırlanmasının ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.
‘Panama belgelerinin' Rusya, Suudi Arabistan ve İzlandalı politikacıların vergi kaçırdıklarına dair iddiaların dışında yeni skandallar da içerip içermediğini bekleyip görmek gerekecek.
Hayali şirketlerle ilgili bilgilerin sızdırıldığı ‘Süddeutsche Zeitung' gazetesi verileri yayınlamayacağını ve adli kovuşturmaya da teslim etmeyeceğini duyurdu.