Finans krizinden bu yana pamuğun fiyatı büyük dalgalanmalar geçiriyor. Dünyanın en büyük pamuk üreticisi olan Çin çiftçisini fiyat istikrarsızlığından koruyabilmek için stoklarını eritmeye hazırlanıyor. Piyasa uzmanı Ray Butler, Pekin yönetiminin köylünün gelir kaybına uğramasını ve büyük kentlere akın etmesini önlemek istediğini söylüyor.
Çin son yıllarda yaklaşık 13 milyon ton pamuk stokladı. Butler bu miktarın Çin'in bir buçuk yıllık ihtiyacını karşılamaya yeteceğini ve Çin tekstilciliğinin dünyanın en çok pamuk ithal eden ve işleyen endüstrisi olduğunu belirtiyor.
Dağ gibi pamuk
Stokların büyümesi maliyeti de arttırıyor ve hükümet pamuğu maliyetinin altında bir fiyattan satıyor. Maliye Bakanlığı'nın bu durumdan memnun olmadığını tahmin etmek zor değil. Çinli yetkililer son yıllarda stratejik rezervi arttırdıklarını ancak artık hedef fiyat politikası izleyeceklerini belirtiyorlar. Çin yönetiminin kontrolü tamamen elden bırakmadan, fiyatların arz ve talebe göre belirlenmesinde karar kıldığı anlaşılıyor.
Pekin yönetiminin politika değişikliğini duyurduğu Şubat ayından bu yana pamukçuluk branşı merakla yeni politikanın detaylarının açıklanmasını bekliyor. Kesin olan, Çin'in stoklarını eritmesinin bütün dünyadaki pamuk üreticisin etkileyeceği. Dünyanın en büyük pamuk ihracatçısı ABD kadar küçük Afrika ülkeleri de Çin'in pamuk politikasından nasibini alacak. Örneğin Tanzanya'dan da pamuk ithal eden Çin stoklarını elden çıkardığı takdirde bu ülkeden yaptığı alımları da azaltacak.
Her şey ihracat için
Tanzanya'nın pamuk ihracatının gerilemesi bütün ülke ekonomisinin kâbusu olur. Halkın yüzde 40'ının pamukla geçimini sağladığını belirten Tanzanya Pamuk İdaresi'nin sözcüsü Gabriel Mwalo, rekoltenin Afrika standartlarının bile altında olduğunu ve pamuğun yüzde 70'ini ihraç etmelerine rağmen katma değer yaratamadıklarını söylüyor.
Komşu Mozambik dünya piyasasına daha da bağımlı. Mozambik Pamuk Enstitüsü başkan yardımcısı Gabriel Paposseco çırçır ve tekstil endüstrisinin batması yüzünden pamuğu yüzde yüz oranında ihraç etmek zorunda kaldıklarını ve sadece çekirdeğinden yağ ve hayvan yemi elde edebildiklerini söylüyor. Mozambik'te de pamuk ekilen arazinin verimi dünya ortalamasının altında kalıyor. Üretici fakir olduğundan tohumluk, ilaç ve gübre alamıyor. Pamuğun sürdürülebilir tarımcılıkla verim ve kalitesini arttırmak için yapılan çalışmalardan yakında sonuç alınması umuluyor.
Mozambik'te genetik özelliği değiştirilmiş pamuk ekimine izin verilmiyor. Sudan'da ise iki yıldır genetik pamuk türleri yetiştirilebiliyor. Sudan Zirai Araştırma Merkezi yetkilisi Abdülrahman Abdüllatif genetik pamuğun toplam mahsul içindeki payının yüzde 25'i bulduğunu, yeni ve verimli genetik pamuk tohumu sayesinde önümüzdeki yıl bu oranı yüzde 50'ye çıkarabileceklerini söylüyor. Sudanlı tarım mühendisi yeni tohumların Çin'den geldiğini belirterek, ‘Çin bizden petrol alıyor, karşılığında da bizi genetik pamuğa alıştırıyor', diyor.