Eski ÖDP Genel Başkanı, Birgün yazarı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, dün Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek tarafından açıklanan Orta Vadeli Program (OVP) için “Olağan Vaatler Palavrası” ifadesini kullanarak, “OVP’nin en büyük özelliği öngörülerinin hiçbir zaman gerçekleşmemesi” dedi.
“Önümüzdeki 3 yılda da fazla umutvar olmak için bir neden görünmüyor” diyen Kozanoğlu yazısında, “Hayallerden önce gerçekleşenlere itibar edersek 3 yıl önce 2015 için bizlere 12,860 dolar kişi başına gelir vaat edilirken gerçekleşmenin yüzde 28 aşağıda 9,286 dolarda kaldığını; 187 milyar dolar ihracat hedefinin 144 milyar dolarda çakıldığını; yüzde 5 enflasyon iddiasının yüzde 8.8’le çok uzağına düşüldüğünü görürüz” diye yazdı.
Kozanoğlu’nun Birgün’de “Olağan Vaatler Palavrası (OVP)” başlığıyla yayımlanan (12 Ocak 2016) yazısı şöyle:
Orta Vadeli Program (OVP) dün Başbakan yardımcısı Mehmet Şimşek tarafından açıklandı. OVP’nin en büyük özelliği öngörülerinin hiçbir zaman gerçekleşmemesi. Bu nedenle OVP’yi “Olağan Vaatler Palavrası” olarak açıklamak daha gerçekçi olabilir. Aslında 2016-2018 dönemine ilişkin OVP Ekim ayında ilan edilmişti. Şimdi “yeni hükümet” hedefleri revizyona tabi tutuyor. Bir anlamda hükümet hedef büyütüyor.
Hayali rakamlar
Ekim ayında, hemen seçim öncesi dolar bazında kişi başına gelirin gerilediği ortaya çıkmasın diye satın alma gücü paritesine göre 19 bin 500 dolarlık “hayali” bir rakam açıklanmıştı. Şimdi ise mecburen kişi başına gelirin 1300 dolar gerileyerek 9364 dolara indiği itiraf ediliyor. Projeksiyonlar doğru çıksa bile 2017 rakamı 10,030 dolarla 2014’ün 10,390 dolarının gerisinde kalacak. Daha 3 ay önce 2015 büyümesi yüzde 3 tahmin edilirken, şimdi yüzde 4 büyüme bekleniyor. Bu ancak 2015 son çeyreğinde yüzde 5.6-5.7’lik bir tempoyla mümkün ki, hiç de gerçekçi görünmüyor. Yarım puanlık artırımla 2016 büyümesi 4’ten 4.5’e, 2017 büyümesi ise 4.5’ten 5.0’e revize ediliyor.
Sihirli reçeteniz ne?
Buna karşılık cari açık beklentileri de aşağı çekiliyor; 2015 için yüzde 5.2’den yüzde 4.4’e; 2016-2018 aralığında ise sırasıyla 4.9, 4.7, 4.4 iken 3.9, 3.7, 3.5’lik açıklar öngörülüyor. Bilindiği gibi Türkiye’de büyüme hızlandıkça cari açık artar. Son üç yılda cari açığın göreceli daralmasının nedeni, ekonominin yavaşlaması, özellikle ithalat talebinin hız kesmesidir. Henüz üç ay geçmeden daha hızlı büyüme, daha sınırlı cari açığı gerçekleştirecek “sihirli reçete”nin ne olduğunu kamuoyu merak etmekte!
Büyüme mucizeleri…
Şimşek’in konuşmasından satırbaşları okunduğu zaman; “Küresel büyüme kriz öncesi seviyelerin oldukça altında, toparlanma yavaş olacaktır.”, “Gelişmekte olan ülkelerdeki yavaşlama çok önemli bir husustur, yavaşlama ile birlikte risk iştahı azalmaktadır.”, “Gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye akımlarında ciddi bir yavaşlama var. Bu da bütün ülkeleri etkiliyor.” ifadeleri, tam tersine karamsar bir dünya tablosuna işaret ederken, Türkiye’nin küçük çaplı bir büyüme mucizesini nasıl gerçekleştireceğini anlamak kolay değil.
Başbakan Yardımcısı 2015’te yüzde 14.6 civarında seyreden tasarruf oranının yüzde 2018’de 18’e çıkacağını da iddia ediyor. Şirketler, hane halkları ve hükümet ortalama daha fazla tasarruf ederken, aynı zamanda mal ve hizmetlere taleplerin de nasıl hızla artıp, daha yüksek büyüme rakamlarına ulaşılacağı bir “muamma” olarak duruyor.
İşsizliğin itirafı!
Bir önceki OVP’de 2018 için yüzde 9.9 işsizlik öngörülürken, şimdi bu oran yüzde 9.6’ya çekiliyor. Ama bir anlamda tüm iyimser beklentilere karşın işsizlik sorununun 2018’de de çözülemeyeceği itiraf ediliyor.
Enflasyon da hayal...
Enflasyon beklentileri ise yukarı çekiliyor. 2016’da yüzde 7.5 enflasyon tahmini bir önceki OVP’nin tam 1 puan üzerinde. Hatırlanırsa AKP döneminde ilan edilen bir yüzde 5-5-5 hedefi vardı. Büyüme-enflasyon ve cari işlemler açığı hep yüzde 5’e demir atacaktı. Geçen yılları bu beklentilerin bir hayal olarak kaldığını, hep “umutların bir başka bahara” ertelendiğini gösterdi. Muhtemelen bu kez de AKP hükümetini aynı “mukadderat” bekliyor.
Ne umduk ne bulduk!
Hayallerden önce gerçekleşenlere itibar edersek 3 yıl önce 2015 için bizlere 12,860 dolar kişi başına gelir vaat edilirken gerçekleşmenin yüzde 28 aşağıda 9,286 dolarda kaldığını ; 187 milyar dolar ihracat hedefinin 144 milyar dolarda çakıldığını; yüzde 5 enflasyon iddiasının yüzde 8.8’le çok uzağına düşüldüğünü görürüz. Önümüzdeki 3 yılda da fazla umutvar olmak için bir neden görünmüyor.
Yazının orjinali için tıklayın.