GÖKÇER TAHİNCİOĞLU
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin “hak ihlali” kararına ve bu karara uyulmaması nedeniyle Avrupa Konseyi’nin Türkiye hakkında yaptırım sürecini başlatmasına rağmen Gezi davasında ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum edilen ve bu cezası onanan Anadolu Kültür Yönetim Kurulu Başkanı Osman Kavala’nın yargılamanın yenilenmesi talebi reddedildi.
Kavala’nın talebi üzerine, önceki yargılamada bulunmayan hakimlerden oluşturularak yenilenen İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti, oybirliğiyle talebi geri çevirdi. Heyet, kararına, Kavala’nın yargılamanın yenilenmesi için öne sürdüğü iddiaların yargılama aşamasında zaten değerlendirilmiş olmasını gerekçe gösterdi. Kararda, AİHM kararına ve Avrupa Konseyi sürecine ise değinilmedi.
31 Mart seçiminden sonra başta gazeteci Abdulkadir Selvi olmak üzere, farklı çevrelerce AİHM kararı doğrultusunda tahliye edilebileceği söylenen Kavala’nın yargılamanın yenilenmesi talebi yeniden reddedildi.
Kavala’yı ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum eden İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi heyetinin, yargılamada bulunduğu için yargılamanın yenilenmesi talebini değerlendiremeyeceği gerekçesiyle yenilenmesi, oluşturulan yeni heyetin talebi karara bağlayacak olması, farklı yorumlara neden olmuştu.
“312. madde iptal edilirse yargılama yenilenir”
Talebi oybirliğiyle reddeden mahkemenin yenilenmiş heyeti, kararda, savcılığın görüşüne yer verdi.
Savcılık, ilk olarak gazeteci Selvi tarafından gündeme getirilen, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildiği için yargılamanın yenilenmesi gerekeceği yönündeki görüşün doğru olmadığını savundu. Savcılık görüşünde, "İlgili itirazın hükumet sisteminin ortadan kalkması sebebi ile TCK 312. maddesini geçersiz kılacağına yönelik olduğu anlaşılmakla; ilgili TCK 312. maddesinin halen yürürlükte bulunduğu, hükumet sistemi değişikliğinin T.C. Anayasası kapsamında değerlendirildiği ve düzenlendiği, bu hususta ilgili kanun maddesinin geçerliliğini hali hazırda koruduğu, buna ilişkin başvurunun kanun iptali gerekçesiyle AYM'ne başvuru yapılmak suretiyle kanun iptali durumu olması halinde geçerlilik kazanacağı anlaşılmakla, şu aşamada yürürlükte bulunan TCK 312. Maddesi sebebiyle reddine" denildi.
Yasada yer alan AİHM kararı gerekçesi yok sayıldı
Kararda, CMK’daki yargılamanın yenileneceği hallere yönelik düzenleme anımsatıldı. CMK’nın ilgili düzenlemesinde, bu haller arasında, "Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlali suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa dayandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması, bu halde yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde istenebilir" düzenlemesi de yer alıyor.
Buna karşılık, mahkeme, kararında bu duruma değinme gereği görmedi. Kararda, şu ifadelerin kullanılmasıyla yetinildi:
"Yargılamanın yenilenmesindeki amaç, gerçeğin araştırılması ve böylece toplumun ve sanığın menfaatinin korunmasıdır. Yargılamanın yenilenmesi talebinde yeni kanıtlar öne sürülüp, önceki dosyada mevcut diğer belgelerle birlikte talep dilekçesi değerlendirildiğinde hükümlü lehine yeni bir durum oluşturmayacağı ve hükümlü hakkında verilen Mahkememiz kararının Yargıtay incelemesi neticesinde onanmak suretiyle kesinleştiği, sanığın dilekçesinde belirttiği hususların kanun yolu aşamasında incelendiği, CMK 311. Maddesinde bulunan koşulların oluşmadığı, CMK 311. Maddesindeki yargılamanın yenilenmesi sebeplerinin mevcut olmadığı kanaati ile aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur."