Amerikan Ulusal Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA), 10 yıl içinde Ay'a tekrar uzay aracı göndermeyi planlıyor. NASA'nın gelecekte Ay ve Mars misyonlarında da kullanacağı yeni nesil uzay aracı Orion'da hazırlıklar sürüyor.
NASA'nın yeni Ay misyonunun adı, Yunan mitolojisine göre Apollo'nun kardeşi olan Artemis.
Orion geleceğe yönelik tasarlansa da "retro" dokunuşlar da barındırıyor. Örneğin koni şeklindeki kapsülü, yarım yüzyıl önce Ay'a seyahat eden Apollo'yu anımsatıyor.
Tabii ki aradan geçen yıllarda Ay'dan Dünya'ya dönüş yolu değişmedi.
Ama astronotlar Neil Armstrong ve Buzz Aldrin, 1969 yılında Ay'ın Sessizlik Denizi bölgesine indiklerinde, Orion'un teknolojisini hayal bile edemezlerdi.
Uzayda yolculuk etmek için gereken teknoloji, Uluslararası Uzay İstasyonu gibi Dünya'ya daha yakın mesafedeki astronotların karşılaştığı zorluklardan daha fazlasına cevap verebilir olmalı.
Orion, temelde dört parçadan oluşuyor:
- Astronot ve kargo taşıyan kabin modülü
- İtme ve elektrik gücünü destekleyen Avrupa Servis Modülü (ESM)
- Acil bir durumda Orion'u tehlikeden uzaklaştıracak Fırlatma Durdurma Sistemi (LAS)
- Orion'u fırlatmak için Uydu Fırlatma Sistemi (SLS) roketine bağlayacak uzay aracı adaptörü
18 milyar dolar harcandı
Eski ABD Başkanı George W. Bush döneminde tasarlanan, 2006 yılında inşa edilmeye başlanan Orion'un maliyeti 18 milyar doları aştı.
Kabin modülünün yapısal iskeleti alüminyum-lityum alaşımından oluşan bir basınçlı kazan. Ağırlığı azaltırken yapısını güçlendirmek için ona petek şekli veren pek çok cepten oluşuyor.
Basınçlı kazanı oluşturmak için ayrı ayrı üretilen parçalar "sürtünme karıştırma kaynağı" yöntemiyle bir araya getiriliyor, yani kaynak izi olmadan birbirine kenetleniyorlar.
Daha sonra üzeri sıcağa ve soğuğa dayanıklı panellerle kaplanıyor.
Kabin modülünün en önemli özelliklerinden biri, şimdiye kadar insan taşıma görevlerinde kullanılan en büyük ısı kalkanıyla kaplanmış olması.
Dört astronotu taşıyabiliyor
Orion'un kabininde dört tane, boya ve kiloya göre ayarlanabilir koltuk bulunuyor. Astronotlar buralara yerleşince ısı kalkanlarının arasına dizilmiş dört pencereden dışarıyı görebiliyorlar.
Orion fırlatma sonrası yörüngeye girdiğinde, kabin üyeleri koltukları kaldırarak kendilerine daha fazla alan oluşturabiliyorlar.
Üç ekranı bulunan kontrol konsolu ve 67 fiziksel anahtar, pilota ve amire uzay aracını izlemek için imkan tanıyor. Konsollar kabin üyelerine manuel kontrol imkanı sağlarken Orion'un dört uçuş bilgisayarı navigasyon ve diğer kritik operasyonları insan müdahalesine ihtiyaç duymadan yapabiliyor. Bu da astronotlara başka işlerle ilgilenmek için zaman tanıyor.
Bu bilgisayarlar, yolcu uçakları için üretilenler temel alınarak ama uzay yolculuğuna uygun şekilde, G-kuvvetine, titreşime ve radyasyona dayanıklı olarak tasarlanmış. Orion'u inşa eden Lockheed Martin'den Rob Chambers "Başarısız elektrik sistemi nedeniyle yanacağından değil derin uzay ortamıyla başa çıkmak için dört set uçuş bilgisayarı koyuyoruz" diyor.
Astronotların acil durumda turuncu renkli uzay kıyafetlerini giymesi gerekiyor. Aracın içindeyken kullanılan bu elbiseler hava, soğutma, iletişim gibi ihtiyaçları karşılamak için tasarlanmış.
Astronot Vang Yaping uzay yürüyüşü yapan ilk Çinli kadın oldu
Jeff Bezos'un şirketi Blue Origin ticari uzay istasyonu kurmayı planlıyor
Nasa'nın yeni Mars aracı ve 'yedi dakikalık dehşet'
Radyasyondan nasıl korunuyorlar?
Uzaydaki radyasyonun farklı kaynakları var ancak en sinsi tehlike Güneş'in belli dönemlerde uzaya saldığı yüklü partiküllerden oluşan bulutlar. Bu bombardıman uzun vadede kanser ve kalp hastalıklarına yakalanma riskini arttırıyor.
Derin uzayda astronotlar Uluslararası Uzay İstasyonu'nda aldıklarından üç kat fazla radyasyona maruz kalıyorlar.
Orion'daki astronotlar bu partikülleri fark ettiğinde kapsül katının altındaki dolaplara gidecek. Burası uzay aracında radyasyona karşı en güçlü korumayı sağlayan yer.
Orion, Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden, NASA'nın Uydu Fırlatma Sistemi roketiyle gönderilecek. Bu sistem Apollo dönemindeki Saturn V'den çok daha kuvvetli.
Fırlatmadan geri dönüşe kadarki süre boyunca Orion kabin modülü ona hava, elektrik, itme gücü sağlayan Avrupa Servis Modülü'ne bağlı kalacak.
Artemis-3 olarak bilinen ve 2020'lerde olması planlanan ilk Ay yüzeyine inme görevi için Orion, Ay yörüngesinde bir iniş gemisine bağlanacak. Bunun Elon Mask'ın Starship'i olması bekleniyor.
Dünya'ya dönmek için ise kabindeki koltuklar tekrar takılıyor ve herkes yerine geçiyor. Böylece okyanusa inerken zarar görmeyecekler.
Ardından servis modülünden ayrılan Orion kapsülü eve dönmek için ateşleniyor.
Atmosfere süpersonik bir hızla girdiğinde ısı kalkanının 2760 santigrat dereceye kadar dayanması ve ısıyı kapsülden uzaklaştırması bekleniyor.
Bu sırada kabin modülüne bağlı olan paraşütler hızı azaltarak Pasifik Okyanusu'na güvenli bir iniş gerçekleştirilmesini sağlayacak. Yolcular ise onları bekleyen gemi ile buradan ayrılarak görevi tamamlayacak.