Yaş ilerledikçe spordaki performans azalır. Bu bakımdan 45 yaşındaki Alman sürat patencisi Claudia Pechstein'in Güney Kore'deki Kış Olimpiyatları'nda bir kez daha madalya şansı araması takdirle karşılandı. Deutsche Welle'den Hannah Fuchs sporla yaş arasındaki ilişkiyi Alman Spor Yüksekokulu Spor Tıbbı Kürsüsü öğretim üyelerinden Profesör. Dr. Wilhelm Bloch'a sordu.
Deutsche Welle: 45 yaşındaki Claudia Pechstein ve Kış Olimpiyatlarına katılan Alman kafilesinin en yaşlı elemanı. Yaşına rağmen Pechstein'ın madalya şansı yüksek görülmekteydi. Pechstein'ın olağanüstü bir sporcu olduğu söylenebilir mi?
Wilhelm Bloch: Claudia Pechstein'ın bir anlamda fenomen olduğu pekala söylenebilir. İleri yaşta böylesine başarılı olabilmek gerçekten takdire şayandır.
Bu yaşta dünyanın en iyileri arasındaki yerini korumak zor değil mi?
Branşına göre değişir. Sürat pateni ve diğer mukavemet gerektiren branşlarda yaş ilerlediğinde de değerlendirilmesi mümkün olan özelliklere sahip olmak gerekir. Kaslara ve dayanma gücüne bindirilen yük yaşla birlikte formun düşmesine rağmen uzun süre muhafaza edilebilir.
Sprint ve halter gibi kas gücünün en kısa zamanda maksimuma ulaşması gereken sporlarda Claudia Pechstein'ın şansı olamazdı. Sürat pateninde de mesafe kısaldıkça daha fazla geriye düşüyor. Belli bir tempoyu tutturmak ve her turda aynı zamanı yakalamak ona artık zor geliyor. Yaşı elvermiyor. Claudia Pechstein artık 30 yaşındaki formunda değil ama formunu uzun süre korumayı başardı.
Bu başarıyı gösterebilmek için spora erken başlamak mı gerekir, yoksa ileri yaşta başlayan formunu uzun süre koruyabilir mi?
Geç başlarsanız zirvedekilerle boy ölçüşemezsiniz. Ama yaş yüksek form tutmanıza engel teşkil etmez. 40 illa 50 yaşlarında maratona başlayanların başarılı olabileceğini gösteren araştırmalar var. Ama tabii dünyanın en iyilerinden bahsetmiyoruz.
İlerde daha fazla yaşlı sporcu olacak mı? Bazı branşlarda bu eğilimi görmek mümkün.
Bu rastlantı da olabilir, yeni bir trend de. Sürekli değişmekte olan antrenman tekniklerinin önemli payı var. Modern hazırlık metotları sayesinde sporcu formunu uzun süre muhafaza edebiliyor.
Modern antrenmanın farkı nedir?
Sporcu antrenman süresi, yoğunluğu ve hareket tekniği gibi faktörleri daha yararlı bir sıraya koyabiliyor. Dinlenme ve rejenerasyon yönetimi değiştiği gibi artık hiçbir şey tesadüfe bırakılmıyor. Hayat tarzını bu koşullara uyduran sporcu formunu koruyabiliyor. Claudia Pechstein disipline bu kadar önem vermese ve bu kadar azimli olmasa formunu bu kadar uzun süre koruyamazdı.
Yaşını almış sporcu olmak her zaman dezavantaj mı?
Yavaş da olsa hızlı da olsa, vücut yaşlandıkça bütün fonksiyonları da zayıflar. Tecrübe ve hareket örneğinin arandığı spor branşlarında birikim avantaj sağlayabilir ve sporcu olacakları genç rakibinden daha iyi kestirebilir. Ancak performans gücü 30'undan itibaren inişe geçer. En formda olabileceğimiz zaman dilimi bence 18 ile 30 yaşları arasında aranmalıdır.
Yani 30'u geçince insan daha hareketsiz ve spora elverişsiz olmaya mı başlar?
Bunlar farklı şeyler. Hareket doku bağları gibi pasif mekanizmayla ilgili olduğundan uzun süre esnekliği korunabilir. Kaslar ise zamanla değişir ve gücü azalır. Yaş ilerledikçe bedensel çöküş doğrusal olmaktan çıkar.
Buna karşı ne yapılabilir?
Önemli olan doğu antrenmanı seçmektir. Hangi metodu kullanmalı ve antrenmanla dinlenme arasındaki geçişleri nasıl ayarlamalıyım? Ama bunun çözümünü henüz bulabilmiş değiliz.
Spor ve dinlenme yönetiminin yaş ilerledikçe değiştiğini unutmamak gerekir. Sporcu ne kadar yaşlıysa rejenerasyon süresi de o kadar uzun olur. Uyum süreci o kadar çabuk yerine oturmaz. Antrenmanlarda buna dikkat edilirse çok şey kazanılmış olur.
Hannah Fuchs
© Deutsche Welle Türkçe