Hafta sonu yaşanan fırtına 2016 Olimpiyat Oyunları'nın hazırlıklarını tamamlamakta güçlük çeken Rio de Janeiro'nun yelken tesislerinde büyük hasara yol açtı. Organizasyon Komitesi yıkılan rampayı onarmak için zamanla yarışıyor. Komite Başkanı Carlos Arthur Nuzman, doğanın kaprislerine karşı ellerinden bir şey gelmediğini söylüyor.
5 – 21 Ağustos tarihleri arasındaki Olimpiyat Oyunları öncesinde onarım masraflarını kimin ödeyeceği tartışması sürerken Olimpiyatların maliyetinden kimin sorumlu olduğu da henüz açıklık kazanmış değil.
Alman standardı şart değil
Spor ekonomisti Wolfgang Männig, “Uluslararası Olimpiyat Komitesi, ev sahipliğini yapacak kentin seçilmesinde prosedür değişikliği yapmalı ve dünyanın üç ya da dört kentinde nüfusun yarıdan fazlasının Olimpiyatlardan yana çıkması şartını aramalıdır” diyor. Männig'e göre Olimpiyat Komitesi standartlarının ev sahibi ülkenin şartlarına uydurulması da kaçınılmaz olacak.
1988 Seul Olimpiyatlarının kürek yarışmalarında altın madalya kazanan Wolfgang Männig, Münih, Leipzig ve Berlin'in Olimpiyat adaylıklarına da danışman olarak katkıda bulunmuştu. Hamburg Üniversitesi öğretim üyesi olan spor ekonomisti Rio Olimpiyatları sırasında bu dev organizasyonun gelecekte nasıl finanse edilebileceği konulu sempozyumlara katılacak.
Männig, Olimpiyat Komitesi'nin ev sahibi ülkelerdeki spor tesislerinde aradığı şartları daha esnek kullanması gerektiğini, seyirci kapasitesi kadar güvenlik standartlarının da yerel şartlara uygun olmasına önem verilmesinin kaçınılmaz olduğunu, belirtiyor. Alman uzman, “Uluslararası Olimpiyat Komitesi İsviçre ya da Almanya standartlarını esas alıyor. Halbuki dünyanın her yerinde spor tesislerine bu standartların uygulanması istenmiyor” diyor.
Vergi mükellefi ödüyor
Rio Olimpiyatları, asgari 10 milyar Euro'ya mal olacak. Olimpiyat faturasının sürekli kabarması kadar, masrafların özel ve kamu kaynakları arasında nasıl paylaştırılacağı da tartışma konusu. Resmi açıklamalara göre, Rio'da yapılacak Olimpiyatların mali yükünün yüzde 57'sini özel yatırımcılar üstlenecek.
Brezilya'daki Dünya Şampiyonası ve Olimpiyat Halk Komitesi ise bu oranın yüzde 37'yi geçmeyeceğini ve Olimpiyat masraflarının yüzde 67'sinin vergi mükellefinin cebinden çıkacağını hesaplamış. Halk Komitesi vergi indirimiyle kamu-özel yatırım ortaklığına tanınan kolaylıkların resmi hesaplara dahil edilmemesinden dolayı Olimpiyat Komitesi'ni eleştiriyor.
Öngörülmesi mümkün olmayan, tesislerin tamir masraflarıyla Zika virüsü ile mücadele giderlerinin Olimpiyat bütçesinde yer almaması yoğun eleştirilere yol açmış, Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı Thomas Bach da Rio ziyaretinde, Olimpiyatların başarıya ulaşması için Organizasyon Komitesi'ne mali yardımda bulunmaya hazır olduklarını söylemişti.
Zarar etmek yasak
Anlaşmalara göre yerel Organizasyon Komitesi giderlerinin yarısı Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından karşılanıyor. Thomas Bach, organizasyonun nakit sıkıntısı yüzünden aksamaması için Organizasyon Komitesi'ne 500 milyon Euro ödeyeceklerini açıkladı.
Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin Rio'daki yaz oyunlarını zararla kapatması söz konusu olmayacak. Tıpkı Dünya Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) gibi Olimpiyat Komitesi de ilgili hükümetlerden bütün açıkların organizasyonu üstlenen ülkeler tarafından karşılanacağına dair teminat alıyor.
"Komite kesenin ağzını açmalı"
Spor ekonomisti Männig, bu sistemin değiştirilmesi ve kentlerin Olimpiyat organizasyonuna özendirilebilmesi için Komite'nin bu kadar talepçi olmayıp yerel organizasyon komitelerine yaptığı yardımı arttırması gerektiğini söylüyor. Wolfgang Männig, “Artık Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin ‘ihtiyacınız olan 20 bin kişilik olimpiyat stadının masrafını üstleniyoruz, size hediyemiz olsun' diyebileceği bir noktaya geldik” diyor.
Olimpiyat, Riolulara maddi bakımdan yaramış. Bir araştırmaya göre 2008 – 2016 yılları arasında Rio'da kişi başına milli gelir yüzde 30 oranında artarak 415'ten 541 Euro'ya çıkmış. Brezilya'nın diğer bölgelerinde bu oran yüzde 20'nin altında kalmış.
Kamuoyu araştırma şirketinde çalışan iktisatçı Marcelo Neri, Rio ekonomisinin Olimpiyat sayesinde canlandığını, ekonomik kriz nedeniyle bütün ülkede durgunluk hüküm sürerken Rio'nun ekonomik büyümeye önemli katkıda bulunduğunu söylüyor.
Olimpiyatların ekonomiyi canlandırıcı etkisi Roma, Paris, Budapeşte ya da Los Angeles'i 2024 Olimpiyatlarının ev sahipliğine aday olmaya teşvik eder mi? Halk oylamasıyla adaylıktan vazgeçen Almanya'nın Hamburg kenti anlaşılan bu faktöre önem vermiyor.