Selçuk BAŞAR- İnan KALYONCU/TONYA (Trabzon), (DHA) - TARİHİ Osmanlı Dönemi\'ne uzanan, 360 tereyağının sunulduğu yarışmada birinci seçilen, Trabzon\'un coğrafi tescilli Tonya tereyağının üretildiği süt fabrikasında ekonomik sorunlar nedeniyle 44 yıl sonra üretime ara verildi. Kooperatif olarak 1974\'te kurulan fabrikada üretime ara verilmesiyle yaklaşık 50 kişi işsiz kaldı. İlçede hayvancılıkla geçimini sağlayanların ürettiği sütler ise fabrikada üretimin durdurulmasıyla elde kaldı. Hayvancılıkla uğraşanlar, fabrikanın üretime tekrar geçirilmesini, ürettikleri sütlere talip çıkmasını istedi.
Trabzon\'un Tonya ilçesinde, 1974 yılında, kooperatifleşme girişimiyle kurulan \'Tonyakoop\' adlı süt fabrikasında, ekonomideki son gelişmeler nedeniyle üretime ara verilme noktasına gelindi. Osmanlı Salnamesi\'nde bahsedilen, 2017\'deki \'Türkiye Kültür Oscarları Yarışması\'nda birinci seçilerek, coğrafi işaretle tescillenen tereyağıyla ünlü ilçede, tarihi fabrikada üretime ara verilmesi üzüntüye neden oldu. Üretime ara verilmesi kararıyla yaklaşık 50 kişi işsiz kalırken, hayvancılıkla geçimini sağlayanların ürettiği sütler ise ellerinde kaldı. İlçe sakinleri, bölgenin önemli kuruluşlarından olan fabrikada üretime yeniden geçilmesini ve ürettikleri sütlerine talip çıkmasını istedi. Günde yaklaşık 30 ton süt işlenen fabrikada üretime ara verilmesiyle işsiz kalanlar da işletme önünde eylem düzenlemeye hazırlanıyor. İşletmenin borcunun 2 milyar liraya ulaştığı öğrenilirken, fabrikanın akıbetinin ne olacağı ise ilçe sakinleri arasında merak konusu oldu.
\'BAŞARAMADIK\'
Tonya Süt Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Yakupoğlu, işletmede faaliyetlere ara verildiğini açıklarken, \"Herhangi bir şirketin işletmemize ortak olmasını istedik. Tüzük ve genel kurulun bize verdiği yetkiyi kullanmak istedik. Çünkü fabrikanın bayağı sıkıntıları var. İcrada 2 milyara yakın borçlarımız var. Bankalardan paralarımız gelse bile icraya veren arkadaşlarımız paralarımızı alıyor. İlçede fabrikamıza yeterince süt verilmiyor. Aldığımız süt miktarı 2- 2,5 tona düştü. Sütün de kalitesi yok. Yaşanan sıkıntılar nedeniyle fabrikanın üretimini geçici olarak durdurma kararı aldık. Tüzüğe göre zararla bir şey yapmamız suçtur. Şimdiye kadar hiçbir zararımız olmamıştır. Başaramadık. Başarmak için mücadele edeceğiz. Sütlerin kaliteli bir şekilde fabrikamıza gelmesini talep ediyoruz. Yoksa biz süt fabrikasını kapatmak veya ara vermek durumunda kalmayız. Süt gelmedikten sonrada fabrikanın yürümesi mümkün değildir\" diye konuştu.
\'TONYA İÇİN FELAKET\'
Fabrikada yanlış yönetim nedeniyle bu sorunlarla karşı karşıya kalındığını öne süren yöre esnafından Osman Yıldırım, \"Dedelerimizin, babalarımızın kurmuş olduğu fabrika, yanlış yönetimlerin yüzünden işi bilmeyenlerin yüzünden yanlış ticaretin yüzünden kapatılmıştır. Ben bunu esefle karşılıyorum, böyle bir şeyin olmasından üzgünüm. Böyle bir şeyin olmaması gerekirken, gerek siyasiler gerek idareciler bu konuda işe el atmalarını, en dürüst şekilde iş ile ilgilenmelerini kısa bir zamanda umuyorum. Ama öyle zannediyorum ki bu işin öyle kısa zamanda halledilmeyeceğini biliyorum. Yanlış yönetimlerin yüzünden Tonya Süt Fabrikası\'nda üretim durmuştur\" dedi.
Fikret Sağlam ise işletmede üretimin durdurulmasının yöre için felaket olduğunu belirterek, \"Özellikle Tonya\'nın tek geçim kaynağı olan süt fabrikası, yıllardır aileler çocuklarını orayla okuttu. Kapanması benim için ve Tonya için büyük bir felakettir\" diye konuştu.
\'BİZ NASIL HAYVAN BAKACAĞIZ?\'
Yörede hayvancılık ve tarımla uğraşıp, geçimini sağlayan Emine Karadeniz de \"Hayvancılığı bitirdiler. Ben çayır almaya geldim. Çayır bir sürü para, saman bir sürü para, yem bir sürü para. Yemi çıkardılar 85 liraya; biz hayvanımıza ne alacağız? Biz nasıl hayvan bakacağız? Biz yaylalarımıza gidiyoruz. Yaylarımızı elimizden almaya uğraşıyorlar. Biz nasıl bakacağız hayvanlarımızı?\" dedi.
Mağdur olduklarını dile getiren çiftçi Fatma Demiroğlu ise \"Yem, kepek veremiyor. İyi yönetilemedi, kapatıldı. Tonya halkı mağdur, yapabileceğimiz bir şey yok. Tonya’nın tek gelir kaynağı Tonya Süt’ün kapatılması ile mağdur olduk\" diye konuştu.
FOTOĞRAFLI