T24 - ABD Başkanı Obama’nın Ankara Büyükelçisi adayı Francis J. Ricciardone’nin Kongre vetosu üzerine atanamaması, Obama yönetimini sıkıştırdı.
Beyaz Saray bir taraftan atamaya karşı çıkan Cumhuriyetçi senatör Sam Brownback’i ikna için yakın markaj yapıyor, öte yandan sürenin uzaması ihtimaline karşı alternatif formül üzerinde duruyor. 2 Kasım’da yapılacak ara seçime kadar Kongre’den Ricciardone için onay çıkmazsa Obama’nın yetki kullanarak Türkiye’ye geçici büyükelçi olarak başka bir ismi göndermesi gündemde.
Yakın ilişkiye itiraz
Bağdat’a atanan Amerikan Büyükelçisi James Jeffrey’nin yerine Obama’nın aday gösterdiği Ortadoğu deneyimiyle tanınan Ricciardone’nin atanması ile ilgili Kongre onayı, yaz aylarında neo-con’ların (yeni muhafazakarların) engeline takılmıştı. Kongredeki Cumhuriyetçiler, Bush dönemindeki Kahire Büyükelçiliği sırasında Genişletilmiş Ortadoğu Projesi kapsamında yürütülen çalışmalara destek vermemekle ve gittiği ülkelerin liderleriyle fazla samimiyet kurmakla suçladıkları Ricciardone’nin hassas bir dönemden geçen Türkiye’ye atanmasını bloke etmişti. Ricciardone’ye yönelik blokajın gerekçelerini ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’a gönderdiği mektupta savunan Cumhuriyetçi Senatör Sam Brownback, Türk hükümetinin laik köklerden uzaklaşmasından kaygı duyduklarını ve bu dönemde Ricciardone’nin hükümete fiili destek vermesinden endişeli olduklarını anlatmıştı.
Hillary Clinton’dan telefon
Edinilen bilgilere göre Obama yönetimi Brownback’i ikna ederek Ricciardone’nin adaylığının Senato Genel Kurulu’na götürüp onaylanmasını sağlamak için büyük çaba sarf ediyor. Çabaların merkezinde ise kilit adam konumundaki Brownback’e yakın markaj var. Hillary Clinton’ın geçen hafta Brownback’i bizzat arayarak güçlü ifadelerle “Bu işin 6 hafta içinde çözülmesi gerekiyor” mesajı verdiği öğrenildi.
Yeni Kongre daha büyük risk
2 Kasım’da yapılacak ara seçimlerde ABD Kongresi’nin en yüksek iki yasama organı olan Temsilciler Meclisi ve Senato üyeleri yeniden belirlenecek. Bu çerçevede 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı, 100 üyeli Senato’nun da 37 üyesi yeniden seçilecek. Temsilciler Meclisi’nde 257, Senato’da 58 üyesi bulunan Demokrat Parti’nin seçimlerde Kongre çoğunluğunu kaybedebileceği konuşuluyor. Bu durumda Obama yönetiminin istediği atamaları yapması daha da zorlaşacak. Riskin farkında olan yönetim, seçim öncesinde Türkiye’ye büyükelçi sorununun çözülmesi için bastırıyor. Ancak seçime kadar Kongre onayının çıkmaması durumunda Beyaz Saray, Ortadoğu’daki Amerikan çıkarları açısından kritik bir konumda görülen Türkiye’nin uzun süre büyükelçisiz bırakılmaması için geçici atama formülünü devreye sokabilir. Türkiye’deki büyükelçilik koltuğu Temmuz sonundan beri boş duruyor.
Ankara ara formüle soğuk
Ricciardone’nin bir an önce gönderilmesinde ısrarlı olan Ankara, geçici ya da ara formüllere sıcak bakmıyor. Türkiye’ye idareten başka bir isim gönderilmesinin iki ülke arasında son aylarda uç veren sıkıntıların aşılmasını zorlaştırmasından endişe ediliyor. Konunun, BM Genel Kurul toplantıları için New York’a giden Dışişleri Bakanı Davutoğlu’nun Amerikalı meslektaşı Clinton ile yapacağı görüşmede de gündeme gelmesi bekleniyor.
Başkanın geçici atama yetkisi
Devlet bürokrasisindeki kritik görevler için ABD Başkanı’nın geçici atama yetkisi var. Ancak bu atamalar siyasette ve kamuoyunda tartışmalara neden oluyor. Obama başkanlık koltuğuna oturduğunda bu yetkiyi kullanmama sözü vermesine rağmen Mart ayından itibaren çok sayıda geçici atamaya imza atmak durumunda kaldı. Obama bugüne kadar aralarında büyükelçilerin de bulunduğu 22 geçici atama yaptı. Geçici büyükelçiler (recess ambassador) genelde kıdemli isimler oluyor ancak kariyerinde sıçrama yapması beklenmeyen diplomatlar arasından seçiliyor. Obama en son 19 Ağustos’ta geçici atama yetkisini kullanarak El Salvador’a büyükelçi göndermişti.