Tarafların gece yarısına kadar İran'ın nükleer faaliyetlerini silaha dönüştürmeden, sivil amaçlara yönelik sürdürmesinin garanti altına alınacağı bir ön anlaşmaya varmaları bekleniyor. Tahran yönetimi ise nükleer enerjiyi sivil amaçlarla kullandığını her fırsatta yineliyor. Atom bombası üretimine yönelik girişimleri bulunmadığında ısrarlı olan İran, Batı'nın bu kaygı nedeniyle uyguladığı ekonomik yaptırımları da sonlandırması gerektiğini savunuyor. Çünkü İran ekonomik yaptırımlar nedeniyle uzun yıllardır büyük sıkıntı çekiyor.
Avusturyalı İran uzmanı Walter Posch nükleer müzakerelerin başarıyla sonuçlanarak, İran'la anlaşmaya varılması halinde Tahran'ın da rahatlayacağını belirtiyor. “Anlaşmanın politik tartışmalara son derece önemli bir etkisi olacaktır" diye konuşan Posch, bu durumda hükümetin de rahatlayacağını belirtiyor. Posch, "O zaman haklı olarak, ‘bakın, uzlaşıya açık olursak, makul gerekçeler sunarsak, ihtilalci asabiler yerine eski ve deneyimli çekirdek kadroya güvenirsek o zaman uluslararası toplumla birlikte başarılı sonuçlar elde ederiz' diyebileceklerdir. Ama aynı zamanda radikal çevreler de tüm güçleriyle bu anlaşmayı kötülemeye çalışacaklar ve bir şekilde halen varlıklarını sürdürdüklerini gösteremeye çalışacaklardır” diye konuşuyor.
Öncelikli hedef yaptırımların kaldırılması
Nükleer müzakerelerde İran'ın öncelikli amacı yaptırımların kaldırılması. Yaptırımlar kalkınca İran halkı da rahat bir nefes alacak. Ancak İran'a yönelik yaptırımların boyutu farklılıklar gösteriyor. Bu nedenle söz konusu müeyyidelerin ne kadar hızla bertaraf edileceği de kestirilemiyor.
İran uzmanı Walter Posch'a göre de belirsizliği artıran birçok neden var. O yüzden konuya şu örneği vererek, açıklık getiriyor;
“Bir örnek vereyim. Yaptırımlar aynı zamanda petrol sektörünü de kapsıyor. Eğer İran'a yeniden petrol ihraç etme hakkı tanınırsa, petrol piyasalarındaki düşüş nedeniyle pek getirisi olmayacaktır. Ayrıca Suudi Arabistan'ın petrol fiyatlarındaki düşüşü bir süre daha destekleyeceğini düşünüyorum. Burada süreç açısından asıl tehlike yaptırımların kaldırılmasının etkisinin geç ortaya çıkması.”
İran'da bir kesimin yaptırımların sürmesiyle çıkar elde ettiğini söyleyen Posch buna karşın halkın ve ekonomi çevrelerinin önemli bir kesiminin artık normal şartlar altında yaşamak istediklerini belirterek, “Artık İranlı ekonomi çevrelerinin, orta ölçekli işletmelerin tepkileri giderek büyüyor. Bu kişiler normal bir şekilde para havale etmek istiyorlar. Bu günümüzde mümkün değil. Normal ticaret yapmak istiyorlar. Bu kesim yaptırımlardan çıkar elde eden çevrelerden daha kalabalık” dedi.
Şimdi gözler müzakere masasından çıkacak karara çevrildi. Uzmana göre masadan çıkacak olumlu bir karar hem İran'da hem de uluslararası toplumda büyük umut yaratacak.