The Simpsons animasyon dizisinde Homer Simpson’ın çabuk zengin olmaya yönelik planları genellikle kötü sonlanır.
Yıllara meydan okuyan çizgi dizinin son bölümlerinden birinde Homer, önce oğlu Bart'ı, ardından da kendisini NFT'ye dönüştürerek milyonlar kazanmayı amaçlıyordu.
Ancak sonuç yine benzer oldu ve "NFT çılgınlığının sona erdiğini" öğrendiğinde hayalleri suya düştü.
Bölüm, birkaç yıl önce saman alevi gibi parlayan NFT piyasası ile “başarılı” bir şekilde dalga geçtiği için hayranları arasında büyük alkış aldı.
Peki bu bölümde tiye alındığı gibi NFT'ler gerçekten öldü mü?
Yapılan analizler, NTF’lerin değerinin 2023 Ekim ayında en düşük seviyesine gerilediğini gösteriyor.
Ancak BBC’den Joe Tidy’nin haberine göre kimileri halen bir umut olduğunu düşünüyor.
NFT'ler kripto para birimiyle satın alınan dijital sahiplik sertifikası olarak tanımlanabilir.
Burada satılan sanat eserleri, bir resim ya da heykel gibi fiziksel varlığı olan işler değil. Bu yüzden NFT'ler yani "dijital sertifikalar", nadirliği ve sahipliği temsil ediyor. İsteyen milyonlar harcanan bu işlere dijital olarak ulaşabiliyor ve bunları kendi bilgisayarlarına indirebiliyor.
NFT'ler tıpkı bitcoin ve diğer kripto para birimleri gibi, blockchain (blok zinciri) teknolojisini kullanıyor ve yapılan alışverişler bu teknoloji üzerinden kayıt altına alınıyor.
Bu sistem sayesinde, sanatçı müzayede şirketlerini aradan çıkararak, doğrudan alıcılara ulaşabildiği gibi, satılan dijital eserin yeniden el değiştirmesi üzerinden de komisyon alabiliyor.
Dapp Radar'daki araştırmacılar NFT işlemlerinin değerinin, NFT pazarının zirveye çıkmasından bu yana en düşük noktaya ulaştığını rapor ediyor.
Ticaret hacmi (tüm satışlardan elde edilen para miktarı) 2022'nin başından bu yana %89 düştü.
2022'nin ilk çeyreğinde 12,6 milyar dolara ulaşan büyüklük, 2023'ün üçüncü çeyreğinde 1,39 milyar dolara geriledi.
Paris Hilton da NFT paylaşımlarını sonlandırdı
NFT alımlarının oluşturduğu hacim daralıyor.
Geçen ay, Bored Ape NFT'lerinin yaratıcısı Yuga Labs, sayı vermeden işten çıkarmalar yaptığını duyurdu.
10 bin NFT’den oluşan Bored Ape Yacht Club en ünlü koleksiyonlardan biri olmuştu. Aralarında talk show sunucusu Jimmy Kimmel ve Paris Hilton’un bulunduğu ünlü isimlerin ilgisiyle bu koleksiyon milyonlarca dolara alıcı bulmuştu.
Ancak Paris Hilton, bir senedir eski adıyla Twitter olan X'te NFT'ler hakkında paylaşım yapmıyor. Oysa Ocak ve Şubat 2022'de elindeki koleksiyonu tanıtmak için neredeyse her gün paylaşım yapıyordu.
NFT’lerin değeri üzerine çalışan NFT Price Floor web sitesine göre Bored Ape NFT'lerin taban fiyatı, ulaştığı en üst değer olan 268 bin dolardan 56 bin dolara geriledi.
ABD'li koleksiyoncu ve sanatçı Taylor Whitley, verilen teklifler giderek kötüleştiği için, koleksiyonundaki yedi Bored Ape NFT'sinden altısını elinde çıkardı.
BBC'ye konuşan Whitley, "Aslında satmak istemiyordum ama piyasa gerçekten kötü, bu yüzden benim için yapılacak en akıllıca şey bu. NFT piyasasının daha da küçülebileceğini düşünüyorum" diyor.
Taylor, geçtiğimiz ay, elindeki en değerli Bored Ape'ini 212 bin dolara satmıştı. Oysa daha önce gelen çok daha iyi teklifleri geri çevirmişti.
Eğer piyasa zirve yapmışken satsaydı NFT'leri için en az 10 kat daha fazlasını elde edebilirdi. Ama piyasaya erken yatırım yapan bir isim olarak halen elde ettiği kâr çok büyük.
Örneğin son sattığı işi 200 dolara almıştı ve satıştan bunun bin katı gelir elde etti.
“Bunun bir balon olduğunu düşünmüştüm”
NFT sektöründe dolaşımda, Bored Ape NFT’lerden çok daha az değerli milyonlarca iş bulunuyor.
İskoç sanatçı Angie Taylor, NFT olarak satışa çıkardığı işlerinden 8 bin dolar kadar kazanabiliyordu. Artık işlerini 600 dolara satıyor.
NFT’lerin zirve yaptığı dönemde ayrıldığı günlük işine, yarı zamanlı olarak geri döndü.
Taylor, “Hala ufak tefek şeyler satıyorum ama aynı zamanda maaşlı olarak çalışmak da zorundayım. Artık tüm geçimimi bundan sağlayamıyorum" diyor.
Taylor her zaman “balonun” patlayacağını düşünüyordu:
"Bunun gerçekleşeceği gün için bütçemi yapmıştım. Çünkü bunun bir balon olduğunu, şiştiği gibi bir yerde patlayacağını da düşünmüştüm.”
Yeniden yükseleceğini düşünüyor
Ancak dijital dünyada Little Fish olarak tanınan Adam kısa süre önce kripto punk bir işe 663 bin dolar ödemekten geri durmadı.
Ona göre yaşanan, kışlık kotu yazın almaktan ibaretti.
Satın aldığı işin sahibi bir yıl önce 1,18 milyon dolarlık teklifi reddetmişti.
Adam, NFT'lerin değerinin yeniden yükseleceğini ve bu zaman geldiğinde “gülenin kendisi olacağına” inanıyor.
Adam’ın mevsimsel değişiklikler benzetmesi, kripto para piyasasının mevcut durumuyla paralellik gösteriyor.
Bitcoin ve ethereum (ETH) gibi tanınmış kripto paralar büyük değer kayıplarına karşın halen oldukça değerli durumda.
Bilinen en büyük NFT yatırımcısı, MetaKovan takma adıyla tanınan Vignesh Sundaresan.
Amerikalı sanatçı Beeple'ın 69 milyon dolarlık rekor NFT satışı, piyasanın Mart 2021'deki devasa sıçrayışındaki en büyük nedenlerden biriydi.
Beeple'ı satın alan Sundaresan, “Bunun iyi bir yatırım olup olmadığını bilebilmemiz için hâlâ kat etmemiz gereken uzun bir yol var" diyor ve devam ediyor: “Bu kesinlikle çok büyük bir miktardı ama servetimin önemli bir kısmı değildi."
Sundaresan halen NFT'lerin koleksiyonerler için parlak bir geleceğe sahip olduğuna inanıyor ancak ilk günlerdeki değerlerin sona erdiğini de düşünüyor:
"Kriptoda her şey çok hızlı oluyor ve NFT'lerin bir sonraki aşamasının fiyatla ilgili olmayacağını düşünüyorum.”
Vignesh, spekülasyona dayalı piyasadan yararlanan ve birçok insanı iflas ettiren endüstriyi de eleştiriyor ve "NFT'ler üzerine kurulmuş devamlılığı olan bir şirket görmedim" diyor.
“Deneysel işler piyasayı kurtarabilir”
NFT işleri gerçek oyuncaklara çeviren Pudgy Penguin gibi firmalar da bulunuyor.
Firma satılan her oyuncaktan NFT sahibine telif ücreti veriyor.
Alıcı ilgisi için NFT'lerin fiziksel versiyonları, özel etkinliklere üyelik gibi teşvikler ortaya koyuluyor.
Pranksy olarak bilinen İngiliz NFT girişimcisi, piyasanın toparlanmasının anahtarı olarak bunun gibi deneysel girişimleri gösteriyor.
O da piyasanın toparlanacağını tahmin ediyor ancak daha önce görülen seviyelere ulaşmanın pek mümkün olmadığını kabul ediyor.