Esma Çakır / Napoli, 7 Aralık (DHA) - Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Napolili pizzacılarının yaptığı işi bir “sanat” olarak kabul ederek, Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne aldı. İtalyan mutfağının sembollerinden Napoli usulü pizzanın yapımı, sekiz yıllık mücadelenin ardından insanlığın ortak mirası olarak kabul edildi.
Güney Kore’nin başkenti Seul’de toplanan, 24 ülkenin oluşturduğu Hükümetlerarası Komite, “Art of Neapolitan Pizzaiuolo (Napolili Pizza Yapımcılarının Sanatı)” başlığıyla bunu Somut Olmayan Kültürel Miras listesine aldı.
Komite oy birliği ile aldığı kararda, pizza şeflerinin hamuru işleme becerisi ve onu odun fırınında pişirmesi ile sunumu, onu havada döndürmesi, bu işi yaparken yerel şarkılar ile yerel argo sözler dile getirerek müşterisiyle kurduğu bağ, yaptığı işi “sosyal bir törene” dönüştürmesi gibi unsurları göz önüne aldı.
“Marjinalleşmek istemeyen gençler pizzacı oluyor”
Napoli’de üç bin pizza yapımcısının faaliyet göstermekte olduğunun altını çizen komite ayrıca, onların bu sanatı nesilden nesile aktarma becerisini de ödüllendirdi.
Komitenin, Napoli’de birçok pizza yapımcısı gencin, sosyal marjinalleşmeyi önlemek için bu mesleği seçmekte olduğuna da dikkat çekti.
Nitekim, suç oranı ülke geneline göre yüksek olan Napoli, büyük mafya yapılanmalarına da ev sahipliği yapıyor.
Napolili pizzacılar da, sadece birer aşçı olmadıklarını savunarak, aynı zamanda bir geleneği gelecek nesillere sabırla ve doğru bir şekilde aktarıyor olmalarının gururunu yaşıyor.
Bunun değerini tescillemek adına da, UNESCO’da bu kararın alınmasına etki etmek için Napolili Pizzacılar Derneği öncülüğünde şimdiye kadar hem dijital ortamda hem de yazılı olarak iki milyon imza toplandı.
“Türünün tek örneği”
İtalyanların milliyetçiliklerinin arttığı konuların başında gastronomi geliyor. Bu nedenle, UNESCO’nun aldığı bu karar, Napoli başta olmak üzere ülkede büyük heyecan yarattı.
“Pizza” etiketi sosyal medyada en çok konuşulan konu olurken tüm haber kanalları ve haber siteleri, bunu birinci haber olarak duyurdu.
Gıda, Tarım ve Ormancılık Bakanı Bakan Maurizio Martina, Twitter’dan yaptığı açıklamada, “Zafer! İtalyan yiyecek ve içecekleri, dünyada giderek daha fazla korunmakta” mesajını paylaştı.
Napoli Belediye Başkanı Luigi de Magistris de, “Bu tarihi bir tanımadır: dünyada ve burada faaliyet gösteren tüm Napolili pizzacılarımıza teşekkür ediyorum. Bu, Napoli ve pizzamız için büyük bir zaferdir” ifadesini kullandı.
Napoli pizzasına ilişkin adaylık başvuru dosyasını hazırlayan Bakan Martina’nın UNESCO danışmanı Pier Luigi Petrillo da, sekiz yıldır bunun için çalıştıklarını dile getirerek, “Bu kültürel tanımanın, pizzaya ilişkin olmadığının altını çizmek önemli. Napoli toplumunun kültürel ve gastronomi konusunda yaratıcılıkları bakımdan bir değerlendirmedir bu; pizzacıların yaptığı iş, onların kültürü, geleneği, kimliği. Bu nedenle, UNESCO’dan gelen bu tanıma, türünün tek örneği. Bu topluluğun gerçek kültür organizasyonu ödüllendiriliyor” diye konuştu.
İtalyan basını böylece, “Amerika tarzı pizza”yı tescilleme niyetinde olan ABD’nin bu “gaspı” gerçekleştirmesinin önüne geçildiğini yazdı.
Napoli pizzasının sırrı
Napoli pizzasının sırrı, yenildiğinde şişkinlik hissi vermemesi için hamurunun doğal ürünlerle 24 ila 48 saat arası mayalanması, rafine beyaz unla yapılması, kenarlarının daha kalın kalması için hamurun elle içten dışa doğru açılması, mozzarella peyniri (tercihen manda sütünden yapılmış) ve domates başta olmak üzere üzerine taze gıdalar konması, fırına vermeden önce üzerine halis zeytinyağı gezdirilmesi ve odun fırınında 80 saniye civarında pişirilmesinde yatıyor.
Üzerine az malzeme konulması da bu pizzanın lezzetini diğerlerinden farklı kılıyor.
Tarihin ilk Margherita pizzasının pişirildiği odun fırın
Kültür ve Turizm Bakanı Dario Franceschini ve bazı pizzacılar, İtalya için büyük önem taşıyan UNESCO’nun bu kararını beklerken Napoli’deki Capodimonte Sarayı Müzesi yerleşkesinde bulunan ve tarihin ilk Margherita pizzasının pişirildiği odun fırının önünde gazetecileri ağırladı.
Yoksul halkın yiyeceği olan pizzanın dünya çapında üne kavuşması, birçok kaynağa göre Kraliçe Margherita sayesinde olur.
Napoli’deki Pizzeria Brandi’nin pizza ustası Raffaele Esposito, istek üzerine 1889 yılında kraliçe için İtalyan bayrağı renklerini temsil eden ürünlerle; domates, mozzarella peyniri ve fesleğen ile bir pizza pişirir.
Böylece, Capodimonte Sarayı’ndaki kraliyet fırınında pişirilene kadar isimsiz olan ve dünyada en çok bilinen pizza çeşidinin adı da kraliçeye ithaf edilmiş olur.
Günümüzde yapılan şekliyle pizzanın doğuş hikâyesi belirsiz olsa da, İtalya devlet arşivlerindeki kaynaklar, 1800’lü yılların başında da Napoli’de pizzacıların olduğunu ortaya koyuyor.
Pizza ekonomisi
İtalyan gastronomisinin yıldızlarından pizza, ülke ekonomisinde de hatırı sayılır bir yer ediniyor kendine.
İtalya, 60 milyar euro civarında olan dünya genelindeki pizza ekonomisinin 12 milyar euro’sunu teşkil ediyor ve bu da Gayri Safi Yurt İçi Hasılası’nın da neredeyse yaklaşık 0.8’ine denk geliyor.
İtalya’da pizza sektöründe 150 bin kişinin çalıştığı, 63 bin restoranda her gün beş milyon pizzanın üretildiği belirtiliyor.
Dünyada ise saniyede 350 dilim pizza tüketildiği ifade ediliyor.
GÖRÜNTÜ DÖKÜMÜ
- Kraliçe Margherita için dünyanın ilk Margherita pizzasının pişirildiği fırından (1889) görüntüler.
- UNESCO’nun kararı beklenirken bu fırında, Kültür Bakanı ve gazetecilerin katıldığı bir etkinlikle pizza pişirilmesi.
- Bakan ve Napolili pizzacılar, bu fırında pişmiş pizzayı yerken.
- Pizza yapımından detay ve genel görüntüler.