Müzik endüstrisinde telif hakkı nedeniyle açılan davaların sayısı zannedildiğinden daha yüksek.
Ünlü İngiliz şarkıcı ve besteci Ed Sheeran, son zamanlarda intihal suçlamasıyla gündemdeydi.
İngiltere'de Yüksek Mahkeme, Sheeran'ın lehine karar verdi ancak birçok müzisyen onun kadar şanslı değil.
Müzik dünyasının en çok konuşulan telif hakkı davalarına geri dönüp bakıyoruz.
Ed Sheeran ne yaptı?
Sami Chokri adlı grime (elektronik müzik türü) müzisyeni, Sheeran'a 2015'te yazdığı Oh Why adlı şarkısındaki 'Oh I' sözlerini çaldığı iddiasıyla dava açtı.
Chokri, Sheeran'ın 2017'de dünyanın en çok satan şarkısı olan ve Spotify'da 3 milyar kez dinlenen "Shape of You" şarkısında sıkça kullandığı 'Oh I' sözlerini kendisinden aldığını öne sürdü.
Müzik dünyasında bir müzisyen intihalle suçlandığında deneyimli müzikologlar söz konusu parçaların yapısını dikkatlice inceliyor, aradaki benzerlikleri bulmaya çalışıyor.
Chokri-Sheeran davasında müzik uzmanları kararsız kaldı. Hakim Antony Zacaroli ise Sheeran'ın 'Oh Why' şarkısının söz konusu bölümlerini kasten ya da bilerek kullanmadığına hükmetti.
Farkında olmadan bir şarkı kopyalanabilir mi?
Şarkılar müzik notalarının çeşitli kombinasyonlar halinde kullanılmasıyla besteleniyor ve bu yüzden benzerlikler tesadüfen meydana gelebiliyor.
Ancak bazı durumlarda bu şarkılar hakkında yasal işlem başlatılabiliyor.
Sam Smith ve Tom Petty
İngiliz müzisyen Sam Smith'in 2015'te çıkardığı "Stay With Me" şarkısının nakaratı, Tom Petty'nin "I Won't Back Down" şarkısına benzerlikleri ile gündeme geldi.
1989 yapımı şarkının, ABD'li müzisyen Tom Petty'nin en meşhur şarkılarından biri olduğu düşünülüyor.
İki müzisyen mahkeme dışında anlaşmaya vardı ve Petty'e "Stay with Me" şarkısının yazımı için telif hakkı verildi.
Smith, daha önce "I Won't Back Down" şarkısını dinlemediğini, ancak iki şarkı arasında "tesadüfi benzerlikler" olduğunu itiraf etti.
Lana Del Rey, Radiohead ve Creep şarkısı
1992'de çıkan "Creep" şarkısı, İngiliz rock grubu Radiohead'in en çok bilinen şarkılarından bir tanesi. Ancak herkesin dilindeki bu şarkı, aynı zamanda iki farklı telif hakkı davasıyla da tanınıyor.
2018'de ABD'li şarkıcı Lana Del Rey, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda Radiohead'in kendisine "Creep" şarkısından bir bölüm aldığı gerekçesiyle dava açtığını paylaşmıştı.
Söz konusu şarkı, Lana Del Rey'in 2017 yapımı "Get Free" parçasıydı.
Del Rey, daha sonra müzisyenlerin mahkeme dışında anlaşmaya vardığını söyledi.
Get Free'nin telif hakkında ise herhangi bir değişiklik yapılmadı.
Öte yandan Radiohead, 1993 yılında İngiliz müzik grubu The Hollies'in 1972 yapımı The Air That I Breathe şarkısının bir kısmını Creep'te kullanmakla suçlandı.
The Hollies müzisyenleri Albert Hammond ve Mike Hazelwood'a Creep şarkısı için ortak yazar ünvanı verildi.
The Beatles şarkıları
1969 yılında The Beatles grubuna ABD'li müzik yayıncısı Morris Levy tarafından dava açıldı.
Levy, Beatles'ın "Come Together" şarkısında müzisyen Chuck Berry'nin 1956 yapımı "You Can't Catch Me" şarkısına ait bir söz kullandığını iddia etti.
John Lennon ve Paul McCartney'nin ortak yapımı şarkıyı Lennon mahkemede savundu.
George Harrison'ın ise 1970 yapımı "My Sweet Lord" şarkısı, The Chiffons grubunun "He's So Fine" şarkısına benzerlikleri tartışma konusu oldu. 1976'da mahkeme kararıyla Harrison'ın farkında olmadan şarkıdan alıntı yaptığı ifade edildi.
Blurred Lines
Robin Thicke ve Pharrell Williams'ın 2012 yapımı "Blurred Lines" şarkısı, son on yılın en çok dinlenen şarkılarından biriydi.
Ancak Amerikalı soul şarkıcısı Marvin Gaye'in ailesi, müzisyenlerin Gaye'in 1977 yapımı "Got to Give It Up" şarkısından alıntı yaptığı iddiasıyla dava açtı.
Mahkeme, Thicke ve Williams'ın Gaye ailesine 5 milyon dolarlık tazminat ödemesini hükmetti.
Vanilla Ice, Queen ve Bowie
İngiliz rock müziği sahnesinin en ünlü isimlerinden Queen ve David Bowie, ABD'li rap sanatçısı Vanilla Ice'a "Ice Ice Baby" şarkısının içeriği konusunda dava açtı.
1990 yapımı "Ice Ice Baby" şarkısı, Queen ve Bowie'nin "Under Pressure" şarkısındaki bas melodisinin aynısı olduğu iddia edildi.
Taraflar mahkeme dışında anlaşmaya vardı. Queen ve Bowie'e miktarı belirtilmeyen tazminat ve telif hakkı verildi.
Led Zeppelin-Stairway to Heaven
Led Zeppelin'in 1971 yapımı "Stairway to Heaven" şarkısı pop müziği tarihinin en iyi bilinen şarkıları arasında.
Ancak ünlü şarkı 2014 yılında ABD'li müzik grubu Spirit'in 1968 yapımı enstrümantal bir şarkısının açılış müziğini "ödünç almakla" suçlandı.
2016'da açılan ve yaklaşık 4 yıl süren dava, 2020 yılında Led Zeppelin'in lehine sonuçlandı.
Led Zeppelin'e daha önce de çeşitli blues şarkılarından alıntı yaptığı iddialarıyla da dava açıldı.