Avrupa iltica hukuku, korunma arayan herkesin iltica işlemlerinin adil bir şekilde yapılması kadar bakım ve barındırılmalarında asgari insani ve sosyal standartlara uyulmasını da öngörüyor. Mülteci adaylarının hayatlarını idame ettirebilmeleri ile beden ve ruh sağlıklarının korunması da bu ilkeler arasında yer alıyor. Ancak asgari geçim düzeyini sağlayacak makul düzeydeki yardımlar ülkelere göre farklı değerlendiriliyor ve yapılıyor. Göçmene ya para ödeniyor, ya da karneyle alışveriş yapabilmesi sağlanıyor. Tek tip uygulama olmadığından, mültecilere yapılan yardımlar tam anlamıyla birbiriyle kıyaslanamıyor.
Geçim masrafları da bulundukları ülkelere göre farklılık gösteriyor. En fazla mülteci alan ülkelerde tek başına yaşayan yetişkinleri temel alarak bir kıyaslama yaptık ve başvurusu kabul edilenlere yapılan yardımlar farklılık gösterdiğinden, sadece mülteci adaylarını karşılaştırdık.
Almanya
Yasalar uyarınca Almanya'daki mülteci adaylarına ayda 354 euro ödeniyor. Bu meblağ sosyal yardım aylığından 70 euro daha az. Yardımın bir bölümü ayni olarak yapılıyor. Toplu halde yurtlarda yaşayanlara ayda nakit ya da kupon şeklinde azami 135 euro ödeniyor. Normal sosyal yardımlardan sadece başvurusu kabul edilen mülteciler yararlandırılıyor.
İtalya
İtalya, iltica başvurusu karara bağlanana kadar mülteci adayını barındırmakla yükümlü. Giyecek, temizlik maddesi ve beslenme ihtiyaçları karşılanıyor. Mültecilerin İtalya'daki hayat şartları uzun süredir eleştiriliyor. Mülteciler iltica başvurusu yaptıktan iki ay sonra çalışabiliyor, devletin barındırdığı işsizlere ayda 75 euro ödeniyor. Para yardımı yurtta kalma şartına bağlı olarak yapılıyor.
İsveç
İsveç'te geçimini sağlayabilecek durumdaki mülteci adayı kalacağı yeri de kendi bulmak zorunda. Para kazanamayanlar devletin yurtlarında bedava kalıyor. Her türlü ihtiyaçları karşılanıyor ve ayda 70 euro yardım alıyorlar. Çocuk başına da 55 euro ek ödeme yapılıyor. Özel evlerde kalanlara İsveç ayda 225 euroluk geçim yardımı yapıyor. Kira dışındaki bütün harcamaları mülteci adayı bu parayla karşılıyor. İltica hakkını kazanan ve çalışma izni olan mülteci kirasını da kendi ödüyor. Sosyal yardıma muhtaç durumdaki İsveçlilere devlet ayda 394 euro ödüyor.
Fransa
2015 yılından beri mülteci adayı ayda 204 euro, aile ferdi başına da 102 euro ek yardım alıyor. 4 kişilik bir aileye ayda 408 euro ödeniyor. Fransa'da enflasyon da hesaba katıldığı için ödenen yardım her yıl değişiyor. Devletin seçtiği yerde ikamet etmeyenlere yardım yapılmıyor. Yardım özel kredi kartı şeklinde yapılıyor. Mülteci adayı banka hesabı açtırmak zorunda kalmıyor.
İngiltere
İngiltere'deki mülteci adayı kalacağı yeri belirleme hakkına sahip değil. Devletin tahsis ettiği yerde kalanlara ayda 170 euro ödeniyor. Üç yaşından küçük çocuklu annelerle hamilelere ayda 13 euro ek yardım yapılıyor. İngiltere'deki mülteci adaylarına çalışma izni verilmiyor. Devletin sağlık hizmetlerinden ve kamu okullarından bedava yararlanabiliyorlar.
İspanya
İspanya'da mülteci adaylarının entegrasyonu 6'şar aylık üç aşamada tamamlanıyor. İlk aşamada ihtiyaçlarının da karşılandığı yurtlarda kalıyor ve ayda 50 euro alıyorlar. Çocuk başına 19 euro ek yardım yapılıyor. Ulaşım, sağlık, dil kursu ve tercüme masrafları makbuz karşılığında devlet tarafından karşılanıyor. İkinci aşamada yurtlardan özel ikamet yerlerine geçiyorlar. Kira masrafını devlet üstlendiği gibi, ailevi durumlarına göre devletten 300 ila 500 euro geçim yardımı da alıyorlar. Üçüncü aşamada mülteci adaylarına çalışma izni veriliyor ve sosyal yardımlardan sadece yoksunluk durumunda yararlanabiliyorlar.
Avusturya
Mülteci adayları devletin gösterdiği geçici konaklama yerlerinde kalabiliyorlar. Burada ihtiyaçları karşılanıyor ve ayda 40 euro harçlık alıyorlar. Alışveriş ve yemek pişirmeyi üstlendikleri yurtlarda kalanlara 150 ile 200 euro ödeniyor. Bazı Avusturya eyaletlerinde çocuklara ödenen harçlık 100 euroya düşürüldü. Mülteci adayına belli dükkânlardan almak kaydıyla yılda 150 euroluk giyecek kuponu veriliyor. Öğrencilere her yıl okul malzemesi alabilmeleri için 200 euroluk kupon dağıtılıyor. Kendine kalacak yer arayan ve beslenme, giyinme ve günlük ihtiyaç masrafını üstlenenlere kira hariç olmak üzere ayda 320 ile 365 euro arasında ödeme yapılıyor.
Yunanistan
Yunanistan'daki mülteci adaylarına yardım sorumluluğunu Ulusal Sosyal Yardım Kurumu ile Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği paylaşıyor. Bu ülkeye sığınanların temel ihtiyaçları ve sağlık giderleri iki kuruluş tarafından karşılanıyor. Devletin tahsis ettiği yurtlarda kalanlara ayda kısmen kupon olmak üzere 90 euro harçlık ödeniyor. Çoğu zaman para yardımı adalarda kalan mülteci adaylarına ulaşmıyor. Kalacağı yeri kendi temin eden ailelere, fert sayısı 7'yi aşmamak şartıyla ayda 550 euroya kadar sosyal yardım yapılıyor.
Diana Hodali, Astrid Prangen
© Deutsche Welle Türkçe