CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, İçişleri Komisyonu’nda CHP, MHP ve HDP’nin karşı çıkmasına rağmen, AKP’lilerin çoğunluk oylarıyla kabul edilen, Nüfus Hizmetleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı’nın il ve ilçe müdürlüklerine nikâh kıyma yetkisi veren maddesinin Lozan Antlaşmasına aykırı olduğunu söyledi. Azınlıkların haklarıyla ilgili 42. maddeye dikkat çeken Tanal, “İtilaf devletleri, Türkiye’de bulunan azınlıkların evlenmesi halinde dini nikahların tanımasını istemişti. Biz buna izin vermemiştik. Türkiye Cumhuriyeti laik bir devlettir, hiçbir zümreye, hiç dine ayrıcalık tanınamaz dedik. Bu madde Meclis’ten geçerse kaos çıkaracak” diye konuştu.
Kanunun gerekçesinde ‘müftü’, maddesinde ‘müftülük’
Anayasa ve Medeni Kanuna aykırılık eleştirileri, polis müdahalesine rağmen kadın örgütlerin kazanımlardan geri adım atmamak adına verdikleri mücadeleye rağmen Meclis İçişleri Komisyonu’nda kabul edilen “Nüfus Hizmetleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik” öngören tasarının perde arkasındaki ayrıntıları da ortaya çıkmaya başladı.
Komisyonda 39 madde olarak kabul edilen tasarının 6. Maddenin gerekçesinde “Evlendirme memurları arasına il ve ilçe müftüleri’ ibaresi deniyor. Ancak, kanun maddesi ise ‘İl ve ilçe müftülükleri’ olarak düzenleniyor. Böylece, gerekçe ile madde arasında bir örtüşme olmaması dikkat çekiyor.
‘Müftü’ ve ‘müftülük’ arasındaki önemli farkı T24’e değerlendiren CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, “İl ve ilçe müftüleri bu yetkilerini imamlara devredebilir” dedi ve şunları söyledi:
“İktidar sağ gösterip sol vurmuştur”
Başbakanlık tarafından TBMM’ye sevk edilen Nüfus Kanunu’ndaki değişiklik tasarısında, 5490 sayılı Kanunun 22. maddesinde yapılan değişiklik ile evlendirme memurları arasına il ve ilçe müftüleri eklenmiştir. Bu kanunun gerekçe kısmında bu geçiriliyor. Kanunun gerekçesinde, ‘müftüler’ ibaresi geçiyor ancak kanun maddesinde ise evlendirme memurları arasına ‘il ve ilçe müftülükleri’ ibaresi konulmuş. ‘İl ve ilçe müftülükleri’ ile ‘il ve ilçe müftüleri’ farklı kavramlar. Gerekçe de ‘müftü’ deniyor ancak kanunda ‘müftülüklere’ deniyor.
Kanunun niçin değiştirildiğinin sorusunun cevabını bizim gerekçede bulmamız lazım. Burada müftülükler dediğine göre gerekçede niye müftülükler dediğinin cevabının gerekçede olması gerekirken bu yok. Burada teknik olarak madde gerekçesi değil şekli anlamda yazılmış. Niye yazıldığının cevabı gerekçede kanun tekniği anlamında olması gerekirken bu yazılmamış. Kanun yapma tekniğine aykırı olduğu gibi Anadolu’da bir söz vardır; sağ gösterip sol vurmak.
“Kanun yapma tekniğine aykırı hileli şaibeli bir yöntem”
Yani kanun yapma tekniğine aykırı hileli şaibeli bir yöntem kullanılarak bu gönderilmiştir. Bu şekilde komisyondan geçmiştir. Gerekçe ile kanun birbiriyle örtüşmüyor. Şekli anlamda var mı, var.
Müftülüklerin görevlendireceği kişilere nikah kıyma yetkisi
Bu madde bu şekliyle genel kuruldan geçerse ne olur. Bizim nüfus kanunumuzun 22. Maddesinde evlendirme memuru belediye bulunan yerlerde belediye başkanı ya da bu işle görevlendireceği memur ibaresi var. Köylerde muhtarlar, bakanlık, il vatandaşlık müdürlüklerine nüfus müdürlüklerine ve dış temsilciliklere evlendirme memuru yetkisi ve görevi verebilir diyor. Burada il ve ilçe müftülüklerine geçiyor. Bundan şu anlaşılmamalıdır, sadece il ve ilçe müftüsü değil burada il ve ilçe müftülüklerinin görevlendireceği memurların sayısı, ismi sayıyla sınırlı değildir. İstediği kişiye istediği sayıda il ve ilçe müftülükleri bu konuda evlendirme yetkisi verebilir.
“İl ve ilçe müftüleri bu yetkilerini imamlara tümüne devredebilir”
633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığının Kuruluşu Hakkında Kanunun 15. Maddesinin son fıkrasına dayanıyor. “Yöneticilerin Sorumlulukları ve Yetki Devri” başlıklı Kanunun son fıkrası ise “Başkanı ve diğer üst düzey yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek evlendirme yetkisini açık ve net yazacak ve yazılı olmak kaydıyla yetkilerinden kısmını yani evlendirme yetkisini astlarına devredebilir” diyor. Astları çoğul bir kavramdır. Bir kişi dememektedir birden fazla kişi 50-100-300 de denilebilir burada, müftülükler ibaresi çoğul anlamındadır. İl ve ilçe müftüleri bu yetkilerini imamlara tümüne devredebilir ve burada kamuoyunda gizlenen çarpıtılan konu sadece bu yetkiyi müftülere veriyoruz ibaresi doğru değildir.
Gerekçede ‘il ve ilçe müftüleri’ dendi
26 / 2 1 / 868 25/07/2017 Nüfus Hizmetleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısının madde gerekçesi şöyle: 5490 sayılı kanunun 22. Maddesinde yapılan değişiklik ile evlendirme memurları arazına il ve ilçe müftüleri eklenmiştir.
MADDE 6- 5490 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin ikinci fıkrasına “dış temsilciliklere” ibaresinden sonra gelmek üzere “, il ve ilçe müftülüklerine” ibaresi eklenmiştir.
Lozan 42. maddesi şöyle: