Fransa Rusya'nın siparişi üzerine inşa ettiği, ancak Ukrayna krizi ile çıkan gerginlik nedeniyle satışını iptal ettiği iki Mistral helikopter gemisini bir an önce elden çıkarmaya çalışıyor. İki yüz metre uzunluğundaki iki dev amfibi geminin yıl sonunda Rusya'ya teslim edilmesi planlanıyordu.
Fransa şimdi satıştan elde edeceği 1 milyar 200 milyon eurodan olmakla kalmayıp, bu iki dev geminin bakım masraflarını da karşılamak zorunda kalacak. Fransa Savunma Bakanı Jean-Yves Le Drian ‘çeşitli‘ ülkelerin gemilerle ilgilendiğini, gemileri bir an önce satmak istediklerini açıkladı.
“Yıllar alabilir“
Ancak savunma uzmanları bunun pek de kolay olmayacağı görüşünde. Savunma alanında uzman Londra merkezli IHS Jane's kuruluşundan savunma analisti Ben Moores bugünlerde savaş gemisi satmanın son derece zor bir iş olduğunu belirterek, Fransa'nın iki Mistrali satabilmek için büyük ölçüde fiyat kırması gerekeceğini, yine de satışın yıllar alabileceğini kaydetti.
IHS Jane's'in hesaplamalarına göre önümüzdeki on yıl içinde 13 ülke toplam 26 amfibi hücum gemisine ihtiyaç duyuyor. Teorik olarak Fransa'nın elindeki Mistralleri satmanın kolay olduğunu, çünkü Rusların yaptığı tek önemli değişikliğin, gemilere kendi iletişim sistemlerini yerleştirmek olduğunu belirten Moores, günümüzde bunları çıkarmanın zor olmadığını kaydetti.
‘Türkiye kendi gemisini inşa edebilir‘
Ancak Moores'a göre gemileri satmanın önünde başka büyük güçlükler bulunuyor. Bu büyüklükte iki gemiyi satın alabilecek durumda olan ülkelerin çoğu, kendi gemicilik sanayilerine sahip. Fransa'nın başa çıkmak zorunda kalacağı en büyük sorunun, yerli tersane lobileri olduğunu belirten Moores, “Türkiye gibi bir ülke bu gemileri satın almaya kalkacak olsa bu binlerce kişinin işinden olması anlamına gelir“ diyor. Savunma analisti, ‘biz kendi gemimizi inşa ediyoruz‘ demenin milli gururunun da göz ardı edilemeyeceğine dikkat çekiyor.
Peki Fransa Mistralleri kendisi kullanabilir mi? Fransa'nın donanmasında halihazırda üç Mistral gemisi bulunuyor ve iki tane daha ekleyecek mali kaynak bulunmuyor. Bu gemileri satın almak için ödenecek paranın yanında bakım, mürettebat gibi masraflar için de para ayrılması gerekiyor.
Fransa‘nın eski genelkurmay başkanlarından Alain Coldefly, Mistralleri satmak dışında bir seçenek olmadığını, ancak alabilecek durumda çok az ülke bulunduğunu belirterek, “AB'nin satın alması ideal olurdu ama Avrupa ortak savunmasını güçlendirme yolundaki çabalarda pek bir yol kat edilemedi“ diye konuşuyor.
“Ruslar teknoloji çalacaktır“
Uzmanlara göre bir başka sorun ise, Rusların kendi iletişim sistemlerini gemilerden sökmek için yapacakları çalışmalar. Coldefy, “Şüphesiz Ruslar alışıldığı üzere mümkün olduğunca fazla teknoloji çalabilmek için işi ağırdan alacaktır“ diyor.
IHS Jane's'in verilerine göre önümüzdeki on yıl içinde savaş gemisi almaya niyetli 13 ülke bulunuyor: Avustralya, Belçika, Brezilya, Kanada, Şili, Almanya, Hindistan, Japonya, Malezya, Hollanda, Singapur, Türkiye ve Venezüella. Ancak bu ülkelerin Fransa'dan alış yapması ihtimali yüksek görünmüyor. Bu ülkeler arasında sadece ikisinin; Türkiye ve Hindistan'ın önümüzdeki dört yıl içinde savaş gemisi alabileceği, ancak Hindistan'ın gemi ithalatını durduracağı ve kendi gemisini üretmeye çalışacağı açıklaması yaptığı, Türkiye'nin ise kendisinin savaş gemisi ihracatçısı konumuna yükselmeyi hedeflediği belirtiliyor.