Küresel mali kriz hem milyarder sayısını, hem de toplam servet sayısını düşürdü. Dünyanın en zengini yine Bill Gates.
Meksikalı çete lideri Forbes'in listesinde
Amerikan finans çevrelerinin dergisi 'Forbes Magazine,' dünya dolar milyarderler listesinin 23'üncüsünü, düzenlenen basın toplantısıyla açıkladı.
Derginin genel yayın yönetmeni ve başkanı Steve Forbes, derginin merkezinde düzenlediği basın toplantısında, bu yıl yaşanan büyük mali kriz nedeniyle 2003 yılından beri ilk kez dünyadaki dolar milyarderi sayısında bir yıldan diğer yıla geçerken bir düşüş yaşandığını söyledi.
Milyarder sayısı 1125'ten 793'e düştü
Forbes 2008 yılında 1125 olan milyarder sayısının bu yıl 793'e düştüğünü ve bu yıl listede yeralan milyarderin toplam servetinin de 2,4 trilyon dolara gerilediğini, oysa bu rakamın geçen sene 4,4 trilyon dolar olduğunu belirtti.
Steve Forbes Türkiye'de de milyarder sayısında büyük düşüş olduğunu belirterek, listede Türkiye'den geçen yıl 35 kişinin yeraldığını, bu sayının bu yıl ise 13'e düştüğünü vurguladı.
Forbes, Rusya'nın ise bu yıl listede büyük gerileme yaşadığını ve milyarderlerinin üçte ikisini kaybettiğini, aynı durumun Hindistan'da da görüldüğünü söyledi.
Forbes mali krizin önce ABD'yi vurduğunu ve mali sektörü perişan ettiğini belirtirken, yine de bu tür kriz dönemlerinin yeni fırsatları da beraberinde getirebildiğini ve yeni girişimcilerin önünü açabileceğini belirtti.
Bill Gates yeniden ilk sırada
Forbes dünyanın en zengininin ise geçen yıl ilk kez 3. sıraya düşen Microsoft firmasının kurucusu Amerikalı Bill Gates olduğunu belirterek, Gates'in 40 milyar dolarlık servetiyle ilk sırada yer aldığını, geçen yılın birincisi Amerikalı yatırımcı ve işadamı Warren Buffet'in ise 37 milyar dolarlık servetiyle ikinci sıraya düştüğünü söyledi. Geçen yılın 2. sırasında yer alan Meksikalı işadamı Carlos Slim Helu ise bu yıl 35 milyar dolarlık servetiyle 3. sırada yeraldı.
Geçen yılki listede Bill Gates'in kişisel serveti 58 milyar dolar, Warren Buffet'in kişisel serveti 62 milyar dolar, Carlos Slim'in ise 60 milyar dolar olarak görülüyordu.
Dolayısıyla bu yıl dünyanın en zengin bu 3 milyarderi servetlerinden toplam olarak 68 milyar dolar kaybetmiş oldular.
Forbes dergisinin son olarak 13 Şubat 2009 tarihinde elde ettiği verilere göre dünyanın en zengin 10 ismi, şirketleri ve servetleri şöyle:
1- Amerikalı Bill Gates (Microsoft-40 milyar dolar)
2- Amerikalı Warren Buffet (Berkshire Hathaway- 37 milyar dolar)
3- Meksikalı işadamı Carlos Slim Helu (Telekom-35 milyar dolar)
4- Amerikalı işadamı Lawrence Ellison (Oracle-22,5 milyar dolar)
5- İsveçli işadamı Ingvar Kamprad (Ikea-22 milyar dolar)
6- Alman işadamı Karl Albrecht (Aldi-21,5 milyar dolar)
7- Hintli işadamı Mukesh Ambani (Petrokimya-19,5 milyar dolar)
8- Hintli işadamı Lakshmi Mittal (Çelik-19,3 milyar dolar)
9- Alman işadamı Theo Albrecht (Aldi-18,8 milyar dolar)
10- İspanyol işadamı Amancio Ortega (Zara-18,3 milyar dolar)
Listenin 11-20. sıraları arasında yeralan milyarderler ise şöyle:
11-Amerikalı işadamı Jim C. Walton (Walmart-17,8 milyar dolar),
12-Amerikalı işadamı Robson Walton (Walmart-17,6 milyar dolar)
13-Amerikalı Alice Walton (17,6 milyar dolar)
14-Amerikalı Christy Walton (17,6 milyar dolar)
15-Fransız işadamı Bernard Arnault (16,5 milyar dolar)
16-Hong Kong'lu işadamı Li Ka-shing (16,2 milyar dolar)
17-New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg (16 milyar dolar)
18-İsveçli işadamı Stfan Persson (H&M-14,5 Milyar dolar)
19-Amerikalı işadamı Charles Koch (14 milyar dolar)
20-Amerikalı işadamı David Koch (14 milyar dolar)
Ortadoğu'da en büyük düşüş Türkiye'de
Steve Forbes, geçen yıl Türkiye'den 35 milyarderin listede yer aldığını bu yıl ise bu sayının 13'e inerek büyük düşüş gösterdiğini belirtti.
Basın toplantısında konuşan Forbes dergisinin kıdemli editörlerinden Luisa Kroll ''Ortadoğu bölgesinde en büyük düşüş Türkiye'de yaşandı'' diye konuştu.
Kroll Türkiye'nin bu yılki listeden bu derece büyük sayıda milyarder kaybetmesindeki ana nedenin ise, Türkiye'de doların Türk Lirası karşısında yüzde 30 oranında yükselmesi olduğunu vurguladı. Listeye göre Türkiye Ortadoğu bölgesinde yer alıyor.
Türkiye'nin en zengini Hüsnü Özyeğin
Listeye göre bu yıl Türkiye'nin en zengin kişisi Hüsnü Özyeğin olurken, onu geçen yılın en zengini Mehmet Emin Karamehmet izledi.
Forbes dergisindeki sıralamaya göre ise Hüznü Özyeğin 2,9 milyar dolarla genel listede 221. sırada yer alırken, Mehmet Emin Karamehmet ise 2,8 milyar dolarlık servetiyle 224. sırada yer aldı.
Listeye göre Türkiye'de servetinden en çok kaybeden iş adamı ise Şarık Tara oldu. Geçen yıl 4.1 milyar dolarlık servetiyle 256. sırada yeralan Tara, bu yıl 1,6 milyar dolarlık servetiyle 450. sırada yeralabildi. Listede servetinde artış olan tek isim ise Ali İbrahim Ağaoğlu oldu.
Gazetecilere dağıtılan Forbes dergisi, Türkiye'nin bu yıl 22 milyarderini ve bu milyarderlerin de toplam 42 milyar dolarını kaybettiklerini belirterek, ''Türkiye'nin Orta Doğu bölgesinde en çok kaybeden ülke'' olduğunu yazdı. Dergide ayrıca Türk Lirasının da yüzde 25.4 değer kaybettiği kaydedildi.
Listede Türkiye'den yer alan 13 isim ve genel listedeki sıraları şöyle:
221- Hüsnü Özyeğin (2,9 milyar-Fiba Şirketler Grubu)
224- Mehmet Emin Karamehmet (2,8 milyar-Çukurova Holding)
450- Şarık Tara (1,6 milyar-Enka İnşaat)
468- Ali İbrahim Ağaoğlu (1,5 milyar-Ağaoğlu Şirketler Grubu)
559- Ahmet Zorlu (1,3 milyar- Zorlu Holding)
647- Mübariz Gurbanoğlu (1,1 milyar-Palmali Grubu)
647- Ferit Şahenk (1,1 milyar-Doğuş Holding)
647- Murat Ülker (1,1 milyar- Yıldız Holding)
647- Murat Vargı (1,1 milyar-MV Holding)
701- Ahmet Çalık (1,0 milyar-Çalık Holding)
701- Tuncay Özilhan (1,0 milyar-Anadolu Grubu)
701- Filiz Şahenk (1,0 milyar-Doğuş Holding)
701- Kamil Yazıcı (1,0 milyar-Yazıcılar Holding)
Türkiye'de listeden düşen 22 isim
Listede geçen yıl bulunan Semahat Arsel, Rahmi Koç, Aydın Doğan, Suna Kıraç, Mehmet Sinan Tara, Faruk Yalçın, Erman Ilıcak, Bülent Eczacıbaşı, Faruk Eczacıbaşı, Olgun Zorlu, Hasan Çolakoğlu, Ahsen Özokur, Şevket Sabancı, Turgay Ciner, Serra Sabancı, Hanzade Doğan Boyner, Begümhan Doğan Faralyalı, Vuslat Doğan Sabancı, Sema Işıl Doğan, Arzuhan Doğan Yalçındağ, Yalçın Sabancı ve Deniz Şahenk ise bu yıl Türkiye'den milyarderler listesine giremedi.
Geçen yıl listeye KKTC'den giren Lefkoşa'daki Yakın Doğu Üniversitesi (YDÜ) Kurucu Rektörü Dr. Suat Günsel de bu yıl Forbes listesine giremeyen bir diğer Türk isim oldu.
Listeye girebilmek için kişisel servetin en az 1 milyar dolar olması gerekiyor.
Derginin kıdemli editörü Luisa Kroll, 2008 yılında 1125 olan dolar milyarderi sayısının bu yıl 793'e düştüğünü belirterek, yaşanan düşüşün 22 yıldan beri görülen düşüşler arasında "rekor düşüş" olduğunu vurguladı.
Forbes editörlerinin verdikleri bilgiye göre geçen yılki listedeki ortalama milyarder serveti 3,8 milyar dolayında iken, bu yıl bu rakam 3 milyar dolara indi.
Bu yıl 355 milyarder liste dışı kalırken, 38 yeni milyarder listeye girmeyi başardı, geçen yıl listede yeralan 18 kişi ise vefat etti.
Listede yeralan kadın milyarder sayısı ise 99'dan 72'ye düştü.
Ekonomik kriz listenin başlarında yeralan isimleri de etkiledi. Dünyanın en zengin 10 milyarderinin servetlerinin toplamı geçen yıl 426 milyar dolarken, bu yıl bu miktar 254 milyar dolara düştü, ilk 20 milyarderin servetlerinin toplamı ise 2008 yılında 661 milyar dolar iken bu miktar bu yıl (13 Şubat 2009 itibariyle) 416 milyar dolara düştü.
En çok milyarder ABD'de
Listeye göre en çok dolar milyarderi olan ülke ABD oldu. Ancak listede geçen yıl 1,6 trilyon dolarlık toplam servetle 469 Amerikalı milyarder bulunurken, bu yıl Amerikalı milyarder sayısı 359'a düştü, bu milyarderlerin toplam servetleri ise 1,1 trilyon dolar oldu.
ABD'yi 196 milyarderle Avrupa izlerken (toplam servet 665 milyar dolar), Asya-Pasifik bölgesi 130 milyarder ve 357 milyar dolarla 3. sırada yeraldı.
Türkiye'nin de aralarında bulunduğu Orta Doğu-Afrika bölgesi ise 58 milyarder ve toplam 156 milyar dolarlık servetle 4. sırada yeralırken, Kanada ve Latin Amerika bölgeleri (ABD dışında kalan Amerika kıtaları bölgesi) 50 milyarder ve toplam 175 milyar dolarlık servetle son sırada yeraldı.
Listede toplam 52 ülkeden milyarder olduğu ve listenin ilk 20 sırasında yeralan milyarderlerin 10'unun Amerikalı olduğu görüldü. Geçen sene ilk 20'de sadece 4 Amerikalı yeralıyordu, bu seneki yükselişte özellikle Asya ve Rusya'da yaşanan büyük servet kayıplarının rol oynadığı belirtiliyor.
New York ve California başta
İlk 20'de yeralan milyarderler arasında servetini bu yıl geçen yıla göre artıran tek isim ise New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg oldu.
Bloomberg 16 milyar dolarlık servetiyle listenin 17. sırasında yeralırken, New York kenti de bu yıl yeniden dünyada en çok milyarderin yaşadığı kent oldu. New York şehrinde 55 milyarder yaşarken, Londra 28 milyarderle 2. sırada, geçen yılın birinci sırasında yeralan Moskova ise bu yıl 27 milyarderle ancak 3. sırada yeralabildi.
ABD milyarderler sıralamasında ise eyaletler bakımından California 77 milyarderle başta gelirken, California'yı New York eyaleti 64 milyarderle izledi. California ve New York'un ardından ise Teksas eyaleti (38), Florida (24) ve Illinois (15) eyaletleri geldi.
Genç milyarderler azaldı
Listede yeralan milyarderlerin yaş ortalaması da 63.7'ye yükseldi. Bunda özellikle Rusya'dan ve Çin'den geçen yıl listeye giren genç milyarderlerin bu yıl listeden düşmeleri rol oynadı.
Bu yıl listenin en genç milyarderi ise soylu bir aileden gelen ve 2,1 milyar dolarlık servetiyle listenin 381. sırasında yeralan 25 yaşındaki Alman Albert von Thurn und Taxis oldu. Geçen yılki listenin en genç milyarderi Facebook'un kurucusu 24 yaşındaki Mark Zuckerberg ise listede bu yıl yeralamadı.
Kazançlarını artıranlar
Listeye göre bu yıl 44 milyarder geçen yıla göre servetlerini artırmayı başardı.
Bu isimler arasında 76. sırada yeralan ABD'de gençler arasından çok tutulan hazır giyim Uniqlo mağazaları zincirinin sahibi ve Japonya'nın da en zengini Tadashi Yanai geliyor. Türkiye'den ise bu yıl listeye giren 13 milyarder arasında sadece Ali İbrahim Ağaoğlu geçen yıla göre bu yıl servetini artırmayı başaran isim oldu.
Bu yıl mali krize rağmen yine de en çok ''finans ve gayri menkul'' milyarderlerin servetlerinin kaynağında yeralan iki büyük ekonomik faaliyet alanı oldu.
Listede yeralan milyarderlerin yaklaşık yüzde 64'ünün ise servetlerini aile yoluyla değil, kendilerinin elde ettikleri belirtildi.
Kaybedenler ve listeden çıkanlar
Bu yıl listeden çıkan toplam 355 milyarder arasında en çok kayıp ABD'de yaşandı.
Amerikalı 125 milyarder bu yıl liste dışı kalırken, Rusya geçen yıl itibariyle milyarderlerinin üçte ikisini kaybetti, dolayısıyla Rusya'nın listeye bu yıl giren milyarder sayısı 87'den 32'e düştü.
Hindistan da milyarderlerinin yarısını bu yıl kaybetti. Geçen yıl listede 53 milyarderi bulunan Hindistan, bu yıl 24 milyarderi listeye sokabildi.
Forbes editörlerine göre Türkiye de, bu yıl 22 milyarderini kaybederek listeye girdiği Orta Doğu bölgesinde ''en büyük düşüş yaşayan ülke'' oldu.
En çok kaybeden milyarder
Listede yer alıp da servetinde geçen yıla göre en fazla kaybı yaşayan isim ise Hintli işadamı Anıl Ambani oldu. Bu yıl 10,1 milyar dolarla listenin 34. sırasında yeralan Ambani, geçen yıl 42 milyar dolarlık servete ulaşarak kazancını en fazla artıran isim olmuştu. Bu yıl ise kazancının 31.9 milyar dolarını kaybetti.
Benzer bir şekilde bu yıl 19,3 milyar dolarlık servetiyle listenin 8. sırasından bulunan Hintli işadamı Lakshmi Mittal da, geçen yıl içinde servetinin 25.7 milyar dolarını kaybetti.
Listenin en çok kaybeden 10 milyarderinin geçen yıl içinde kaybettikleri servetin toplamının ise 238 milyar dolar olduğu ve bu rakamın İrlanda ya da İsrail'in toplam gayrisafi yurtiçi hasılasından fazla olduğu belirtildi.
Ancak yine de bu isimlerin servetlerinin toplamı 175 milyar dolar ve servetlerinde kayıp yaşayan bu milyarderlerin yarısı halen listeye göre dünyanın en zengin 10 kişisi arasında yeralıyor.
ABD'de listeden çıkanlar arasında ise Amerikan sigorta devi AIG'nin eski üst yöneticisi Maurice Hank Greenberg, Facebook'un kurucusu 24 yaşındaki Mark Zuckerberg, Citigrup'un eski başkanı Sandy Weill ve müteahhit Jorge Perez bulunuyor. (AA)