Merkez Bankası, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından dün açıklanan kasım ayına ilişkin fiyat gelişmelerini değerlendirildi.
Bankadan yapılan yazılı açıklamaya göre, döviz kurunun enflasyon üzerindeki etkisinin sınırlı kaldığı, işlenmiş gıda ve enerji gruplarında ise emtia fiyatlarındaki düşüş paralelinde enflasyonun gerilemeye devam ettiği gözlendi.
Krize enflasyon tesellisi
Bunun yanında, iç talebin zayıf seyriyle hizmet fiyatlarının artış hızında geçtiğimiz ay başlayan yavaşlamanın belirginleştiği dikkat çekti. Özel kapsamlı göstergelerin mevsimsellikten arındırılmış artışları da enflasyonun aşağı yönlü eğilimini teyid etti. Bu doğrultuda, enflasyonun kademeli olarak düşmeye devam etmesi bekleniyor.
Yıllık enflasyon mal grubunda yüzde 10,71'e, hizmet grubunda ise yüzde 10,88'e geriledi. Gerek gıda fiyatlarının artış hızındaki yavaşlamanın gerekse iç talebin zayıf seyrinin yemek hizmetleri üzerindeki olumlu yansımaları devam etti.
Kiranın yıllık artış oranındaki düşüş eğilimi kasım ayında da sürmüş ve grupta yıllık enflasyon yüzde 12,26 seviyesine geriledi. Diğer taraftan, arz yönlü şokların gecikmeli yansımalarına bağlı olarak demiryolları ve şehir içi ulaşım ücretlerindeki artışların etkisiyle, ulaştırma hizmetleri yıllık enflasyonu yüzde 17,66'ya yükseldi. Önümüzdeki dönemde ulaştırma hizmetlerindeki fiyat artışlarının da diğer hizmetlerde olduğu gibi yavaşlaması bekleniyor.
Kasım ayında enerji grubu fiyatları yüzde 1,16 oranında arttı. Alt kalemler bazında, doğalgaz ve katı yakıt fiyatlarında artış, akaryakıt ve tüp gaz ürünleri fiyatlarında ise azalış gözlendi.
Doğalgaz fiyatlarındaki artışın tüketici enflasyonuna katkısı 0,20 puan oldu. 2007 yılı Kasım ayında gerçekleşen ÖTV ayarlamaları ve su fiyatlarındaki artışın oluşturduğu yüksek bazın da ortadan kalkması ile enerji grubu yıllık enflasyonu Kasım ayında 6,9 puan gerileyerek yüzde 24,09 oldu.
Enerji ve gıda dışı mal grubu yıllık enflasyonu Kasım ayında yaklaşık 1,3 puan azalarak yüzde 3,83 oldu. Talep koşullarının etkisiyle giyim grubunda fiyatlar geçen yılın aynı dönemine kıyasla daha düşük oranda arttı.
Dayanıklı mal (altın hariç) grubunda yıllık enflasyon yükselirken, bu grupta döviz kuru gelişmelerinin kısa dönemli etkisinin geçtiğimiz yıllara kıyasla daha düşük gerçekleştiği dikkat çekti. Tütün ve alkollü içecekler grubu yıllık enflasyonu ise baz etkisi nedeniyle geriledi.
Dayanıklı mal (altın hariç) fiyatları Kasım ayında yüzde 0,75 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu 1 puan yükselerek yüzde 2,69 oldu. Bu gelişmede, döviz kurundaki artışın yansımalarının yanı sıra bir önceki yıldaki düşük bazın da etkisi oldu.
Döviz kurundaki artışın dayanıklı tüketim malları üzerindeki etkisi, özellikle aylık bazda yüzde 3,40 oranında artan elektrikli ve elektriksiz ev aletleri fiyatları kanalıyla gözlendi.
Öte yandan, iç ve dış talepteki yavaşlamaya paralel olarak, otomobil fiyatlarında Temmuz ayından bu yana süregelen gerileme eğilimi (yüzde 0,49 ile) kasım ayında da sürdü. Mobilya fiyatları da aylık bazda yüzde 0,60 oranında geriledi. Döviz kurundaki yükselişe rağmen söz konusu dayanıklı tüketim malları fiyatlarında gerileme gözlenmesi, toplam talep koşullarının sınırlayıcı etkisini teyid etti
Kasım ayında işlenmiş gıda fiyatlarındaki gerilemeye rağmen, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle gıda grubu fiyatları yüzde 0,71 oranında yükseldi. İşlenmemiş gıda fiyatları bir önceki aya kıyasla yüzde 1,97 oranında artarken, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 6,10'a çıktı. Bu gelişmede, bir önceki ayda olduğu gibi sebze fiyatları belirleyici oldu. Öte yandan, meyve fiyatlarının bir önceki yıldaki seviyesinin altına gerilediği gözlendi.
İşlenmiş gıda ürünleri fiyatları yıllık artışı yüzde 16,87'ye geriledi. Böylelikle, son dört ay içinde grup yıllık enflasyonundaki düşüş 8,6 puana ulaştı. Bu gelişmede, ekmek-tahıllar ile katı ve sıvı yağlar alt kalemlerinin yıllık artışlarında gözlenen gerilemeler etkili oldu.
Özellikle, bu dönemde katı ve sıvı yağlar kalemi yıllık enflasyonunun yıllık bazda yüzde 52 seviyelerinden yüzde 20 seviyesine gerilemesi dikkat çekti. Grup enflasyonundaki kademeli düşüş eğiliminin önümüzdeki dönemde de devam edeceği tahmin edildi.