Merkez Bankası, Koronavirüs’ün ekonomik etkilerine karşı aldığı önlemlere yenisini ekleyerek daha önce bankanın açık piyasa işlemleri portföyü nominal büyüklüğünü bilanço aktif toplamının yüzde 10’una çıkardı. Eskiden bu oran azami yüzde 5’ti. Merkez Bankası açık piyasa işlemleriyle başka bankalardan tahvil, bono alımı yapıyor, böylece onlara para vermiş oluyor. Limitin yüzde 10'a çıkmasıyla birlikte Merkez Bankası, bankalardan alacağı tahvil ve bonoların toplamını artırmış oldu. 687 milyar liralık bilanço büyüklüğü olan Merkez Bankası bu karar sonrasında, piyasalara destek olabilmek için yaklaşık 20 milyar liralık daha varlık alımı yapabilecek.
Varlık alımları "Parasal genişleme" olarak tanımlanıyor ve başta Amerikan Merkez Bankası (FED) olmak üzere pek çok merkez bankası tarafından uygulanıyor.
Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Koronavirüsün ekonomik ve finansal etkilerine karşı alınan ilave tedbirlere ilişkin 31 Mart 2020 tarihli duyuruda, 2020 yılı Para ve Kur Politikası metninde belirlenmiş limitler çerçevesinde yürütülen Açık Piyasa İşlemleri (APİ) portföyü doğrudan alım işlemlerinin önden yüklemeli olarak gerçekleştirilebileceği ve gerektiğinde söz konusu limitlerin piyasa koşullarına göre güncellenebileceği açıklanmıştır.
Ayrıca, geçici bir süre için Piyasa Yapıcı bankalara sağlanan, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan satın aldıkları DİBS’leri TCMB tarafından belirlenen koşullar ve tutarlar dâhilinde TCMB’ye satma imkânı kapsamında yapılan alımların, bu limitlerin dışında değerlendirileceği belirtilmiştir. Bu çerçevede, piyasa derinliğinin korunması, para politikası aktarım mekanizmasının güçlendirilmesi ve Piyasa Yapıcılığı sisteminin desteklenmesi amacıyla aşağıdaki ilave önlemler alınmıştır:
1. 2020 yılı Para ve Kur Politikası metninde 2020 yılı için TCMB analitik bilanço aktif toplamının azami yüzde 5’i olarak belirlenmiş olan APİ portföyü nominal büyüklüğünün TCMB analitik bilanço aktif toplamına oranı azami yüzde 10 olarak güncellenmiştir.
2. Finansal piyasaların derinleşmesine ve para politikası aktarım mekanizmasının etkinliğine sağladığı katkılar dikkate alınarak Piyasa Yapıcılığı sistemine sağlanan desteğin artırılması amacıyla Piyasa Yapıcı (PY) bankalara tanınan TCMB’ye DİBS satım imkânında değişikliğe gidilmiştir. Bu kapsamda
a. PY bankalara tanınan TCMB’ye doğrudan DİBS satım imkânına ilişkin limitlerin, repo işlem limitlerinden bağımsız olarak uygulanmasına ve PY bankalara repo işlem limitlerine eşit büyüklükte DİBS satım limiti tanımlanmasına,
b. Söz konusu alımların da APİ portföyü için belirlenen azami yüzde 10’luk toplam limit dâhilinde gerçekleştirilmesine,
c. Bu çerçevede alımı gerçekleştirilecek DİBS’lerin ve alım miktarlarının TCMB tarafından belirlenmesine,
d. Alımların açılacak miktar ihaleleri yoluyla gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.”
Açık Piyasa İşlemleri nedir?
Merkez Bankası'nın dolaşımdaki para miktarını kontrol edebilmek amacıyla hazine bonosu, tahvil ve hisse senedi alım satımına gitmesidir.