T24 Haber Merkezi
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan'ın, Merkez Bankasının faaliyetlerine ilişkin sunumunun ardından, milletvekilleri görüşlerini ifade etti. Saadet Partisi İstanbul Milletvekili Selim Temurci, "128 milyar dolar nerede?" sorusunun, Merkez Bankasının güvenirliliği açısından cevabının verilmesi gerektiğini söyledi.
Gelen sorular üzerine 128 milyar dolar tartışmasının kendisinden önceki döneme ait olduğuna söyleyen Erkan, şöyle dedi:
"O dönemde TCMB ile Hazine ve Maliye Bakanlığı arasında yapılan bir protokol var. Yapılan işlemin mevzuatsal dayanağı var. Beni üzen noktayı paylaşmak isterim: Maalesef sanki, TCMB döviz rezervleri gizli saklı şekilde belirli kurum veya kişilere aktarılmış gibi bir anlayış, geçmişe bakıp incelediğimde var. Türkiye, ciddi bir bürokratik geçmişi, geleneği olan, kurumları olan bir ülke. Türkiye'nin bir evladı olarak, böyle bir ülkede, iletişim ve bilgi teknolojilerinin bu kadar geliştiği bir çağda, Merkez Bankası gibi dünyaya açık bir kurumda 'rezervler ne oldu' şeklinde bir tartışmayı, kuruma da Türkiye'ye de yakıştıramam."
TIKLAYIN - Merkez Bankası Başkanı Erkan'dan Kur Korumalı Mevduat açıklaması: 90 milyar TL ödeme yapıldı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Hafize Gaye Erkan'ın TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda yaptığı sunumun ardından, milletvekilleri sunumu değerlendirerek, ardından Erkan'a sorular yöneltti.
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, Merkez Bankasının yılda yasal olarak iki defa bilgilendirme yapması gerektiğini ancak bu yasanın ihlal edilerek yılda bir kez yapıldığını söyledi.
Merkez Bankasının son aylardaki faiz artış oranlarına işaret eden Türeli, "Farklı oranlardaki faiz artışının nedeni nedir? Kur Korumalı Mevduat Sisteminin (KKM) maliyetini merak ediyoruz. Ayrıca arka kapı politikası denilerek yapılan döviz satışları devam ediyor mu?" sorularını yöneltti.
Yeşil Sol Parti Batman Milletvekili Tiryaki: Marketlerin fiyat etiketleri sürekli değiştiriliyor
Yeşil Sol Parti Batman Milletvekili Mehmet Rüştü Tiryaki, Merkez Bankası Başkanı Erkan'ın sunumunu inandırıcı bulmadıklarını, Merkez Bankasının temel görevinin fiyat istikrarını sağlamak olduğunu ancak ülkede fiyat istikrarının kalmadığını, marketlerin sürekli fiyat etiketlerini değiştirdiğini belirtti.
Özlale: Enflasyonla mücadele sadece Merkez Banasının para politikasıyla sınırlı değil
İYİ Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale ise enflasyon oranlarına dikkati çekerek, "Enflasyonla mücadele sadece Merkez Banasının para politikasıyla sınırlı değil. Merkez Bankasının uygulayacağı para politikası dışında dirayetli ekonomi, tarım ve sanayi politikaları da gerekli. Bu yapılmadığı takdirde atılan adımların etkisi geçici olacaktır" ifadelerini kullandı.
Özlale, faiz artışlarındaki öngörülebilirlik konusunun çok önemli oluğunu, beklentilerin altında veya üstündeki faiz artışlarının yapılmaması gerektiğini söyledi.
MHP'li Aksu: Türkiye en çok istihdam üreten ülke olmayı başardı
MHP İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu, küresel faktörlerin ekonomiye etkisine dikkati çekerek, "Bu faktörler bir gerçek. Türkiye 15 Temmuz hain FETÖ darbe girişimiyle karşılaştı. Teröre karşı verilen mücadele devam ediyor. 6 Şubat'ta meydana gelen ve 11 ilimizi etkileyen büyük bir depremle karşılaştık. Tüm bu faktörlere rağmen Türkiye en çok istihdam üreten ülke olmayı başardı. İnşallah enflasyonla mücadelede başarılı olunacaktır. Bu başarıya milletle birlikte ulaşılacaktır. Dar ve sabit gelirli vatandaşların enflasyona ezdirilmeme politikasından vazgeçilmemesi gerekir. MHP olarak bu süreçte her türlü desteği vermeye hazırız" ifadelerini kullandı.
Saadet Partili Temurci: 128 milyar dolar nerede?
Saadet Partisi İstanbul Milletvekili Selim Temurci, "128 milyar dolar nerede?" sorusunun, Merkez Bankasının güvenirliliği açısından cevabının verilmesi gerektiğini söyledi.
AK Parti Uşak Milletvekili İsmail Güneş: Ekonomi politikaları doğru
AK Parti Uşak Milletvekili İsmail Güneş, Covid 19 salgınını hatırlatarak "Covid 19 salgını sürecinde arz-talep ve üretim dengeleri değişti, fiyatlarda artışlar oldu, tüm dünyanın dengesi değişti. Kovid 19 sürecinden etkilenmeyen ülke kalmadı. ABD, İngiltere gibi gelişmiş Avrupa ülkelerindeki enflasyonu görüyoruz" dedi.
Türkiye'nin de bundan olumsuz etkilendiğini belirten Güneş, bu süreçte uygulanan ekonomi politikalarının doğru olduğunu, Türkiye'nin üretim, büyüme ve istihdamda başarılı olduğunu kaydetti.
Faik Öztrak: Enflasyonun nedenine "dışarıdan" demenin gerçekle hiçbir alakası yoktur
CHP Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak, enflasyonun sebeplerine ilişkin tartışmalara değinerek, şunları söyledi:
"Enflasyondaki artış dışarıdan değil, içerden, yani yerli ve milli yöneticilerin hataları sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Enflasyonda dünya ülkeleri arasında ilk beşteyiz. Son bir aydaki enflasyon oranımız, 92 ülkenin yıllık enflasyonundan daha fazla. Bu nedenle enflasyonun nedenine 'dışarıdan' demenin gerçekle hiçbir alakası yoktur.
125,5 milyar dolarlık bir rezervden bahsediyorsunuz ama bunlar brüt rezerv. SWAP’lar hariç net rezervlere baktığımız zaman, buradaki açığımız artmaya devam ediyor ve şu an yaklaşık 67 milyar dolar ve son bir hafta on gün içinde de bu açık 8 milyar dolar civarında arttı. Bu, net rezervlerin sizin için hiçbir anlam ı yok mu ve SWAP’lardaki bu artışla birlikte orta ya çıkan brüt rezerv artışının sürekliliği konusunu ya da verdiği güven konusunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kur Korumalı Mevduat çözülüyor; nereye gidiyor, neden her ay 11 milyar dolarlık bir dövizi sistemi düzenlesin diye vermek zorunda kalıyorsunuz? Bu konuda da bizi aydınlatırsanız çok teşekkür ederiz."
Erkan'dan "128 milyar dolar" sorusuna cevap
Gelen sorular üzerine 128 milyar dolar tartışmasının kendisinden önceki döneme ait olduğuna söyleyen Erkan, şöyle dedi:
"O dönemde TCMB ile Hazine ve Maliye Bakanlığı arasında yapılan bir protokol var. Yapılan işlemin mevzuatsal dayanağı var. Beni üzen noktayı paylaşmak isterim: Maalesef sanki, TCMB döviz rezervleri gizli saklı şekilde belirli kurum veya kişilere aktarılmış gibi bir anlayış, geçmişe bakıp incelediğimde var. Türkiye, ciddi bir bürokratik geçmişi, geleneği olan, kurumları olan bir ülke. Türkiye'nin bir evladı olarak, böyle bir ülkede, iletişim ve bilgi teknolojilerinin bu kadar geliştiği bir çağda, Merkez Bankası gibi dünyaya açık bir kurumda 'rezervler ne oldu' şeklinde bir tartışmayı, kuruma da Türkiye'ye de yakıştıramam."
"Bunun matematiği net şekilde açıktır"
Erkan, pandemi dönemlerinde tüm dünyadaki merkez bankalarının geleneksel olmayan politika araçlarını kullandıklarına dikkati çekerken, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu dönemdeki uygulamada, piyasaya döviz likiditesi sağlanarak, Türkiye'ye yönelik negatife dönen sermaye akımlarının etkisiyle oluşabilecek sağlıksız fiyatlamaların ve kur oynaklığının enflasyona etkisinin önüne geçilmeye çalışılmış. 2020'de 2017'ye kıyasla reel sektör yabancı para pozisyonu yaklaşık 60 milyar dolar iyileşirken, hane halkı döviz mevzuatı yaklaşık 50 milyar dolar artmıştır. Yine aynı dönemde yurt dışı yerleşiklerin portföyü azalmıştır. 2019 yılı haricinde cari açık verilmiştir. Tüm bu gelişmelerin TCMB pozisyonunda yansımaları görülmüştür ve de bu mevzuatsal şekilde yapılmıştır. Bunun matematiği net şekilde açıktır. Sonuç olarak rezerv, kur dalgalanmalarına karşı müdahale amacıyla tutulur, bu müdahalelerin boyutu ve zamanlaması tartışılabilir. Bahsi geçen dönemki hareketlerin verimliliği ve etkinliği konularında farklı görüşler olabilir. Şu anki rezerv politikamız farklı. TCMB'nin rezervlerini ne zaman kullandığı ve döviz likiditesinin ne tarafa gittiği, açıklanan resmi istatistikler ve TCMB analitik bilançosunda her zaman takip ediliyor."
"Faiz kararının gerisinde teknik çalışma var"
Milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın faiz kararlarına ilişkin duruşunu sorması üzerine ise Erkan, Merkez Bankasında Türkiye'nin belki de en iyi ekonomistleri, en iyi istatistikçileri, modelleme ve optimizasyon ile makro ekonomi ve finans uzmanlarının çalıştığını söyleyerek, şunları kaydetti:
"Fiyat hareketlerindeki eğilimler, nedenleriyle birlikte analiz edilmekte, finansal piyasalar ve bankacılık sisteminin stres testlerini de yaptık. Kademeli gitmemizin sebebi de odur. Bankacılık sistemi gerekçeleri dikkate alınmakta, hükümetin makro-mali perspektifi ve maliyet politikası uygulamaları göz önünde bulundurulmakta. 'Faiz oranı 100 baz puan, 500 baz puan artırıldı' diye kamuoyuna açıklanan rakamın gerisinde günler ve belki aylar süren alanında en iyi uzman teknik arkadaşların çalışmaları var. Kendisiyle yakın çalışan ve benim de tanıdığım herkes bilir ki Sayın Cumhurbaşkanımız, bilime olağanüstü değer ve önem veren bir liderdir. Bu kadar ciddi ve teknik bir meselede detaylı çalışılıyor. Sayın Cumhurbaşkanı beni TCMB başkanı olarak atadığında, 'TCMB'nin kanununa uygun şekilde fiyat istikrarını sağlayın, hayat pahalılığını bu milletin gündeminden çıkarın' şeklinde talimat vermişti. Bu talimatı bir kere aldık ve onun doğrultusunda yolumuza devam etmekteyiz. Arkadaşlarımın çalışmaları büyük titizlikle, teknik çalışmayla ilerliyor. Buna gölge düşürmek istemeyiz."
Yeni banknot hazırlığı
Yeni banknot basma hazırlığı olup olmadığına ilişkin soruları da yanıtlayan Erkan, şunları kaydetti:
"Şu an gündemimizde ne sıfır atma ne de 500'lük banknot var. Üst değerli banknota ihtiyaç duyulup duyulmadığı, hem makro ekonomik ve finansal analizler hem de teknik olarak yapılan değerlendirmenin sonucuna göre belirlenmektedir. E9 Emisyon Grubu banknotların kupür değerlerine ilişkin olarak 2009-2021 dönemindeki gerçekleşmeler, öngörülerle paralel olmuş, bugünkü kupür dağılımının doğruluğunu ortaya koymuştur. Şu an itibarıyla gündemimizde bu yoktur."